بریده‌هایی از کتاب بانوی پستچی

معلم به‌آرامی پاسخ داده بود: «این غم داستانه. اونا به‌سادگی اون رو ندیدن و تقدیر این بود که پدر اون رو ببینه.» آیریس کوچک با اصرار پرسیده بود: «ولی، تقدیر کیه؟» معلمش هیچ‌وقت به این سؤال جوابی نداد.

همون‌طورکه از میون بقیه که سعی داشتن بلند شن برن، قدم می‌زد، داشت توی گوش پسرش زمزمه می‌کرد. صورت پسرک رو به مادرش بود، خونش روی بلوزودامن مادر جاری بود. مادر داشت توی گوش پسرش می‌خوند عزیزم، عزیزم، عزیزم.»

حالا، او آنجا پایین پله‌های دکتر ایستاده بود؛ روبه‌روی زنی ظریف و باردار که شکمش بیرون زده بود، انگار که دخترک کبریت‌فروش بادکنکی به خودش بسته باشد.

«با نگرانی به‌وجودآمده‌ی ناشی از گزارش وجود «توریست‌های آلمانی» در ایران، امروز بریتانیا و شوروی تصمیم گرفتند که ایران باید پیشنهاد محافظت آن‌ها از منابع نفتی‌اش را قبول کند. نیروی زمینی بریتانیا در دو منطقه در نزدیکی شمال شرقی بغداد پیاده شده‌اند تا مناطق مشابه دیگری را هم در حوالی کرمانشاه به دست بگیرند. هم‌زمان با ورود نیروهای روس به تبریز، مقاومت کوچکی از سوی ایرانیان علیه نیروهای انگلیسی و روسی صورت گرفت.»

موسیقی اعلام زمان اخبار از رادیو پخش شد و ناگهان همه ساکت شدند، انگار جلوی جوخه‌ی آتش ایستاده بودند. صدای گوینده‌ی رادیو به گوش رسید: «نیروهای انگلیس و شوروی به ایران حمله کرده‌اند.»

پشت تمام پنجره‌ها عکسی از هیتلر دیده می‌شد. در گوشه‌ی میدان، مغازه‌ای بسته بود و با حروف بزرگ روی فلز نوشته بودند: «کسی که از یهودیان خرید کند، خائن است.»

با خودش فکر کرد همیشه همین‌طوریه. مرد خوش‌تیپ رو با لباس‌های خوب می‌بینی، ولی بعد می‌فهمی پشت ظاهرش چه خبره. هیچ‌وقت نمی‌تونی با نگاه اول همه‌چیز رو بفهمی.

از آغاز سال، هیتلر اعصاب لندن را به بازی گرفته بود. در ژانویه، سه شب پشت سر هم، آنجا را بمباران کرده بود و بعد به مدت یک هفته هیچ خبری نبود و دوباره بمبارانی شدیدتر، و دوباره هیچ. دوباره یک روز در مارس و بعد دوباره برای مدتی خبری نبود - به اندازه‌ای که زنبق‌ها گل بدهند و علف‌های کنار رودخانه تیمز برویند. شهر برای یک ماه، تا آوریل، آرام و ساکت بود تا اینکه بمباران‌های چهارشنبه و شنبه اتفاق افتاد؛

حالا دیگر مرگ کسی را شوکه نمی‌کرد. هر کسی عزیزی را از دست داده بود.

چطور می‌توانست با این نوع گفت‌وگو دوام بیاورد؟ وقتی بازوان ویل دورش نبود، وقتی ویل آنجا نبود تا از آن طرف میز به او لبخند بزند، وقتی نمی‌توانست بوی موهای ویل را استشمام کند، وقتی دهانی که آن کلمات را بیان می‌کرد، آنجا نبود. نامه فقط تکه‌ای کاغذ بود در دستانش.

چند هفته بیشتر از پیشنهاد آقای لاولی برای قرار دادن حرف «V» به‌عنوان سمبل پیروزی به‌منظور اتحاد مردم کشورهای اشغال‌شده‌ی بلژیک، فرانسه و هلند نگذشته است و شنیده‌ایم که این حرف همه‌جا به چشم می‌خورد. حرف «V» با گچ همه‌جا نوشته شده است؛

یهودیان دسته‌دسته قتل‌عام می‌شدند و عادت خودداری کردن از بیان احساسات قوی و مطرح کردن آن‌ها با احتیاط و آرام‌آرام، به نسل مادر او تعلق داشت. اینکه نویسنده مجبور بود طوری بنویسد که هم خانم فلانی خوشش بیاید، هم خانم بهمانی؛ مبادا به کسی بربخورد. نویسنده، یک نویسنده‌ی واقعی که سوژه‌ای در دست دارد، مستقیم به طرف هدفش می‌رود و چشم از آن برنمی‌دارد، درحالی‌که همه‌جا را می‌پایید، صاف به طرف هدف در وسط آب پارو می‌زند و تا جای ممکن به داستان نزدیک می‌شود و برای چنین کاری، باید با حقیقت ساده و بی‌رحم ظلم، دست‌وپنجه نرم کند.

یهودی‌ها به‌خاطر یهودی بودن‌شان دستگیر می‌شدند و همچنین به‌خاطر یهودی بودن‌شان به‌عنوان پناهنده پذیرفته نمی‌شدند.

تا این لحظه، یهودیان آلزاسی که به مناطق اشغال‌نشده فرستاده شده بودند، به یهودیان آلمانی‌ای پیوسته بودند که از مرزها بیرون رانده شده بودند تا به سیلی از یهودیانی بپیوندند که از اتریش، دانزیگ و قسمت «زودتنلند» چک‌اسلواکی می‌آمدند و اینجا جایی بود که همه‌ی آن‌ها در پایین فرانسه با هم یکی می‌شدند؛ مردان به کمپ‌های «لو ورنه»و «له میل» و زنان و کودکان به «گوق» تحویل داده می‌شدند.

صدا زده بود: «هریت!» صدای مملو از ترسش داشت در گلو خفه‌اش می‌کرد. هیچ پیکره‌ی واحدی برای چنین جزئیاتی وجود نداشت. پیکره‌ی واحد، دروغ بزرگ نویسنده‌ی داستان بود.

«روزی آن‌ها اینجا بودند؛ من دیدم‌شان.»

گفت: «به من ثابت کن، ویل.» «منظورت چیه؟» «به من ثابت کن که آدما زنده می‌مونن.» ویل موهای اِما را بویید و گفت: «خودت می‌بینی» و او را از بغلش جدا کرد.

باید همون‌جا در همون لحظه می‌مرد. این‌جوری برای من و مادرم که هر لحظه با اون منتظر بودیم بهتر بود.»

اونجا مردمی هستن که به کمک احتیاج دارن، به یه جفت دست دیگه که کمک‌شون کنه، و من می‌تونم اون دستا باشم؛ مسئله اینه. این همون چیزیه که اون روز خود تو داشتی می‌گفتی، غیرمستقیم. وقتی ما می‌دونیم مردمی هستن که به کمک احتیاج دارن، در همین لحظه، در همین لحظه‌ای که داریم نفس می‌کشیم، نمی‌تونیم روی خودمون رو برگردونیم. این یه واقعیته. باید بریم، انسانیت یعنی این. همه‌چیز بر همین اصل استواره. انسانای واقعی روشون رو برنمی‌گردونن.»

برگشت و تعداد چراغ‌های خانه‌ها را شمرد، از ابتدا تا جایی که شهر با آیریس به پایان می‌رسید. تصویر آیریس که امشب، در میان جمعیت، در کنار او مسیرش را طی کرده بود، در ذهنش زنده شد. داشت چه می‌گفت؟ یادش آمد که از موهای او بوی لیمو به مشامش رسیده بود و همان‌طورکه او داشت حرف می‌زد، هری نزدیک‌تر شده بود و سرش را خم کرده بود.