بریده‌هایی از کتاب درباره معنی زندگی

هر اختراعی قدرتمندان را قوی‌تر می‌کند و ضعیفان را ضعیف‌تر؛ هر روال ماشینی،‌ جای انسان‌ها را می‌گیرد و به ترس و وحشت از جنگ دامن می‌زند.

من همیشه معتقد بوده‌ام که فلسفهٔ زندگی انسان نباید بر تجربهٔ شخصی بلکه باید بر مشاهدات گسترده و بی‌طرفانه استوار باشد. ما همه چشم برای دیدن و گوش برای شنیدن داریم. به ما فرصت تماشای جهان اطراف‌مان داده شده. آیا آدم باید آن‌قدر تنگ‌نظر باشد که جهان را بر اساس آنچه از قضا خوشبختی یا بدبختی شخصی‌اش بوده قضاوت کند؟ چون من روزی سه وعده غذا می‌خورم آیا نتیجه می‌شود که هیچ جایی گرسنگی نیست؟ چون بعضی از ما سالم و تندرستیم باید چشممان را به روی این واقعیت ببندیم که هزاران انسان روزانه متحمل رنج‌ها و تألمات جسمی می‌شوند؟ ارادتمند شما اوسیپ گاوریلوویچ

من به کار و زندگی ادامه می‌دهم به همان دلیلی که یک مرغ به نشستن بر روی تخم‌مرغ‌ها ادامه می‌دهد. در هر موجود زنده‌ای انگیزه‌ای مبهم ولی قدرتمند برای کار و فعالیت وجود دارد. در او نیرویی هست که او را به ادامهٔ زندگی وا می‌دارد. عدم فعالیت، مگر به عنوان وقفه‌ای برای تجدید قوا در میان امواج کار

علم مسیحی، رفتارگرایی، دموکراسی، اتومبیل، و شلوار، پیشرفت یا «توسعه» نیستند، آن‌ها «تغییر» ند؛ آن‌ها راه‌های جدیدی در انجام کارهای قدیمی‌اند

این، خانه‌ها و خزانه‌های ما نیستند که خالی‌اند، «قلب‌های» ماست که خالی است. دیگر، اعتقاد داشتن به عظمت و بزرگی پایدار انسان یا قائل شدن به معنایی برای زندگی که با مرگ از بین نرود، ناممکن به نظر می‌رسد. ما به دورانی از خستگی و دلمردگی قدم می‌گذاریم، شبیه آن دورانی که تشنهٔ تولد مسیح بود.

انسان در دید علمی موجودی خُرد و ناچیز است که از این شاخه به آن شاخه می‌پرد و به ویرانی و نابودی می‌رسد.

انسان در دید علمی موجودی خُرد و ناچیز است که از این شاخه به آن شاخه می‌پرد و به ویرانی و نابودی می‌رسد.

خدا، که روزگاری تسلی خاطر زندگی‌های مختصرمان بود و پناهگاه ما در رنج‌ها و مصائبمان، ظاهراً ازصحنه ناپدید شده است؛ هیچ تلسکوپی، هیچ میکروسکوپی، او را کشف نمی‌کند. زندگی، در آن چشم‌انداز فراگیری که فلسفه نام دارد، تکثیر نامنظم حشرات انسانی بر روی زمین است. بیماری عظیمی است که باید زود چاره‌ای برایش اندیشید. در این چشم‌انداز، هیچ‌چیز جز شکست و مرگ، قطعی نیست ـ و زندگی خوابی است که انگار بیداریی در پی ندارد. ناگزیر به این نتیجه می‌رسیم که بزرگ‌ترین اشتباه در تاریخ بشر، کشف حقیقت بود. کشف حقیقت، ما را آزاد نکرد مگر از پندارهایی که تسلی‌مان می‌دادند و از قیدهایی که حفظ‌مان می‌کردند. کشف حقیقت ما را خوشبخت نکرد، چون حقیقت زیبا نیست و شایستگی آن را ندارد که با این‌همه شور و اشتیاق دنبال شود. حالا که به آن نگاه می‌کنیم حیرت می‌کنیم که چرا اینقدر برای یافتنش بی‌تاب بوده‌ایم چون هر دلیلی برای وجود داشتن را از ما گرفته است به‌جز لذت‌های لحظه‌ای و امید ناچیز فردا را.

برای بازگرداندن آزادی اندیشه و احساس رهایی به زندگی فردی، زندگی باید در آنِ واحد هم حرمت‌آمیز باشد و هم شکاکانه

فلسفهٔ یک عصر، ادبیات عصر بعدی است

رذیلت‌های ما روزگاری فضیلت بودند؛ ضرورتی بودند در تلاش برای وجود و ادامهٔ حیات. آن‌ها خراجی‌اند که به اصل و نسب خودمان می‌پردازیم. باید این آثار بازمانده را با شکیبایی بپذیریم، مثل آپاندیس و غدّه‌های اضافی. تا وقتی زندگی امن و آرام است و هیچ آدمی برای غذای خود و بستگانش نگران نیست، انسان‌ها حریصانه به کسب کردن ادامه می‌دهند و برای روزهای مبادا احتکار می‌کنند.

ما آنقدر مشغول زندگی هستیم که به خودمان زحمت نمی‌دهیم راجع به امور غایی و معنای زندگی فکر کنیم. الزامات کار، به پروندهٔ فکر و اندیشه خاتمه می‌دهند. کسی که باید معیشت خانواده‌اش را تأمین کند وقتی برای تفکر و فلسفه‌ورزی هشیارانه ندارد. اگر هم داشته باشد چه بسا بگوید معنی زندگی، تأمین آب و غذای خانواده است، و چه جوابی بهتر از این.

انگار زندگی با همین مثال، یاد می‌داد که عمل سالم‌تر از اندیشه است. چنان‌که اصطلاحی لاتین می‌گوید: قضیه با راه رفتن حل می‌شود. حتی پرسش‌های فلسفی را هم فقط با انجام کار می‌توان جواب داد. گوته می‌گوید هر اندیشه‌ای که به عمل منتهی نشود، مرض است.

در مورد مرگمان چه می‌دانیم؟ روح یا نامیرنده است و ما نخواهیم مرد، یا با بدن از بین می‌رود و نخواهیم دانست که مرده‌ایم. پس اگر ابدی بودید به زندگی‌تان ادامه دهید و باور نکنید که زندگی‌تان تغییر می‌کند.

هر چیز معنوی وقتی به فروش می‌رسد یا به نمایشی رنگ و وارنگ بدل می‌شود، می‌میرد.

عشق در فرودست، نمود فشار آبگون و تحریک شیمیایی است؛ اما در اوج، گاهی، تبدیل می‌شود به تعادلی برآمده از دلبستگی و احترام عمیق ـ دیگر، نه میل و اشتیاق مفرط دو طرفه، بلکه ملاحظه و توجه دو طرفه در میان است.

«آدم‌ها از همان زمان که به اینجا می‌آیند، باید رفتنشان از اینجا را تاب بیاورند.»

ناگزیر به این نتیجه می‌رسیم که بزرگ‌ترین اشتباه در تاریخ بشر، کشف حقیقت بود. کشف حقیقت، ما را آزاد نکرد مگر از پندارهایی که تسلی‌مان می‌دادند و از قیدهایی که حفظ‌مان می‌کردند. کشف حقیقت ما را خوشبخت نکرد، چون حقیقت زیبا نیست و شایستگی آن را ندارد که با این‌همه شور و اشتیاق دنبال شود. حالا که به آن نگاه می‌کنیم حیرت می‌کنیم که چرا اینقدر برای یافتنش بی‌تاب بوده‌ایم چون هر دلیلی برای وجود داشتن را از ما گرفته است به‌جز لذت‌های لحظه‌ای و امید ناچیز فردا را.

انقلاب صنعتی خانه را نابود کرد، و کشف داروهای ضد بارداری، خانواده، اخلاق و شاید ادامهٔ نسل را نابود می‌کند. عشق، به پدیده‌ای مادی تجزیه و تحلیل می‌شود، و ازدواج هم به یک آسایش روانی موقت تبدیل می‌شود که فقط کمی بالاتر از بی‌قیدوبندی جنسی است. دموکراسی به چنان فسادی دچار شده که فقط خدا می‌داند؛ و رویاهای جوانی‌مان در مورد آرمانشهر سوسیالیستی، با این حرص و طمع سیری‌ناپذیری که در آدم‌ها می‌بینیم، هر روز بیشتر رنگ می‌بازد.

ستاره‌شناسان می‌گویند زندگی آدمی فقط لحظه‌ای ناچیز در خط سیر یک ستاره است؛ جغرافیدان‌ها می‌گویند تمدن چیزی نیست مگر دوره‌ای کوتاه و ناپایدار میان عصر یخبندان و زمان حال؛ زیست‌شناسان می‌گویند همهٔ زندگی جنگ و جدال است و تنازع بقایی میان افراد، گروه‌ها، ملت‌ها، هم‌پیمان‌ها، و انواع؛ مورخان می‌گویند پیشرفت، پنداری است که شکوه و افتخار آن به انحطاطی حتمی ختم می‌شود؛ و روان‌شناسان هم می‌گویند اراده و خویشتن، ابزاری ناتوان برآمده از وراثت و محیط هستند، و روحِ فسادناپذیر هم چیزی نیست مگر التهاب گذرای مغز.