بریده‌هایی از کتاب ۵ زبان عشق

در هر فرهنگی هدیه دادن بخشی از فرآیند عشق و زندگی مشترک است.

اگر هر دوی ما کارمان بیرون از خانه باشد، این زمان‌های با هم بودن را چطور فراهم کنیم؟ باید این وقت را ایجاد کنیم، همانطور که برای ناهار و شام وقت می‌گذاریم. چرا؟ چون این اختصاص وقت باکیفیت همانطور که وعده‌های غذایی که برای سلامتی ما مهم هستند، برای زندگی مشترک ما مهمند. کار سختی است؟ نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد؟ بله. آیا به این معنی است که باید بعضی فعالیت‌های فردی را انجام ندهیم؟ شاید. آیا به این معنی است که گاهی باید کاری را انجام دهیم که زیاد از انجام آن لذت نمی‌بریم؟ قطعا (مثل جف و امیلی). ارزشش را دارد؟ بدون شک. چه فایده‌ای برای من دارد؟ لذت زندگی با همسری که عشق شما را حس می‌کند و می‌داند که شما به راحتی به زبان عشق او صحبت می‌کنید.

یکی از نتایج جانبی فعالیت‌های باکیفیت، خاطره‌ها هستند. این فعالیت‌ها مجموعه‌ای از خاطره‌ها را بوجود می‌آورند که طی سال‌ها جمع‌آوری می‌شوند. خوشبخت آن زوج‌هایی هستند که یک صبح مه آلود را بیاد می‌آورند که در ساحل قدم می‌زدند، بهاری که با هم گل‌های باغچه‌ی منزلشان را کاشتند، روزی که به محله‌ی دوران بچگی‌شان سر زدند، اولین و تنها باری که با هم اسکی کردند و او پایش شکست، وقت‌هایی که در اتاق کارشان در کنار هم با هم کار کردند و لحظاتی این چنین. آنها با به یاد آوردن این لحظات می‌توانند حس آن زمان را نیز به یاد آورند. این‌ها خاطره‌های عاشقانه هستند، خصوصا برای کسی که زبان اصلی عشق او اختصاص وقت با کیفیت است.

عناصر اصلی فعالیت با کیفیت اینها هستند: ۱)      حداقل یکی از زوجین بخواهد آن را انجام دهد. ۲)      دیگری نیز تمایل به انجام آن داشته باشد. ۳)      هر دو نفر بدانند که چرا این کار را انجام می‌دهند: بخاطر ابراز عشق به وسیله‌ی با هم بودن.

یکی از کارهای مورد علاقه‌ی امیلی در گذشته گشتن در کتابخانه‌هایی بود که کتاب‌های دست دوم داشتند. «عاشق اینم که داخل قفسه‌ها بگردم و ببینم چه گنجی می‌تونم پیدا کنم». شوهرش، جِف، چندان مشتاق کتاب نیست اما امیلی را در این کار همراهی می‌کند و حتی گاهی کتاب‌هایی را که ممکن است دوست داشته باشد، به او نشان می‌دهد. امیلی هم می‌داند که نباید جف را ساعت‌ها بین قفسه‌های کتاب بگرداند. در نتیجه جف هم با افتخار می‌گوید: «عهد بستم امیلی هر کتابی بخواد براش بخرم». ممکن است جف هیچ وقت کتابخوان نشود، اما در عشق ورزیدن به امیلی ماهر شده است. فعالیت‌های باکیفیت ممکن است مواردی نظیر باغبانی در حیات خانه، دیدن اماکن تاریخی، رفتن به کنسرت، با هم بیرون از خانه کارکردن یا گرفتن یک مهمانی دورهمی باشد. این فعالیت‌ها به خواست و علاقه‌ی ما برای تجربه‌ی چیزهای جدید بستگی دارد.

فعالیت‌های باکیفیت ممکن است شامل فعالیت‌هایی باشد که مورد علاقه‌ی یکی از زوجین یا هر دوی آنها است. کاری که انجام می‌دهید مهم نیست، علت انجام آن مهم است. هدف این است که چیزی را دو نفره تجربه کنید. در نتیجه احساس خواهید کرد او به شما اهیمت می‌دهد، او می‌خواسته با هم کاری انجام دهید که شما از آن لذت می‌برید و این کار را با نگرشی مثبت انجام داده است. این عشق است و برای بعضی افراد این بلندترین صدای عشق است.

گویش دیگر این زبان عشق، فعالیت‌های باکیفیت است. در یکی از سمینارهای اخیرم در مورد زندگی مشترک، از زوج‌هایی که آنجا حضور داشتند خواستم که جمله‌ی زیر را کامل کنند: «من زمانی بیشتر از همه عشق همسرم را نسبت به خودم حس می‌کنم که ...». جواب یک شوهر ۲۹ ساله که ۸ سال از ازدواجش می‌گذشت، این بود: «من زمانی بیشتر از همه عشق همسرم رو نسبت به خودم حس می‌کنم که یه سری فعالیت‌هایی رو با هم انجام میدیم، کارهایی که من دوست دارم و کارهایی که او دوست داره. بیشتر حرف می‌زنیم. حسش یجورایی مثل حس اوایل آشنایی و ازدواجمونه». این جواب افرادی است که زبان اصلی عشق آنها وقت باکیفیت است. تاکید روی با هم بودن، با هم کاری را انجام دادن و به یکدیگر توجه ویژه داشتن است.

یک راه یادگیری الگوهای جدید اختصاص وقت روزانه است که در آن زمان برای یکدیگر سه اتفاقی که در آن روز برایتان افتاده است و احساسی که آن لحظه داشته‌اید، صحبت کنید. من این را «نیاز حداقل روزانه» برای یک زندگی مشترک سالم می‌نامم. اگر با حداقل روزانه شروع کنید، خواهید دید که به راحتی گفتگوهای باکیفیتی بین شما بوجود خواهد آمد.

اگر یک دریاچه مرده باشید و طرف مقابلتان یک نهر خروشان، این موضوع در صحبت‌های اولیه خیلی خوب خواهد بود. چون دیگر مجبور نیستید به این فکر کنید که چطور سر صحبت را باز کنید یا مکالمه را ادامه دهید. در واقع اصلا نیاز به فکر کردن ندارید. تنها کاری که باید بکنید این است که سرتان را تکان دهید و بگویید «بله!، درسته!، عِه؟» و او تمام مدتی که با هم هستید حرف خواهد زد و در پایان با خود فکر می‌کنید چه شخصیت جالبی داشت. از سوی دیگر اگر یک نهر خروشان باشید و با یک دریاچه‌ی مرده ازدواج کنید نیز در اوایل اوقات خوبی خواهید داشت چون دریاچه‌های مرده بهترین شنوندگان هستند. شما سه ساعت حرف می‌زنید و او تمام مدت مشتاقانه به حرف‌های شما گوش خواهد داد. در پایان با خودتان فکر خواهید کرد که او چه شخصیت عالی داشته است. مجذوب یکدیگر خواهید شد. اما پنج سال بعد از ازدواج، یک روز صبح نهر خروشان از خواب بیدار خواهد شد و خواهد گفت: «پنج ساله با هم زندگی می‌کنیم و هنوز نمی‌شناسمش». دریاچه‌ی مرده خواهد گفت: «خیلی خوب می‌شناسمش. کاش کمتر حرف بزنه و یکم بهم استراحت بده». خبر خوب اینکه دریاچه مرده می‌تواند حرف زدن یاد بگیرد و نهر خروشان گوش دادن. ما تحت تاثیر شخصیت خود هستیم اما تحت امر آن نیستیم.

از سوی دیگر، تیپ شخصیتی افراطی دیگری داریم به نام «نهرهای خروشان». این افراد هر چیزی که می‌بینند یا می‌شنوند را در کمتر از یک دقیقه در موردش حرف می‌زنند. هر چه ببینند، هر چه بشنوند، می‌گویند. اگر کسی در خانه نباشد که با او حرف بزنند، تلفن را بر می‌دارند و به یک نفر زنگ می‌زنند. «می‌دونی چی دیدم؟ می‌دونی چی شنیدم؟» اگر تلفنی هم نتوانند با کسی صحبت کنند، با خودشان حرف می‌زنند، چون درونشان جایی برای ذخیره دیده‌ها و شنیده‌هایشان ندارند. خیلی اوقات یک دریاچه‌ی مرده با یک نهر خروشان ازدواج می‌کند. این اتفاق به این خاطر می‌افتد که در آشنایی‌های اولیه این ترکیب خیلی خوب بنظر می‌رسد.

همه‌ی ما با احساسات خود در ارتباطیم اما وقتی می‌خواهیم آنها را بیان کنیم، تحت تاثیر شخصیتمان هستیم. من دو نوع تیپ شخصیتی دیده‌ام. اولین تیپ را «دریاچه‌ی مرده» می‌نامم. آب دریاچه‌ی گالیله از طریق رود اردن به دریاچه‌ی مرده می‌ریزد. آب دریاچه‌ی مرده به هیچ جای دیگری نمی‌رود. آب وارد آن می‌شود اما از آن خارج نمی‌شود. تیپ شخصیتی دریاچه‌ی مرده تجربه‌ها، احساسات و افکار زیادی در طول روز دارد. دریاچه‌های مرده تمام اینها را درون خودشان ذخیره می‌کنند و از بیان نکردنشان کاملا راضی هستند. اگر به این افراد بگویید: «مشکل چیه؟ چرا امشب حرف نمیزنی؟» احتمالا پاسخ خواهد داد: «هیچ مشکلی نیست، چرا فک می‌کنی مشکلی وجود داره؟» و این جواب کاملا صادقانه است. او از حرف نزدن راضی است. او می‌تواند از شیکاگو تا دترویت (حدود ۴۵۰ کیلومتر) بدون گفتن یک کلمه رانندگی کند و هیچ نارضایتی هم از این موضوع نداشته باشد.

به یاد داشته باشید که احساسات، هر چه که باشند، ذاتا نه خوب هستند و نه بد.

اگر لازم است زبان گفتگوی باکیفیت را یاد بگیرید، با نوشتن احساساتی که دارید شروع کنید. دفترچه یادداشت کوچکی تهیه کنید و تمام طول روز آن را با خود داشته باشید. سه بار در روز از خود بپرسید: «در سه ساعت گذشته چه احساساتی به من دست داده است؟ مثلا وقتی در مسیر راننده‌ای در فاصله‌ای کم و خطرناک نسبت به ماشین من حرکت می‌کرد چه حسی به من دست می‌داد؟ وقتی در پمپ بنزین نازل پمپ کار نکرد و بنزین روی بدنه ماشین ریخت چه حسی به من دست داد؟ چه حسی به من دست داد وقتی فهمیدم پروژه‌ای را که فکر می‌کردم دو هفته برای انجام آن وقت دارم، باید در ۳ روز انجام دهم؟» احساسات خود را در دفترچه یادداشت خود بنویسید و یک یا دو کلمه هم جلوی آن بنویسید تا بتوانید اتفاقی که عامل آن احساس بوده است را به یاد آورید.

خودآشکارسازی برای بعضی از ما راحت نیست. ممکن است در خانواده‌ای بزرگ شده باشیم که بیان احساسات و افکار در آن وجود نداشته یا سرکوب می‌شده است. مثلا خانواده‌ای که اگر بچه یک اسباب بازی بخواهد، واکنش پدر در برابر درخواست او، سخنرانی در مورد وضع بد مالی خانواده خواهد بود. بچه‌ای که درخواستش اینگونه رد شده است از اینکه چنین خواسته‌ای داشته احساس گناه می‌کند و سریعا یاد می‌گیرد که خواسته‌هایش را بیان نکند. وقتی عصبانیتش را بروز می‌دهد، والدینش با تندی با او برخورد می‌کنند. بنابراین کودک یاد می‌گیرد که بروز دادن عصبانیت کار درستی نیست. اگر بچه از بیان ناراحتی خود برای اینکه پدرش او را به فروشگاه نبرده است، احساس گناه کند، یاد می‌گیرد که این سرخوردگی و ناراحتی را در خود پنهان کند و بروز ندهد. وقتی به بزرگسالی می‌رسد، دیگر نخواهد توانست احساساتش را بیان کند. او ارتباط احساسی‌اش را با خود از دست داده است.

یادگیری صحبت کردن گفتگوی باکیفیت علاوه بر گوش دادن همدلانه نیاز به خودآشکارسازی دارد. وقتی یک زن می‌گوید: «آرزو دارم شوهرم حرف بزنه. اصلا نمی‌دونم چی تو سرش میگذره یا چه حسی داره». یعنی شدیدا صمیمیت می‌خواهد. او می‌خواهد با شوهرش احساس نزدیکی کند، اما چطور می‌تواند با کسی که نمی‌شناسد احساس نزدیکی کند؟ به منظور اینکه طرف مقابل عشق را حس کند، باید بتواند افکار و احساساتش را برای او بیان کند. اگر زبان اصلی عشق همسر شما اختصاص وقت با گویش گفتگوی باکیفیت باشد، مخزن عشق او تا زمانی که به او در مورد افکار و احساسات خود نگویید، پر نخواهد شد.

گفتگوی باکیفیت کاملا با زبان عشق شماره یک متفاوت است. کلام تاییدآمیز متمرکز بر حرف‌هایی است که می‌زنید، اما گفتگوی باکیفیت متمرکز بر حرف‌هایی است که می‌شنوید. اگر می‌خواهم با اختصاص وقت عشقم را نشان دهم و قرار است این وقت را به شکل گفتگو بگذرانم، باید با همدلی با شما صحبت کنم و به حرف‌های شما گوش کنم. سوالاتی بپرسم، سوالاتی که آزار دهنده نباشد، بلکه به هدف فهمیدن افکار، احساسات و خواسته‌ها پرسیده شود.

گفتگوی با کیفیت همانند کلام تاییدآمیز، زبان عشق اختصاص وقت باکیفیت نیز گویش‌های مختلفی دارد. یکی از رایج‌ترین گویش‌ها گفتگوی باکیفیت است. منظورم از گفتگوی باکیفیت، گفتگویی خوشایند است که دو نفر در مورد تجربه‌ها، افکار، احساسات و خواسته‌هایشان در شرایطی دوستانه و بدون قطع کردن حرف‌های یکدیگر، با هم صحبت می‌کنند. اغلب افرادی که از حرف نزدن همسرشان شاکی هستند، منظورشان این نیست که طرف مقابل هیچ کلمه‌ای به زبان نمی‌آورد. منظورشان این است که همسرشان با آنها گفتگوی باکیفیت ندارد. اگر زبان اصلی عشق همسر شما اختصاص وقت باکیفیت است، این نوع گفتگوها برای اینکه او احساس عشق کند بسیار ضروری خواهد بود.

به طور مشابه، زن و مردی که با هم قدم می‌زنند، در صورتی واقعا اختصاص وقت باکیفیت است که توجه هر دوی آنها روی این موضوع باشد که آنها در حال گذران وقت با هم هستند و نه قدم زدن. چیزی که بر سطح احساسات تاثیر می‌گذارد مهم است. گذران زمان با هم در یک فعالیت مشترک این را می‌رساند که برای هم اهمیت قائلیم، از بودن کنار هم لذت می‌بریم و انجام مشترک آن فعالیت را دوست داریم.

بعضی زن و شوهرها فکر می‌کنند در حال گذران وقت با هم هستند، درحالی‌که فقط نزدیک هم قرار دارند. هر دو در یک لحظه در یک خانه‌اند اما با هم نیستند. خانمی که وقتی شوهرش با او حرف می‌زند در حال پیامک دادن است، وقت باکیفیت در اختیار شوهرش قرار نمی‌دهد، چون تمام توجهش به او نیست.

چیزی که باعث می‌شود یک نفر احساس عشق کند، همیشه همان چیزی نیست که طرف مقابل هم با همان چیز عشق را حس می‌کند.