بریده‌هایی از کتاب آکواریوم‌ های پیونگ یانگ

برخی از زندانیان «اصلاح‌ناپذیر» محکوم به انجام کارهای خاص و بعضآ مرگبار شده بودند تا هرچه زودتر بمیرند. این بدبخت‌ها معمولا برای کار به مکان‌های بزرگ و بسیار دورافتاده اعزام می‌شدند. آن‌ها در زیر یک پوشش کاملا سری و امنیتی در مکان‌هایی مثل مجتمع‌های نظامی یا کارخانه‌های تولید سلاح و موشک کار می‌کردند. در کره شمالی برای انجام چنین کارهای حساسی هرگز به شهروندان عادی اعتماد نمی‌کنند. حتا زندانیانی که احتمال می‌رود روزی آزاد خواهند شد نیز مورد اعتماد مقامات نیستند. زندانیان اصلاح‌ناپذیر بهترین افراد برای کار در مراکز حساس نظامی‌اند زیرا این افراد رازهای نظامی کشور را همراه خود به گور خواهند برد.

حکومت کره شمالی تقریبآ از بدو تأسیسش تا زمان حاضر همیشه چنین تبلیغ کرده که جنگ بزرگ به زودی آغاز خواهد شد. از نظر رهبری کره شمالی دشمنان می‌توانند در هر نقطه‌ای از کشور وجود داشته باشند. و لذا همه باید در حالت آماده‌باش دائمی به سر ببرند.

آن‌ها چیزی نداشتند از دست بدهند بجز زنجیرهای پاهایشان. در زندگی‌ای این‌چنین تلخ و سیاه، مرگ بهترین حادثه‌ای بود که امکان داشت رخ بدهد.

در سال ۱۹۴۷ ده‌ها هزار نفر از اهالی ارمنستان در زیر فضای سنگین تبلیغاتی استالین که «جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان» را به مثابه سرزمین شیر و عسل جلوه می‌داد، جان خود را از دست دادند. استالین که قول داده بود به فرهنگ و دین اجدادی ارمنی‌ها احترام بگذارد ده‌ها هزار تن از آن‌ها را به جرم ناکرده مخالفت با جمهوری شوروی ارمنستان قتل عام کرد. استالین قول داده بود که از دل عدالت اجتماعی‌اش نسل تازه و شکوفایی سر بر خواهد آورد. اما زمان زیادی لازم نبود تا معلوم شود چیزی جز ترس، مصیبت و مرگ نصیب ارمنی‌ها نخواهد شد.

کشور کره بیش از سی سال از ۱۹۱۰ تا ۱۹۴۵ مستعمره امپراتوری ژاپن بود. امپراتوری ژاپن در پی بمباران اتمی دو شهر هیروشیما و ناکازاکی توسط آمریکایی‌ها، سقوط کرد و به این ترتیب کره از یوغ استعمار ژاپن آزاد شد. اما بلافاصله در همین سال ۱۹۴۵ سربازان شوروی بخش شمالی کره و سربازان آمریکایی بخش جنوبی کره را تصرف کردند. به این ترتیب کره عملا به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد.

یک بار تئودور آدورنو، فیلسوف و نویسنده آلمانی، گفت: «پس از آشوویتس دیگر بربرصفتی است که کسی شعر بگوید». و این وصف حال اردوگاه‌های کار اجباری در کره شمالی امروز است.

وقتی به تاریخ نگاه می‌کنم می‌بینم که قدرت‌های کمونیستی در هر زمان و مکانی که بوده‌اند همواره دام‌های مشابهی را بر سر راه مردم پهن کرده و آن‌ها را در توهّمِ رسیدن به جامعه‌ای آرمانی قربانی کرده‌اند. ثمره چنین اعمالی به رنج و مصیبت‌های بسیار در گوشه و کنار جهان منجر شده است؛ از فرانسه و مصر گرفته تا کامبوج و چین. اما شاید بیش از هر جای دیگری، ارمنستان شاهد چنین جنایت‌هایی بوده است. در سال ۱۹۴۷ ده‌ها هزار نفر از اهالی ارمنستان در زیر فضای سنگین تبلیغاتی استالین که «جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان» را به مثابه سرزمین شیر و عسل جلوه می‌داد، جان خود را از دست دادند. استالین که قول داده بود به فرهنگ و دین اجدادی ارمنی‌ها احترام بگذارد ده‌ها هزار تن از آن‌ها را به جرم ناکرده مخالفت با جمهوری شوروی ارمنستان قتل عام کرد. استالین قول داده بود که از دل عدالت اجتماعی‌اش نسل تازه و شکوفایی سر بر خواهد آورد. اما زمان زیادی لازم نبود تا معلوم شود چیزی جز ترس، مصیبت و مرگ نصیب ارمنی‌ها نخواهد شد.

تنها درسی که من از اردوگاه یودوک یاد گرفتم این بود که ظرفیت انسان‌ها برای رذالت و پستی بی‌انتهاست.

من با وجودی که آشنایی زیادی با مباحث تئوریک و روشنفکرانه نداشتم، تحت تأثیر این‌جور حرف‌ها قرار نمی‌گرفتم. تنها حرفی که به دانشجویان چپ‌گرا می‌زدم این بود: «اگر خیلی دوستدار حکومت کره شمالی هستید، خوب تشریف ببرید شمال! چند روز که آن‌جا بمانید آن‌وقت بعید می‌دانم مثل حالا خطاهای کیم ایل‌سونگ را توجیه کنید.»

یکی دیگر از وظایفم گرم نگه داشتن دائمی اتاق ویژه‌ای بود که به امر آموزش و تبلیغ اندیشه‌های انقلابی کیم ایل‌سونگ اختصاص یافته بود. ما و خانواده‌هایمان نفرین شده بودیم تا بر اثر سرماخوردگی بمیریم اما پوسترها، کتاب‌ها و عکس‌های کیم ایل‌سونگ نیاز به گرمای دائمی داشتند.

سولژنیتسین در یکی از کتاب‌هایش می‌نویسد: «تصور و نیروی روحی تبهکاران آثار شکسپیر حداکثر به ده دوازده جسد بسنده می‌کرد...، چون آن‌ها ایدئولوژی نداشتند.»

وقتی به تاریخ نگاه می‌کنم می‌بینم که قدرت‌های کمونیستی در هر زمان و مکانی که بوده‌اند همواره دام‌های مشابهی را بر سر راه مردم پهن کرده و آن‌ها را در توهّمِ رسیدن به جامعه‌ای آرمانی قربانی کرده‌اند

«تئوری و عمل کمونیسم هر دو ضد بشری است».

بنا به گفته سولژنیتسین در فاصله سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۵۳ بین چهل تا پنجاه میلیون نفر از اهالی شوروی در گولاگ‌های این کشور زندانی بودند که اکثریت آن‌ها نیز جان خود را از دست دادند.

حکومتی که مدام نظام سرمایه‌داری را محکوم می‌کند خودش جامعه‌ای را به وجود آورده که در آن پول حرف اول و آخر را می‌زند.

باید اذعان کنم وقتی برای اولین بار با چنین جامعه‌ای مواجه شدم احساس نگرانی کردم. به خودم گفتم این سیستم نمی‌تواند دوام پیدا کند و در صورتی که با یک بحران روبرو شود بلافاصله متلاشی خواهد شد. بعدها متوجه شدم که این جامعه فقط ظاهرش بی‌نظم است و اتفاقآ یک منطق قدرتمند اما پنهان بر فعالیت‌های آن حاکم است. با وجودی که اصل «هرکس به فکر خویش است» در جامعه کره جنوبی حرف اول را می‌زند اما مردم روحیه همکاری و مساعدت جمعی دارند و به هم احترام می‌گذارند.

مأمور امنیتی کره جنوبی کمی متعجب به نظر می‌رسید. او مدتی به من خیره ماند و بعد عکسی را از کشوی میزش بیرون کشید. آنچه می‌دیدم باور نمی‌کردم: این نقشه واقعی اردوگاه من بود که با ماهواره گرفته بودند. با مشخص کردن آلونکم در روی نقشه آهی از ته دل کشیدم. مأمور امنیتی سرش را پایین انداخت. حالا به درستی حرف‌هایم باور داشت.

ما و خانواده‌هایمان نفرین شده بودیم تا بر اثر سرماخوردگی بمیریم اما پوسترها، کتاب‌ها و عکس‌های کیم ایل‌سونگ نیاز به گرمای دائمی داشتند.

کره شمالی به رغم سرسپردگی‌اش به کمونیسم فقط در آرزوی یک چیز است: برخورداری از یک زندگی مرفه به سبک ژاپن. در سال‌هایی که اوضاع کشور رو براه‌تر بود در دهه‌های شصت و هفتاد مهم‌ترین چیز برای مردم کره شمالی نزدیکی هر چه بیش‌تر به قدرت و به دست کردن ساعت سیکو بود؛ بله، ساعت سیکو.

با هر قدمی که به سوی قله برمی‌داشتیم، از فکر به این موضوع که جنازه این خبرچین خائن را باید به نحو مناسبی دفن کنیم، عصبانی‌تر و خشمگین‌تر می‌شدیم. ما برای این‌که هرچه زودتر از شر این کار ناخوشایند رها شویم، جنازه را در گودالی بسیار کوچک می‌انداختیم و بعد با پاهایمان به جنازه فشار می‌آوردیم تا در قبر تنگش فرو برود. و واقعآ چه منظره عجیبی بود بالا و پایین پریدن پنج پسربچه شاد و شنگول روی یک جنازه برای جا دادن آن در یک قبر تنگ. بله، او خودش را تا حد یک سگ پایین آورده بود و لیاقت داشت مثل یک جانور پست در زیر خاک دفن شود. اما در این بین چه بر سر ما آمده بود؟