بریده‌هایی از کتاب چگونه سوگیری و تبلیغات را در رسانه‌ها تشخیص دهیم

بیان همۀ واقعیت‌های مهم نیز امکان‌پذیر نیست؛ زیرا بر سر ملاک‌های «اهمیت» اختلاف‌نظر وجود دارد.

قاضی‌های «بی‌طرف» پس از شنیدن سخنانِ یک طرف دعوا دست به نتیجه‌گیری دربارۀ گناهکار یا بی‌گناه بودن متهم نمی‌زنند. متأسفانه، تواضع فکری خصلتِ کمیابی است. بیشتر مردم در جهان با دیدگاه‌های محدودی آشنا شده‌اند و از دیدگاهی که در فرهنگشان غالب بوده بیشترین تأثیر را پذیرفته‌اند. در نتیجه، خود را مالک حقیقت می‌دانند

وقتی در جهان‌نگری‌ای که کاملاً بسته به فرهنگ ماست اسیر می‌شویم، در چارچوب شبکه‌ای از انگاشته‌هایی که به سود ما هستند می‌اندیشیم؛ و گمان می‌کنیم فقط دیگران (مخالفان و دشمنان فرهنگ ما یا کشور ما) به تبلیغات و فریب متوسل می‌شوند، اما ما آدم‌های شریف و منصفی هستیم که همیشه حق طرف مقابل را ادا می‌کنیم. دیگران تبلیغات می‌کنند و فریب می‌دهند. ما آزادانه حقیقت را می‌گوییم. این ذهنیت محصول توطئه یا دسیسه نیست. رسانه‌های ملی تلاش می‌کنند با بیان رویدادهای جهانی برای مخاطبان داخلی‌شان سود ببرند؛ و این ذهنیت نتیجۀ طبیعی و پیش‌بینی‌پذیر همین تلاش است.

به سببِ اینکه اصولاً بخش بزرگی از اندیشیدن در هر فرهنگی ماهیتاً جامعه‌محورانه است، رسانه‌های خبری تقریباً چاره‌ای ندارند جز اینکه فرآورده‌های خود را در درون چارچوب جامعه‌محورانه عرضه کنند. ابزارهای فراگیر ارتباط اجتماعی در درون یک جامعه ناگزیر در خدمت آن جامعه‌اند و می‌کوشند کاری کنند که آن جامعه تصور بهتری از خودش پیدا کند. بر همین اساس، رسانه‌های خبری غالب در سرتاسر جهان به سود کشورهایی که با آنها «متحد» اند سوگیری، و به زیان کشورهایی که با آنها «دشمن» اند پیش‌داوری می‌کنند.

وقتی در جهان‌نگری‌ای که کاملاً بسته به فرهنگ ماست اسیر می‌شویم، در چارچوب شبکه‌ای از انگاشته‌هایی که به سود ما هستند می‌اندیشیم؛ و گمان می‌کنیم فقط دیگران (مخالفان و دشمنان فرهنگ ما یا کشور ما) به تبلیغات و فریب متوسل می‌شوند، اما ما آدم‌های شریف و منصفی هستیم که همیشه حق طرف مقابل را ادا می‌کنیم. دیگران تبلیغات می‌کنند و فریب می‌دهند. ما آزادانه حقیقت را می‌گوییم. این ذهنیت محصول توطئه یا دسیسه نیست.

نخستین نوع بی‌طرفی مبتنی است بر ایجاد تواضع فکری در خود؛ و تواضع فکری یعنی اینکه به جهل خود شناخت پیدا کنیم. به این ترتیب، مصرف‌کنندۀ سنجشگرِ خبرها می‌داند که میان شنیدن یک گزارش و آزمودن درستیِ آن گزارش تفاوت وجود دارد.

«بی‌طرفی» آرمانی است که هیچ‌کس به‌طور کامل به آن دست پیدا نمی‌کند؛ مستلزم تواضع فکری بالا (شناخت شخص از جهل گستردۀ خودش و انسان‌های دیگر) است و با اعتراف آزادانۀ شخص به نظرگاه خودش آغاز می‌شود؛ و همچنین با اعترافش به اینکه در هنگام داوری‌های مهم باید به منبع‌های اطلاعاتی و عقیدتی رقیب نیز توجه کند.

افسانه‌هایی که بر منطق رسانه‌های خبری سرپوش می‌گذارند رسانه‌ها به پاره‌ای افسانه‌ها دربارۀ نحوۀ عملکرد خود دامن می‌زنند. باور کردن این افسانه‌ها موجب می‌شود که شخص نتواند خبرها را با نگاهی سنجشگرانه ببیند. برخی از این افسانه‌ها را بیان می‌کنیم:

هیچ کاری نامعقول‌تر از این نیست که به مردم قدرت بدهیم و اطلاعات را از آنها بگیریم؛ حال آنکه، در غیاب اطلاعات، قدرت مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد. مردمی که می‌خواهند حاکمِ خود باشند باید خود را به قدرتی که دانش در اختیارشان می‌گذارد مجهز کنند. اگر حکومت مردمی وجود داشته باشد اما عموم مردم از اطلاعات، یا ابزار دستیابی به اطلاعات، محروم باشند، چنین حکومتی صرفاً زمینه‌ساز یک نمایش مضحک یا تراژدی، یا شاید هر دو، است. جِیمز مَدیسِن