بریده‌هایی از کتاب ۴۲ اندیشه ناب (تأمّلاتی درباره زندگی، جهان و هر آن چیزِ دیگر)

شادمانی حاصلِ بخت و اقبال است، اما بخت و اقبال، خود، حاصلِ زیستن است.

ساعاتِ بیرون بودن از جهان واقعی ویژگی خاص خود را دارند که فروید در تعبیر خواب به شرح آن پرداخته است. او در این کتاب داستانی تعریف می‌کند از پدری که پسرش فوت کرده است. پدر شبی خوابیده است که خواب می‌بیند پسرش کنار تخت او ایستاده و کلماتی آزاردهنده را زیرلب زمزمه می‌کند: «پدر، نمی‌بینی که دارم می‌سوزم؟» پدر از خواب بیدار می‌شود و واقعاً هم بوی سوختگی به مشامش می‌رسد. وحشت‌زده، درمی‌یابد که شمعی روی کفنی که جنازه‌ی پسرش را پوشانده افتاده است و جنازه آتش گرفته است.

شادمان بودن وضعیتی ناخودآگاه است؛ توجه بیش از اندازه به آن دستیابی به آن را بسی دشوارتر خواهد کرد. یا چنان‌که جان استوارت میل گفته است: «کافی‌ست از خود بپرسید که آیا شادید، تا دیگر شاد نباشید.»

کنفوسیوس این بینش را چنین خلاصه کرده که: «دانش واقعی یعنی دانستن حدّومرز نادانی خویش.»

«شما خود باید آن تغییری باشید که آرزو دارید در جهان شاهدش باشید.»

خواندن، بر خلاف گفت‌وگو کردن، از درون شما بیرون نمی‌آید بلکه از شما می‌خواهد که بگذارید به درون‌تان راه یابد. و معمولاً این اجازه خواستن بیش از اندازه مؤدبانه است!

شادمانی حاصلِ بخت و اقبال است، اما بخت و اقبال، خود، حاصلِ زیستن است.

شِری تِرکِلِ جامعه‌شناس ابراز نگرانی کرده است از این‌که زندگی اینترنتی در حال متحوّل ساختن روان بشر است، به این ترتیب که از توانایی‌مان برای تنها بودن، و به همراه آن توانایی‌مان برای مهار عواطف و احساسات‌مان و تسلط بر آن‌ها، می‌کاهد.

اسلاووی ژیژکِ  روانکاو (/ فیلسوف / نظریه‌پرداز هنری و سینمایی) احتمالی را به میان می‌آورد: کار با نظافت کردن ـ و شاید بتوان گفت با کارِ خانه ــ در ارتباط است. ژیژک بر این عقیده است که کار کردن به طرزی شگفت‌انگیز لذت‌بخش است چون، شاید ناخودآگاه، نیاز به دورنگهداشتن آلودگی‌ها و آشفتگی‌های همیشه رو به ازدیاد زندگی را برآورده می‌کند.

سقراط بر این نظر بود که کسانی که غذایی را خارج از فصلش (نوبر) به بهای گزافی می‌خرند هویداکننده‌ی هراس‌شان‌اند از این‌که شاید فصلی که آن غذا متعلق به آن است از راه برسد و آن‌ها دیگر نباشند: «بخورید و بیاشامید و شاد باشید، که فردا همه می‌میریم» آرزوی سخت پنهان‌نگاه‌داشته‌ی مرگ و نیستی‌ست.

نخست آنکه معنا مستقیم یافت نمی‌شود؛ معنا چیزی نیست که حاضر و آماده نصیب‌مان شود. از این نظر، معنا مانند شادمانی است. و دوّم آنکه باید زندگی کنید، و زندگی را عمیق و به‌تمامی تجربه کنید. روی آوردن به کتاب‌ها، حتّی مستدل‌ترین‌شان، با این توقّع که معنا از داخل‌شان به‌سمت‌تان بجهد، روی آوردن به چیزی انتزاعی است برای دست‌یابی به آنچه باید تجسّم پیدا کند. و سوّم آنکه باید مجذوبِ پرسش‌ها شوید، نه غرق در پاسخ‌ها، چراکه انسان کامل بودن در همین است.

«کافی‌ست از خود بپرسید که آیا شادید، تا دیگر شاد نباشید.» جان استوارت میل

جان کلام را درباره‌ی عشقی که دوستی نام دارد از این دیدگاه ارسطو می‌توان دریافت: اگر عشق به خانواده را بتوان با میل به دوست داشتن و دوست داشته شدن و عشق میان عشّاق را با میل به تصاحب کردن و تصاحب شدن وصف کرد، عشق مشترک میان دوستان هم باید با میل به شناختن و شناخته شدن توصیف شود.

«شخصیت هر فردی سرنوشت اوست.» هراکلیتوس

شادمانی همچون عشق است: به همان ترتیبی که می‌توانید عشق بورزید بی‌آن‌که پیوسته در تب‌وتاب احساسات پرسوزوگداز باشید، می‌توانید شادمان باشید فارغ از آن‌که در برخی لحظاتِ خاص چه احساسی داشته باشید.

شادمان بودن وضعیتی ناخودآگاه است؛ توجه بیش از اندازه به آن دستیابی به آن را بسی دشوارتر خواهد کرد. یا چنان‌که جان استوارت میل گفته است: «کافی‌ست از خود بپرسید که آیا شادید، تا دیگر شاد نباشید.»

سیاستمداران باید در نقش خود تجدیدنظر کنند. اینجا دیگر بحث اقتصادی در میان نیست، ابلهان، بلکه بحث خرسندی‌ست!

حتّی در شکوهِ اوج هجوم جنون عاشقانه هم به خود هشدار دهید و از سرعت‌تان بکاهید! عاقبت خواهید توانست.

«دوست انسان خودِ دیگر اوست.»

 گرچه تناقض در این‌جاست که لحظه اگر سپری نشود که دیگر لحظه نیست!