بریده‌هایی از کتاب شناخت اختلالات شخصیتی قبل و بعد از ازدواج

مشکل اولیۀ شخصیت مرزی ترس بیمار گونه و فراگیری است که او از تنهایی و رهاشدن دارد. در دنیای ذهنی او همه (همچنین شما) سرانجام روزی او را رها خواهند کرد و به هیچ‌کس نمی‌توان اعتماد کرد. در ابتدای آشنایی او ادعا می‌کند شما همان کسی هستید که همواره به دنبالش بوده است. خیلی زود به شما وابسته می‌شود با اصرار از شما می‌خواهد تمام وقت با او باشید و رابطۀ فیزیکی بیشتری با یکدیگر برقرار کنید.

نمی‌توان گفت تمام افراد مبتلا به اختلال مرزی در دوران کودکی خود مورد سوء استفاده جسمی و یا جنسی قرار گرفته‌اند. بعضی از آنها بی‌توجهی یا صدمات روحی ظریف‌تر اما پایدارتری را متحمل شده‌اند. با گذشت زمان آنها شروع به درونی کردن پیام‌هایی می‌شوند که از محیط و اطرافیان خود دریافت می‌کنند (مانند؛ «تو آدم بی‌مصرفی هستی، کی اصلاً به تو توجه می‌کنه، تو بدی، تو عامل تمام آشوبهای این خانواده‌ای!») باورهای درهم آمیخته‌ای که در دوران کودکی در ذهن او نهادینه شده هر چه که هستند، واضح است وقتی این شخص پا به سن بلوغ می‌گذارد عاری از آن هویت منسجم و مثبتی است که اکثر ما در خود داریم.

شخصیت‌های مرزی زن هستند، همین باشد. و نیز به این ترتیب پی‌می‌بریم چرا آنها در روابط عاطفی خود بعضی مواقع قهر و کناره‌گیری را پیشه می‌کنند و در چنین حالت‌هایی گویی از دنیای واقعیت خارج می‌شوند. جدایی و کناره‌گیری را می‌توان یک راهبرد تطبیقی دانست که او از دوران کودکی با خود به همراه دارد. در حالیکه این روش (یعنی قهر و گوشه‌گیری) در طول دوران رنج و عذابی که در کودکی متحمل شده، رویکردی عاقلانه بوده اما اگر تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کند به وضوح ناکارآمد و ویرانگر خواهد شد.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد ۶۰ تا ۸۰ درصد از زنان مبتلا به اختلال مرزی در دوران کودکی یا بلوغ خود مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. شاید دلیل اینکه چرا ۷۰ درصد شخصیت‌های مرزی زن هستند، همین باشد.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد ۶۰ تا ۸۰ درصد از زنان مبتلا به اختلال مرزی در دوران کودکی یا بلوغ خود مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. شاید دلیل اینکه چرا ۷۰ درصد شخصیت‌های مرزی زن هستند، همین باشد.

در آن دوران هرگاه تصمیم داشته که خودکفا شود و هویتی مستقل برای خود شکل دهد مورد حمله یا تمسخر قرار گرفته است. حال به این تجربۀ گزنده این احتمال حتمی را اضافه کنید که سوء استفاده‌های احساسی، جنسی نیز برای او رخ داده است؛ از این رو درک این واقعیت تلخ آسان می‌شود که چرا این کودک سرسختانه تلاش می‌کند در بزرگسالی احساس با ارزشی را جایگزین حس پوچی و شیطان صفتی که در کودکی به او القا شده بود، کند.

در اینجا یک دلیل تقریباً قانع کننده مطرح است: آنها تجارب بسیار بدی را در کودکی پشت سرگذاشته‌اند. در اکثر موارد آشفتگی، رفتارهای طرد کننده، بی‌مهری شدید و سوء استفاده‌های ناگوار احساسی، جسمی و جنسی از جمله تجارب ناراحت کننده‌ای است که شخصیت مرزی در دوران کودکی خود دیده است. او در خانواده‌ای نابسامان، میان جنگ و جدال‌های شدید، روابط جنسی آشکار، خشونت و زنای با محارم، بزرگ شده است، و یا در محیط‌هایی که نیازهای عاطفی‌اش همواره نادیده گرفته شده و از آن محروم بوده است.

بی‌ثباتی احساسی یکی از مؤلفه‌های اصلی این اختلال شخصیتی است. این تزلزل روحی را می‌توان در تغییر سریع حالات او از احساسات منفی اولیه (مانند افسردگی، خشم، تحریک‌پذیری و اضطراب) تا رسیدن به دوره‌های کوتاه آرامش یا حتی احساسات مثبت، مشاهده کرد. حالت روحی او به شدت به این امر وابسته است که آیا در رابطۀ خود احساس امنیت و مورد توجه بودن را دارد یا اینکه هر آن در اضطراب تنها ماندن یا طردشدن به سر می‌برد. معمولاً حالت دوم در آنها بیشتر وجود دارد. متاسفانه، دنیای احساسات و عواطف شخصیت مرزی را باید با افسردگی و ناامیدی هر روزه همراه دانست که این حالت‌ها، تنها با دوره‌های کوتاه مدت سرخوشی ظاهری و تعادل ممکن است از بین برود. از آنجا که او همیشه در تکاپوی رهایی از احساس پوچی و بی‌حوصلگی به سر می‌برد، اغلب رابطه‌های خود را از نظر احساسی- عاطفی به جدال می‌کشد صرفاً به این خاطر که چیزی به جز تنهایی و رها شدن را تجربه کند.

وجود چندین بریدگی و اثر سوختگی در ناحیۀ مچ یا بازو برای آنها کاملاً عادی است. اگرچه درک کامل چنین رفتارهایی بسیار دشوار است، اما این حالت‌ها معمولاً زمانی رخ می‌دهند که شخص احساس پوچی و بی‌ارزشی می‌کند و یا آن قدر بی‌احساس است که خود را با دنیای واقعی بی‌ارتباط می‌بیند، از این رو آسیب رساندن به جسم کمک می‌کند تا مطمئن شود هنوز زنده است. گاهاً از آنها می‌شنویم که دلیل خود زنی‌های خود را چنین توضیح می‌دهند؛ «احساس می‌کنم تحمل درد جسمی به مراتب آسانتر از درد و رنج روحی است که همواره با آن روبرو هستم».

می‌توان گفت این دمدمی بودن، تقریباً همیشه مشکلات فراوانی در رابطه‌های آنها بوجود آورده و باعث می‌شود دوستی‌هایشان به سرعت به پایان برسد (هر چند به خیال خودش این نوع رفتار فقط حالت تهدید دارد و واقعی نیست). به علاوه، آنها اکثراً دست به اقداماتی می‌زنند که سبب آسیب رسیدن به جسمشان می‌شود. وجود چندین بریدگی و اثر سوختگی در ناحیۀ مچ یا بازو برای آنها کاملاً عادی است.

افراد مبتلا به اختلال مرزی به شکل‌های مختلف که اکثراً خود ویرانگر هستند، شخصیت دمدمی و بی‌ثبات خود را بروز می‌دهند. برای آنها گرفتن تصمیمات لحظه‌ای و بی‌فکر قبلی کاملاً عادی است و باعث می‌شود به عادتهایی مانند ولخرجی‌های افراطی، روابط جنسی، استفاده از مواد مخدر، پرخوری و یا رانندگی با سرعت دیوانه‌وار روی بیاورند.

شخصیت بینابینی هیچ مرزی را نمی‌شناسد و رابطۀ عشقی خود را از حالت آهسته و نرم تا سرعتی دیوانه‌وار پیش می‌برد آن هم در اولین هفته‌های آشنایی.

تجارب عشقی آنها حاکی از رابطه‌های احساسی شدید اما پرآشوب می‌باشد. در حالیکه در ابتدا معشوق خود را شخصیتی بسیار ایده‌آل می‌داند (تو بهترینی! تو تنها کسی هستی که می‌تونه منو درک کنه) اما در ادامه خیلی زود احساس سرخوردگی و ناکامی به او دست می‌دهد طوری که با خشم و عصبانیت طرف مقابل را به دلیل ناامید کردنش تحقیر می‌کند.

شخصیت مرزی هر گونه تاخیر یا تغییر در وعدۀ دیدار را به عنوان مدرک موجهی برای طرد شدن خودش توسط معشوق تفسیر می‌کند. در مقابل، واکنش او خشم و افسردگی خواهد بود که اغلب با خودزنی ناگهانی و یا تظاهر به خودکشی همراه است. چنین رفتارهایی، آنی و بدون فکر می‌باشد و در واقع تلاشی است مذبوحانه برای اجتناب از وحشت تنها ماندن (چیزی که از کودکی دیوانه‌وار سعی داشته از آن دوری کند).

یکی از مشخصه‌های تعیین کننده اختلال مرزی ترس شدیدی است که شخص از تنها ماندن یا رهاشدن توسط معشوقش دارد. در حالی که این ترس همواره با اوست، هرگاه تصور می‌کند در آستانۀ طرد شدن قرار دارد (اگرچه میل و خواستۀ معشوقش واقعاً این نیست) با درخواست توجه، وقت و واکنش احساسی مفرط از طرف مقابل، به این اتفاق دامن می‌زند.

عبارت «مرزی یا بینابینی» در اصل به منظور توصیف افرادی به کار گرفته شده که ظاهراً در مرز بین اختلال روحی عادی (مانند اضطراب و افسردگی) و اختلال روان پریشی جدی (یعنی حالتی که ارتباط فرد با دنیای واقعیت قطع می‌شود و یا به اصطلاح «دیوانه» خوانده می‌شود) به سر می‌برند.

مشخصۀ اصلی اختلال مرزی بی‌ثباتی همیشگی و ضعف جدی در روابط، اعتماد به نفس، احساسات و رفتارهای شخص می‌باشد.

شخصیت طوفانی افرادی که دچار اختلال مرزی هستند (یا به اصطلاح شخصیت‌های طوفانی) جزء مشکل‌ترین و بی‌ثبات‌ترین انسانهایی هستند که تا به حال شناخته‌اید. از نظر رابطه‌ای می‌توان آنها را یک طوفان واقعی خواند، به این معنی که با چنان شدت و به طرزی ناخوشایند به زندگی شما حمله می‌کنند که کاملاً گیج و مبهوت می‌مانید. او که گهگاه جذاب و هیجان‌انگیز ظاهر می‌شود به یکباره از کوره در رفته، خشمگین می‌شود و به خودش آسیب می‌رساند.

اما صبر کنید مشکل از این بدتر هم می‌شود: اگر در کوچه و خیابان و یا مراکز دوست‌یابی اینترنتی به دنبال رابطۀ عاشقانه می‌گردید (یعنی در اماکنی که بیشتر مورد پسند اشخاصی است که در جاهای دیگر موفق به پیدا کردن شریک عشقی خود نشده‌اند) آن گاه امکان مواجه شدن با شخصیت‌های غیرعادی به مراتب بیشتر می‌شود.

حتی اگر در یک محیط نسبتاً سالم (مثل دانشگاه یا محل کار) به دنبال رابطۀ عشقی می‌گردید احتمالات به این گونه هستند که؛ از هر پنج شریک عشقی که زمینۀ اختلالات شخصیتی را دارند، یک نفر آنها شکل جدی‌تر این مشکلات رفتاری را داراست. وقتی این حقیقت را در نظر می‌گیرید که بسیاری از مردم ویژگیهای شدید یک اختلال شخصیتی را در خود دارند (حتی اگر آن قدر شدت نداشته باشد که قابل تشخیص باشد) باز هم احتمال اینکه این اختلال شدیدتر شود وجود دارد