بریده‌هایی از کتاب نمی‌گذارم کسی اعصابم را به‌هم بریزد

شما دوست خوبی دارید كه فردی جالب، سرزنده و انگیزه‌بخش است. شما از همنشینی با این دوست لذت می‌برید و او چندین خصوصیت خوب دارد – اما اغلب نسبت به شما منتقد، منفی یا طعنه‌زن است. او اغلب می‌گوید كه شما با هوش نیستید، اشتباه می‌كنید، قضاوت ضعیفی دارید یا به‌خوبی از عهده‌ی هیچ كاری بر نمی‌آیید.

با آوردن بهانه‌هایی ترس‌هایمان را توجیه می‌كنیم

درواقع اشخاص و موضوعات اعصاب ما را به هم نمی‌ریزند. شاید به نظر برسد كه آن‌ها این كار را می‌كنند، اما در واقع اینكه ما درباره‌ی آن‌ها چه فكری ‌كنیم و چه واكنشی نشان ‌دهیم، تعیین می‌كند كه چقدر ناراحت ‌شویم و چطور در موقعیت‌های خاص واكنش نشان ‌دهیم. ما خودمان اعصابمان را به هم می‌ریزیم! و می‌توانیم بیاموزیم كه این كار را نكنیم.

احساسات عامل اصلی بروز رفتار هستند

می‌دانیم دنیا منصفانه نیست، با این حال هنوز وقتی بی‌انصافی می‌شود، ناراحت می‌شویم. ما بی‌درنگ به این فكر می‌افتیم كه دنیا باید به‌خصوص با ما منصفانه رفتار كند.

رس از شكست اغلب باعث می‌شود خطر نكنید، كه همین به بی‌حركتی و درنهایت به متوسط بودن منجر می‌شود. گاهی ما به قدری به رفتارهایمان عادت می‌كنیم كه از فكر یا عمل كردن به طریقی متفاوت و جدید اجتناب می‌كنیم.

موقعیت‌ها و شرایط ممكن است به‌كلی متفاوت باشند، اما مهارت‌ها در هر جایی كارایی دارد.

اما این خیلی ساده انگارانه است. در واقع، درك نقش این چهار احساس بسیار مهم است، اما سؤال اصلی این است: خوب، اگر احساسات باعث رفتار می‌شوند، پس چه عواملی این احساسات را شكل می‌دهند؟

در این دنیا چهار احساس ”احمقانه“ وجود دارد. یعنی هر بار كه دچار یكی از این احساسات شوید، نمی‌توانید به‌شكلی مؤثر از عهده‌ی موقعیتی برآیید و به احتمال زیاد خودتان را ناراحت می‌كنید؛ فردی یا موضوعی اعصابتان را به هم می‌ریزد. این احساسات عبارت‌اند از: اضطراب مفرط، خشم/ حالت دفاعی، افسردگی/ كسالت یا احساس گناه.

اگر خودتان را بیش از حد گناهكار بدانید (احساس مسؤولیت، پشیمانی و شرمندگی خیلی زیاد)، آن وقت دیگران می‌توانند بر شما مسلط شوند.

ما می‌توانیم به‌طور مستقیم و مناسب با عوامل فشارآور روبه‌رو شویم، بی‌آنكه آرامش و خونسردی‌مان را از دست بدهیم.

زندگی كوتاه و ارزشمند است.

زمانی كه تنها به خودتان می‌گویید : ”دوست دارید رئیس یا همكارتان با شما خوب رفتار كند، به‌طور ضمنی می‌گویید: “ اما او مجبور به انجام چنین كاری نیست. اگر این فرد چنین رفتاری نكند، مرا نخواهد كشت. من هنوز می‌توانم بر شرایط مسلط باشم!»

اشخاص زیادی از ما می‌پرسند: ”آیا بهتر است كه احساسات را در خود نگه داریم یا برون‌ریزی كنیم؟“ جواب ما همیشه هیچ‌كدام است!

همسری از سر بدخلقی می‌پرسد: ”چرا تو همیشه....؟“ (می‌توانید جای خالی را خودتان پر كنید.) همسرش با حالتی دفاعی جواب می‌دهد: ”خوب، اگر تو تا این حد... نبودی، من همیشه... “ سپس پرتاب كننده‌ی اولیه نارنجك می‌گوید: ”اگر تو این قدر چنین و چنان نبودی، من هم این‌طوری رفتار نمی‌كردم.“ یك‌بار دیگر این زوج عصبانی می‌شوند و یكدیگر را مورد سرزنش قرار می‌دهند و حرف‌هایی نامربوط ردوبدل می‌كنند. آنچه این آشوب را به پا می‌كند آن‌قدر جزیی است كه هیچ كس نمی‌تواند روز بعد آن را به‌یاد بیاورد، اما هر دوی آن‌ها تمام حرف‌های نامربوطی را كه بین هم رد و بدل كردند، به‌یاد می‌آورند.

اشخاص زیادی وقتی مشكلی پیش می‌آید، در این موضوع كه چه كسی باید سرزنش شود، بی‌نظیرند.

شده‌ای؟“ تا حدی دلیل‌تراشی‌ها حقیقت دارند، اما آن‌ها به‌كار برده می‌شوند تا ما را از احساس گناه درباره‌ی هر آنچه از آن‌ها اجتناب می‌كنیم، محافظت كنند.

نرفت.“ در نتیجه، اشخاصی كه تصور می‌كنند شرایط باید همیشه طبق میل آن‌ها پیش برود و همیشه باید با آن‌ها منصفانه رفتار شود، می‌توانند به‌راحتی نق نقو شوند. سپس درباره‌ی هر چیزی و هر كسی گله و شكایت می‌كنند. اگر خوش اقبال باشند، شخص دیگری را پیدا می‌كنند كه با خودشان هم‌عقیده باشد تا بتوانند با هم گله و شكایت كنند، و اگر خیلی خیلی خوش‌اقبال باشند، چند نفر دیگر را (در محل كار، در همسایگی یا در خانواده) پیدا می‌كنند كه پیوسته احساس قربانی شدن ‌كنند و یك گروه شاكی و نق‌نقو خواهند داشت. اما این شكایت تأثیر كمی در رفع مشكلات یا نگرانی‌ها دارد. بی‌شك شكایت و گله طبیعی است، اما تأثیر خوبی ندارد.

ما پیشنهاد نمی‌كنیم كه شما از شایسته رفتار كردن با دیگران دست بكشید. ما می‌گوییم این رفتار را متوقف نكنید اما اگر آن‌ها جبران نكردند، بهت‌زده و خیلی ناراحت نشوید. در این جهان تعدادی ”بازیگر بد“ وجود دارند ـ اشخاصی كه پیوسته خودخواه، بی‌عاطفه، خودمحور و بی‌ملاحظه‌ هستند. گاهی وقتی كسی با ما از سر بی‌احساسی رفتار می‌كند، سرمان كلاه می‌گذارد، ما را استثمار می‌كند، از ما بهره‌كشی می‌كند یا در موردمان بی‌انصافی به خرج می‌دهد، اختیار اعصابمان را از دست می‌دهیم.

1) باید، بایست، توقع 2) وحشتناك‌ جلوه دادن یا فاجعه‌انگاری 3) سرزنش فرد به جای اعمالش 4) دلیل‌تراشی یا بهانه آوردن. هر وقت به شدت احساس ناراحتی می‌كنید یا در انجام كاری ناكارآمد هستید، تاحدودی همیشه می‌توانید یكی یا چندتا از این باورهای نامعقول را پیدا كنید