بریده‌هایی از کتاب افسانه عادی بودن

این‌ها که می‌گوییم هیچ‌کدام خشم سالم نیست: خشم کورکورانه، شلوغ‌بازی، بدجنسی، انزجار بروز دادن، عداوت یا تندخویی. همهٔ این‌ها از یک چیز سرچشمه می‌گیرد: تجمعِ ناسالمِ احساساتِ ابرازنشده و یکپارچه‌نشده که لازم است آن‌ها را تجربه و درک کرد تا عملی شوند. هم خشم فروخورده هم خشمی که خارج از تناسبی خاص برون‌ریزی شود امری سمی است.

وقتی از درمان صحبت می‌کنم، دقیقاً منظورم حرکتِ طبیعی به‌سمت یکپارچگی است. دقت کنید منظورم رسیدن به نهایت کامل‌بودگی نیست، «روشنگری» هم نیست، هیچ‌کدام از ایدئال‌های روان‌معنوی هم نیست. منظورم مسیر است، نه مقصد؛ خطی روی نقشه، نه یک نقطه.

«تروما وقتی رخ می‌دهد که ما دیده و شناخته نمی‌شویم.»

«عوامل روان‌شناختی‌ای همچون تردید، کشمکش، فقدان کنترل و نبود اطلاعات بخشی از استرس‌زاترین محرک‌ها و قدرتمندترین فعال‌کننده‌های محور اچ‌پی‌اِی است.»

«برای انسان مهم‌ترین عامل استرس همانا عامل عاطفی است.»

جراحتی را آشکار و عمومی‌کردن معمولاً اولین گام برای درمانش است و تغییر سیاسی معمولاً پس از تغییر فرهنگی می‌آید، چیزی که قبلاً تحمل‌پذیر بوده حالا تحمل‌ناپذیر می‌شود یا آنچه نادیده گرفته می‌شد حالا واضح و پذیرفته شده است. ـ رِبکا سولنیت، امید در تاریکی

وقتی در موقعیتی خاص از بروز عاطفه جلوگیری می‌کنیم تا با همان موقعیت خاص هم‌ساز شویم، ممکن است ما را به بی‌ارتباطی مزمن برساند و درنهایت سبب دوری ما از زندگی شود. این در ذهن ما برنامه‌ریزی می‌شود و در شخصیت ما نقش می‌بندد.

فروبردن عواطف نفی‌شده مطمئن‌ترین راه برای فرار از سطح وسیع آسیب‌پذیری است، مطمئن‌ترین راه برای دوری‌کردن از شکافی بسیار دردآور مابین خویشتن و محیط دنیای اطراف.

اگر ما این افسردگی را احساس بیماری نام‌گذاری کنیم، در خطر بی‌توجهی به عملکرد اصلی همسان‌سازش می‌افتیم: [این روند خواهان] جدایی فرد از عواطفی است که در دوره‌ای از زندگی تحمل‌پذیر نیست، وقتی هم که [این عواطف] تجربه می‌شود، نتیجه‌اش مصیبتی بزرگ‌تر به همراه می‌آورد.

اگر امروز جوانان بیشتری را می‌بینیم که خودکار در موقعیت مقاومت به سر می‌برند، پرسش باید به ما برگردد: چطور این فرهنگ باعث شده رابطهٔ سالم بالغ ـ کودک به هم بخورد؟ چرا ما کودکان را دارای اختلال تشخیص می‌دهیم ــ به‌جای این‌که بخواهیم به سراغ «تشخیص» و درمان خانواده‌ها، اجتماعات، مدارس و جامعه برویم؟

اعتیاد فرایند پیچیدهٔ روانی، عاطفی، فیزیکی، زیست‌عصبی، اجتماعی و معنوی است. خود را در هر رفتاری از فرد می‌یابد که باعث می‌شود او موقتاً احساس راحتی یا لذت کند. برای همین، خواهان این رفتار است. همین رفتار در درازمدت تأثیرات منفی می‌گذارد و درعین‌حال فرد نمی‌خواهد یا نمی‌تواند آن را کنار بگذارد. درنتیجه سه نکتهٔ بارز اعتیاد عبارت‌اند از: - احساس راحتی یا لذت کوتاه‌مدت که به خواست بیشتر همان احساس یا لذت منجر می‌شود؛ - رنج‌کشیدن طولانی‌مدت برای شخص یا دیگران؛ - ناتوانی از جلوگیری آن.

نپرس چرا معتادی، بپرس چرا درد داری. این سؤالی است که نه مثل الگوی بیماری‌محور درمانی دربارهٔ اعتیاد عمل می‌کند و نه شبیه تعصب عمومی به بیماری ایجاد می‌کند؛ یعنی در جواب آن تأثیر نمی‌گذارد و باعث تعصب نمی‌شود. اما بدون آن نمی‌توانیم سرنخی از این داشته باشید که چرا این دردِ ذهن، تَن و روح این‌قدر شایع است.

هر نوع اعتیادی بیماری مزمن ناهنجاری نیست. بیماری‌ای نیست که خودِ فرد به‌عمد ایجادش کرده باشد، اختلال مغزی نیست یا کمبودی ژنتیکی محسوب نمی‌شود. اگر به‌درستی فهم شود، حتی آن‌قدر که به‌نظر می‌رسد گیج‌کننده نیست. درست به‌مانند دیگر زمینه‌های به‌ظاهر مرموزی که در این کتاب ازشان یاد کردیم، اعتیاد هم در سازوکارهای کنارآمدن با اوضاع ریشه دار

درست همانند همهٔ بیماری‌های مزمن، دیدن اعتیاد به چشم فرایندی پویا که باید با آن درگیر شد کار درستی است. نباید آن را همچون نیروی شروری در نظر گرفت که باید ازش ترسید یا با آن جنگید. این‌طوری است که می‌توانیم درنهایت امکان درمان را عملی کنیم.

تنها اعتیاد به مواد باعث تغییرات شیمی مغز نمی‌شود. اسکن‌ها نشان داده که تغییراتِ زیان‌آوری در مغز جدای استفاده از مواد اعتیادآور هم وجود دارد. نمونه‌اش بازی‌های اعتیادآور اینترنتی است. مصرف اجباری غذاهایی که باعث می‌شود دستگاه امتیازدهی به کار بیفتد هم ممکن است چنین تأثیراتی را ایجاد کند.

آن نگاهی که اعتیاد را «انتخاب‌های بد» می‌داند نه‌تنها به‌طرزی فاجعه‌بار بی‌فایده است، بلکه کلاً بر مسئله کور است

روان‌شناسان رشد توافق دارند که تعریف از تلاش کودک کارآمد است و باعث می‌شود در او عزت‌نفس ایجاد شود. ازطرف‌دیگرش، ارزش قایل شدن برای دست‌یافت فقط باعث می‌شود کودکان برنامهٔ ذهنی‌شان تأیید بیرونی گرفتن باشد ـ نه تأیید از این‌که چه هستند، بلکه برای کاری که می‌کنند، برای خواسته‌ای که دیگران از او دارند. درعین‌حال، یک مانع دیگر هم ایجاد می‌کند تا نگذارد نفسِ سالم آن‌ها بروز پیدا کند.

هیچ‌چیز در طبیعت بدون آسیب‌پذیربودن به «خودش» تبدیل نمی‌شود: قدرتمندترین درختان هم برای رشد نیازمند شاخه‌های نرم و انعطاف‌پذیرند، درست همان‌طور که سخت‌پوست‌ترین سخت‌پوستان هم ابتدا به رطوبت و نرم‌شدن نیاز دارند. عین همین برای ما هم صدق می‌کند: نبودن آسیب‌پذیری عاطفی رشدنکردن را در پی دارد

باید دانست اگر کودک یاری و آرامش اصلی‌اش را در گروه هم‌سالان خودش یافته، مسئله نشان از «تحمل‌کردن» است، نه چیزی که آن‌ها از روی امید به سراغش رفته‌اند. به‌خصوص در سنین جوانی این بیشتر به چشم می‌خورد.

وقتی کودکان وقتِ بیداری زیادی را به دور از والدین مراقب خود می‌گذرانند، مغزشان آماده است تا دل‌بستگی‌های رقیب آن‌ها را انتخاب کند: خواستِ طبیعی برای ارتباط والدی یا آوازِ از دور دلنوازِ جهان همتایان خودشان. اگر والدین مسابقه را ببازند، کودکان از روی قاعده به هم نگاه می‌کنند. این یعنی آن‌ها هم می‌بازند. تمام این‌ها وقتی بدتر می‌شود که شاهد ترغیب‌های فرهنگ باب‌روز می‌شویم: نوجوانان نابالغ را در ظاهر سلبریتی به‌عنوان «بُت‌هایی» برای «دنبال‌کردن» ارائه می‌کنند.