بریده‌هایی از کتاب کودکان چگونه موفق می شوند؛ استقامت، کنجکاوی و قدرت پنهان شخصیت

والدین امروزی به شدت احساس می‌کنند باید از بچه‌های خود همه جوره حمایت کنند، هر چه بچه نیاز دارد به او بدهند، از خطرات و ناراحتی‌های چه کوچک و چه بزرگ، از او محافظت کنند. باید بدانیم چیزی که بچه‌ها بیشتر از هر چیزی نیاز دارند کمی سختی است، چالش است، موانعی است که باید از آنها عبور کنند، فقط به خاطر اینکه به خودشان ثابت شود می‌توانند.

کودکانی که در محیط پراسترس رشد می‌کنند معمولا به سختی می‌توانند تمرکز کنند، به سختی می‌توانند آرام بنشینند، به سختی می‌توانند از ناامیدی رهایی پیدا کنند و به سختی می‌توانند از دستورات پیروی کنند. این موضوع، تاثیر مستقیمی در کارایی آنها در مدرسه دارد.

بلر کشف کرد که خطرات محیطی مثل آشفتگی خانواده یا دعواهای خانوادگی فقط زمانی روی سطح استرس کودکان تاثیر می‌گذارد که مادران آنها بی‌توجه و بی‌مسئولیت باشند. وقتی سطح مسئولیت‌پذیری مادران بالا باشد، تاثیر عوامل محیطی تقریبا از بین می‌رود. به عبارت دیگر توجه و مراقبت مادرانه می‌تواند درمقابل آسیب‌های دوران کودکی که باعث واکنش سیستم استرس کودک می‌شود، همانند یک ضربه‌گیر عمل کند.

وقتی مادر (یا هر فردی که مسئولیت پرورش کودک را به عهده دارد) کودک را در سال‌های اولیه‌ی زندگی او مورد نوازش و رسیدگی کافی قرار دهد، کودک در بزرگسالی شجاع‌تر و موفق‌تر خواهد بود.

یکی از سیستم‌های اصلاح رفتار که در مدارس کیپ استفاده می‌شود، «اِسلَنت» است. این کلمه مخفف معادل انگلیسی درست نشستن، گوش دادن، پرسیدن سوالات، تکان دادن سر به نشانه‌ی توافق و دنبال کردن گوینده با چشم است. روشی مفید برای آموزش مهارت «تغییر کد» است، مهارت شناسایی موقعیت و نشان دادن رفتار و استفاده از زبان مناسب آن موقعیت. بسته به اینکه در یک موزه باشید یا مصاحبه شغلی یا رستوران، لازم است بدانید دقیقا چطور باید رفتار کنید تا فرصت‌های عالی را از دست ندهید. در کیپ به دانش‌آموزان کدهای رفتار حرفه‌ای، رفتار دانشگاهی، کد فرهنگ غالب آموزش داده می‌شود. اینگونه افراد در آینده می‌دانند در هر موقعیتی رفتار و زبان مناسب چیست.

کودکانی گه در سال‌های اول زندگی (خصوصا سال اول) به آنها توجه بیشتری شود بهتر می‌توانند از پس موانع زندگی برآیند، کنجکاوتر هستند، اعتماد به نفس بیشتری دارند و آرام‌ترند. سال‌های اولیه‌ی زندگی در رشد سالم مغز کودک بسیار تاثیرگذار هستند. آن سال‌ها فرصتی منحصر به فرد برای ساختن آینده‌ای متفاوت برای کودک است.

«جاناتان روسان» که یک استاد بزرگ شطرنج است و چندین کتاب محرک در مورد شطرنج نوشته است، معتقد است مهارت در شطرنج ارتباطی به ضریب هوشی ندارد و مهمترین استعدادهایی که برای شطرنج مهم هستند، عقلی نیستند، بلکه روانشناختی و احساسی هستند. به گفته‌ی او بیشتر مطالعات دانشگاهی در مورد شطرنج ضرورت این استعدادها را برای نحوه‌ی تفکر و حس کردن مد نظر قرار نمی‌دهند.

طی مطالعاتی که در دهه ۱۹۶۰ میلادی و اوایل دهه ۱۹۷۰ صورت گرفت، مشاهده شد کودکانی که والدینشان به گریه‌های آنها در ماه‌های اول زندگیشان توجه کامل و سریع دارند، نسبت به کودکانی گریه‌هایشان نادیده گرفته می‌شده است، شجاع‌تر و مستقل‌تر هستند.

راندولف به سیستم آموزشی مدارس بدبین بود. او سیستم آموزشی را سیستمی ناعادلانه می‌دانست چون دانش‌آموزان را فقط با توجه به هوش آنها مورد ارزیابی قرار می‌دهد و بعضی موارد جدی و ضروری برای موفقیت در آنها نادیده گرفته می‌شود. از نظر او مهمترین بخشی که نادیده گرفته می‌شود، شخصیت است.

در زمستان سال ۲۰۰۲ برادر لوین که یک مدیر مالی بود به او کتابی با عنوان «خوش‌بینی آموخته شده» داد. نویسنده‌ی آن کتاب «مارتین سِلیگمن» استاد روان‌شناسی دانشگاه پنسیلوانیا و به نوعی پایه‌گذار روان‌شناسی مثبت‌گرا است. او در این کتاب بیان می‌کند که خوش‌بینی یک مهارت آموختنی است و نه یک ویژگی ذاتی. بزرگسالان و کودکان خوش‌بین می‌توانند خودشان را طوری پرورش دهند تا امیدوارتر باشند، وقتی این کار را انجام دهند شادتر، سالم‌تر و موفق‌تر خواهند بود. سلیگمن در این کتاب نوشته است که برای بیشتر مردم افسردگی، بطوری که اکثر روان‌شناسان می‌گویند، یک بیماری نیست. بلکه فقط یک وضعیت روانی بد است و وقتی اتفاق می‌افتد که ما باورهای خوش‌بینانه‌ی خود در مورد علل اتفاقات بد را کنار می‌گذاریم. سلیگمن توصیه می‌کند اگر افراد می‌خواهند از افسردگی در امان بمانند و زندگی خود را بهتر کنند، باید سبک توضیحی خود را تغییر دهند، یعنی در مورد علل وقوع اتفاقات خوب یا بد در زندگی، برای خودشان داستان‌ها یا توضیحات بهتری بیان کنند.

دلیل مخاطره‌آمیز بودن سال‌های نوجوانی این است که در آن زمان، سیستم پردازش محرک به حداکثر توان خود می‌رسد، اما سیستم کنترل شناختی تا ۲۰ سالگی کامل نمی‌شود. بنابراین چند سال ما در معرض محرک‌های احساسی شدید هستیم بدون سیستمی که بتواند به خوبی آنها را کنترل کند. در نتیجه در نوجوانی ترکیب این احساسات شدید و استرس بیش از حد، یک ترکیب سمی خواهد بود.

وقتی از مربیان مهدکودک سوال شد آنها گفتند بزرگترین مشکل‌شان بچه‌هایی نیستند که اعداد و حروف را نمی‌دانند، بلکه آنهایی بودند که نمی‌دانستند چطور خشم خود را مدیریت کنند یا خودشان را بعد از یک درگیری آرام کنند.

کودکانی که در محیط پراسترس رشد می‌کنند معمولا به سختی می‌توانند تمرکز کنند، به سختی می‌توانند آرام بنشینند، به سختی می‌توانند از ناامیدی رهایی پیدا کنند و به سختی می‌توانند از دستورات پیروی کنند.

افرادی که ۴ مورد یا بیشتر از موارد مضر را تجربه کرده بودند، نسبت به افرادی که هیچ کدام را تجربه نکرده بودند، احتمال گرایش آنها به سیگار دو برابر، اعتیاد به الکل هفت برابر و داشتن رابطه‌ی جنسی قبل از ۱۵ سالگی نیز هفت برابر بیشتر بود. آنها به احتمال دو برابر به سرطان، بیماری‌های قلبی یا کبدی دچار می‌شدند و چهار برابر بیشتر از نفخ یا برونشیت مزمن رنج می‌بردند. افرادی که بیشتر از ۶ مورد مضر در کودکی تجربه کرده بودند، نسبت به افرادی که هیچ موردی را تجربه نکرده بودند، ۳۰ برابر بیشتر احتمال خودکشی داشتند. همچنین مردهایی با تجربه بیشتر از ۵ مورد، نسبت به افرادی که هیچ موردی را تجربه نکرده بودند، ۴۶ درصد بیشتر در معرض تزریق مواد مخدر بودند.

یکی از روش‌های درمان این مشکلات، رفتار درمانی شناختی یا CBT است. در این روش به فرد آموزش داده می‌شود از ذهن آگاه خود استفاده کند تا افکار یا تفسیرهای منفی یا ویرانگر خود را شناسایی کند و با خودش صحبت کند (گاهی با صدای بلند) تا دیدی بهتر کسب کند. به گفته‌ی برونزل، کودکانی که در کیپ موفق می‌شوند، آنهایی هستند که می‌توانند خودشان را در لحظه، رفتاردرمانی شناختی کنند

«ما در کیپ برای شخصیت همان اندازه اهمیت قائلیم که برای تحصیلات. طرز فکر ما این است که اگر بچه‌ها مهارت‌ها و دانش لازم را کسب کنند اما مهارت‌های شخصیتی قوی نداشته باشند، هیچ چیزی ندارند. چون ما فکر می‌کنیم شخصیت چیزی است که افراد را شاد، موفق و راضی نگه می‌دارد.»

راندولف باور دارد که برای موفقیت، اول باید چگونگی شکست خوردن را آموخت.

خوش‌بینی یک مهارت آموختنی است و نه یک ویژگی ذاتی. بزرگسالان و کودکان خوش‌بین می‌توانند خودشان را طوری پرورش دهند تا امیدوارتر باشند، وقتی این کار را انجام دهند شادتر، سالم‌تر و موفق‌تر خواهند بود.

کلنسی بلر که یک روان‌شناس و پژوهشگر در داشنگاه نیویورک بود یک آزمایش در مقیاس بزرگ انجام داد که در آن بیشتر از ۱۲ هزار نوزاد را تقریبا از زمان تولد مورد آزمایش قرار داد. او هر ساله سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را در خون آنها اندازه‌گیری می‌کرد. بلر کشف کرد که خطرات محیطی مثل آشفتگی خانواده یا دعواهای خانوادگی فقط زمانی روی سطح استرس کودکان تاثیر می‌گذارد که مادران آنها بی‌توجه و بی‌مسئولیت باشند. وقتی سطح مسئولیت‌پذیری مادران بالا باشد، تاثیر عوامل محیطی تقریبا از بین می‌رود. به عبارت دیگر توجه و مراقبت مادرانه می‌تواند درمقابل آسیب‌های دوران کودکی که باعث واکنش سیستم استرس کودک می‌شود، همانند یک ضربه‌گیر عمل کند. اگر مادر شما در کودکی به حالات احساسی و هیجانی شما توجه کرده باشد، تمام چیزهای بدی که در زندگی با آنها مواجه هستید تقریبا هیچ تاثیری روی سطح استرس شما نخواهد داشت.

سلیگمن توصیه می‌کند اگر افراد می‌خواهند از افسردگی در امان بمانند و زندگی خود را بهتر کنند، باید سبک توضیحی خود را تغییر دهند، یعنی در مورد علل وقوع اتفاقات خوب یا بد در زندگی، برای خودشان داستان‌ها یا توضیحات بهتری بیان کنند. افراد بدبین تمایل دارند وقایع منفی و بد را دائمی، شخصی و فراگیر ببینند. مثلا اگر در آزمونی رد شوند، به خودشان می‌گویند: «بخاطر این نیست که خوب درس نخونده بودی، بخاطر اینه که کودنی!» اگر در یک رابطه‌ی عاشقانه شکست بخورند به خود می‌گویند: «هیچ دلیلی نداره دیگه دنبال عشق برم، من دوست‌داشتنی نیستم». در مقابل افراد خوش‌بین به دنبال یک توضیح خاص، محدود و کوتاه‌مدت برای وقایع بد هستند و در نتیجه وقتی با یکی از آن وقایع بد مواجه می‌شوند، می‌توانند خودشان را از زمین بلند کنند و مجددا تلاش کنند.