بریده‌هایی از کتاب تحلیل کاربردی خواب و رویا

خیال‌بافی قدرت ما برای «ظاهر ساختن» محتویات دنیای درونی به‌وسیله دادن فرم و تجسد بخشیدن به آن‌هاست.

در واقع هیچ‌کس در تخیل چیزی «نمی‌سازد». محتویاتی که در تخیل ظاهر می‌شوند، ریشه در ناخودآگاه دارند. تخیل مجرایی است که ازطریق آن این محتویات به ذهن آگاه سرازیر می‌شوند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، تخیل یک مُبدل است که محتویات نامرئی را به تصاویری تبدیل می‌کند که ذهن آگاه می‌تواند درک کند.

انگار رؤیا همان تخیلاتی است که در طول زمان خواب کار می‌کند و تخیل، رؤیایی است که در زمان بیداری درون ما جریان می‌یابد.

یاد می‌گیریم لازم نیست تلاش بیش از اندازه‌ای کنیم تا شبیه دیگران باشیم؛ زیرا اگر خودمان باشیم، روی مطمئن‌ترین زمین ایستاده‌ایم.

جدایی ما از ناخودآگاه، به معنای جدایی ما از روح‌مان و زندگی معنوی است. نتیجه آن از دست دادن زندگی مذهبی است؛ زیرا در ناخودآگاه است که ما درک شخصی‌مان از خدا و تجربه الوهیت را می‌یابیم. مراسم مذهبی ــ این تمایل ذاتی به معنا و تجربه درونی ــ همراه با بقیه بخش‌های زندگی درونی، ارتباطش را با ما از دست داده است و فقط به زورِ مشکلات عصبی، تضادهای درونی و نشانه‌های روان‌شناختی می‌تواند راه خودش را به زندگی ما باز کند.

وقتی ما تضادهای بی‌دلیلی را تجربه می‌کنیم که راه‌حلی برای‌شان نداریم، وقتی از یک گفت‌وگوی درونی آگاه می‌شویم که به‌نظر می‌رسد غیرمنطقی، ابتدایی یا مخرب است، وقتی به‌دلیل این‌که اندیشه‌های آگاهانه ما در تضاد با خود فطری ما هستند، دچار یک رنج عصبی می‌شویم آن‌گاه متوجه می‌شویم که ناخودآگاه در زندگی ما نقش مهمی دارد و ما نیاز داریم که با آن روبه‌رو شویم.

کار درونی در درجه اول، هنر یادگیری زبان نمادین ناخودآگاه است.

ازآن‌جاکه کار درونی، گفت‌وگو بین دو بخش خودآگاه و ناخودآگاه است، همیشه کابوس تضاد را برمی‌انگیزد؛ تضاد درونی بر سر ارزش‌ها، ویژگی‌ها، اعتقادات، روش‌های زندگی، اخلاقیات و علایق. البته این تضادها چه با آن‌ها روبه‌رو شویم یا نه، همیشه آن‌جا حضور دارند. اما کار بر روی رؤیاها ما را مجبور می‌کند نگاهی به آن‌ها بیندازیم و تخیل فعال، شاید بیش از هر گونه کار درونی دیگری، این تضادها را به سطح می‌آورد و آن‌ها را باز می‌کند.

وظیفه ما این است که وحدت بنیادین و هدف و معنای زندگی را بیابیم؛ بدون آن‌که آگاهی‌مان نسبت به چندگانگی‌مان و درک‌مان از خودمان به‌عنوان موجودات خاص و متمایز را قربانی کنیم.

اما هزینه‌ای که برای این خودآگاهی پرداخت می‌شود بسیار سنگین است: پراکندگی، تضادهای درونی که به‌نظر سازش‌ناپذیر می‌آیند و احساس این‌که جهان از هم پاشیده شده و هیچ هدف اصلی‌ای ندارد. ما آن‌قدر آگاه هستیم که توسط تضادهای زندگی پاره‌پاره شویم؛ اما آن‌قدر آگاه نیستیم تا وحدت بنیادین جهان را درک کنیم. بااین حال، طبیعت با هستی بخشیدن به تنها شاهدش، از وجود خود آگاه می‌شود: آگاهی انسانی.

«این اتفاق در یک واقعیتِ رؤیایی رخ داد یا یک واقعیت فیزیکی؟ در دنیای رؤیا یا در دنیای عادی؟»

همان‌طور که این فصل‌ها را می‌خوانید، با هشدارها و پیشنهادهایی برای پرهیز از مشکل برخورد خواهید کرد. آن‌ها را جدی بگیرید و به آن‌ها عمل کنید. باید بدانید وقتی به ناخودآگاه نزدیک می‌شوید، در حال تعامل با نیرومندترین و خودکارترین نیروها در انسان هستید. هدف از راهکارهای کار درونی این است که نیروهای عظیم ناخودآگاه را به حرکت درآورد؛ اما مانند این است که درپوش یک آبفشان را برداریم. اگر مراقب نباشید ممکن است کنترل امور از دست‌تان خارج شود. اگر این فرآیند را به‌طور جدی دنبال نکنید یا آن را به یک سرگرمی صِرف تبدیل کنید، ممکن است به خودتان آسیب برسانید.

اگر شما یک روان‌کاو در دسترس ندارید، ممکن است از خود بپرسید آیا درست است به تنهایی بر روی رؤیاهای‌تان یا دیگر روش‌های کار درونی کار کنید یا نه. من معتقدم شما این کار را بدون هیچ خطری انجام خواهید داد و از منافع یادگیری این روش‌ها بهره‌مند خواهید شد. تنها یک شرط وجود دارد: شما باید احتیاط را رعایت کنید.

اگر می‌خواهید از رؤیاهای‌تان چیزی بیاموزید، بر روی آن‌ها کار کنید. با نمادهای موجود در رؤیاهای‌تان به‌گونه‌ای زندگی کنید که انگار دوستان واقعی زندگی‌تان هستند. اگر این کار را انجام دهید، متوجه می‌شوید که آن‌ها واقعآ دوستان ش

حس عظیمی از امنیت از فرآیند فردیت شکل می‌گیرد. ما یاد می‌گیریم لازم نیست تلاش بیش از اندازه‌ای کنیم تا شبیه دیگران باشیم؛ زیرا اگر خودمان باشیم، روی مطمئن‌ترین زمین ایستاده‌ایم. ما یاد می‌گیریم شناخت کامل خودمان و گسترش نیروهایی که درون‌مان ساخته شده‌اند، وظیفه مادام‌العمر ماست. ما نیاز نداریم از زندگی شخص دیگری تقلید کنیم. ما دیگر نیاز به خودنمایی نداریم؛ زیرا آن‌چه که هستیم به اندازه کافی غنی است و بسیار بیشتر از آن چیزی است که همیشه انتظار داشتیم.

باید بدانید وقتی به ناخودآگاه نزدیک می‌شوید، در حال تعامل با نیرومندترین و خودکارترین نیروها در انسان هستید. هدف از راهکارهای کار درونی این است که نیروهای عظیم ناخودآگاه را به حرکت درآورد؛ اما مانند این است که درپوش یک آبفشان را برداریم. اگر مراقب نباشید ممکن است کنترل امور از دست‌تان خارج شود. اگر این فرآیند را به‌طور جدی دنبال نکنید یا آن را به یک سرگرمی صِرف تبدیل کنید، ممکن است به خودتان آسیب برسانید.

فردیت، آگاه شدن از تمامیت خویشتن‌مان است. این همان «به فعلیت رساندن طرح کلی» است که پیش از این درباره‌اش صحبت کردیم.

هر فردی باید زندگی درونی را به هر شکلی که می‌تواند آگاهانه یا ناآگاهانه، ارادی یا غیرارادی انجام دهد. دنیای درونی مدعی ما خواهد شد و حقش را از ما مطالبه خواهد کرد. ما ازطریق کار درونی می‌توانیم به آن قلمرو وارد شویم؛ نیایش‌ها، تمرکز، کار روی رؤیاها، مراسم و آیین‌ها و تخیل فعال. اگر ما تلاش کنیم به دنیای درون بی‌اعتنا باشیم، همان‌طور که اکثرمان هستیم، ناخودآگاه ازطریق آسیب‌های روانی راه خود را به زندگی ما باز خواهد کرد؛ نشانه‌های بیماری‌های روان‌تنی، وسواس‌ها، افسردگی‌ها و مشکلات عصبی.

هیچ‌کدام از ما، یک چیز نیستیم. ما موجوداتی تک‌بعدی نیستیم. ما ترکیبی غنی از بی‌نهایت کهن‌الگوی متفاوت هستیم. هر کدام از ما تاحدودی قهرمان و تاحدودی ترسو هستیم، تاحدودی والد و تاحدودی بچه، بخشی از ما قدیس و بخشی از ما سارق است. به کمک شناسایی این درون‌مایه‌های کهن‌الگویی درون‌مان، یاد می‌گیریم به هر کدام به‌عنوان یک خصوصیت انسانی مجاز احترام بگذاریم و انرژی هر کدام را به شیوه‌ای سازنده زندگی کنیم.