بریده‌هایی از کتاب تفسیر نمونه (جلد چهارم)

هر انسانی معمولاً نقاط ضعف پنهانی دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد یک روح بدبینی عجیب بر سراسر جامعه سایه می‌افکند، و همکاری آنها را با یکدیگر مشکل می‌سازد، بنابراین هم به خاطر استحکام پیوندهای اجتماعی و هم به خاطر رعایت جهات انسانی، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح، پرده‌دری نشود.

ایمان واقعی آن است که انسان حقیقت را بپذیرد خواه مطابق میل او باشد یا بر خلاف میل او

«هنگامی که مسافرت کنید گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید اگر از خطرات کافران بترسید؛ زیرا کافران دشمن آشکار شما هستند» «وَ إِذا ضَرَبْتُمْ فِی الأَرْضِ فَلَیسَ عَلَیکمْ جُناحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ یفْتِنَکمُ الَّذینَ کفَرُوا إِنَّ الْکافِرینَ کانُوا لَکمْ عَدُوّاً مُبیناً» . این آیه از جهاتی قابل بحث است، نخست این که: از «سفر» تعبیر به «ضرب فی الأرض» شده، دیگر این که: نسبت به نماز قصر تعبیر «لا جُناحَ» به کار رفته، و سوم این که: قصر خواندن نماز مقید به «اِنْ خِفْتُمْ» شده است

چه نعمتی بالاتر از این که انسان تنها از خدا بترسد، نه از غیر او.

۸۶ وَ إِذا حُییتُمْ بِتَحِیةٍ فَحَیوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللّهَ کانَ عَلی کلِّ شَیءٍ حَسیباً ترجمه: ۸۶ ـ هر گاه به شما تحیت گویند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهید؛ یا (لااقل) به همان گونه پاسخ گوئید! خداوند حساب همه چیز را دارد. تفسیر: هر گونه محبتی را پاسخ گوئید گرچه بعضی از مفسران معتقدند: پیوند و ارتباط این آیه با آیات قبل، از این نظر است که در آیات گذشته بحث‌هائی پیرامون جهاد بود و در این آیه دستور می‌دهد که اگر دشمنان از درِ دوستی و صلح در آیند، شما نیز پاسخ مناسب دهید، ولی روشن است: این پیوند، مانع از آن نیست که یک حکم کلّی و عمومی در زمینه تمام تحیت‌ها و اظهار محبت‌هائی که از طرف افراد مختلف می‌شود، بوده باشد.

«دستی که دیه آن پانصد دینار است * چرا به خاطر یک ربع دینار بریده می‌شود» ؟!

در حقیقت، در این آیه، از دو راه به آنها پاسخ گفته شده است: نخست این که: این گونه افکار از قلب‌های بیمار بر می‌خیزد، از کسانی که ایمانشان متزلزل و نسبت به خدا سوء ظن دارند و گرنه یک فرد با ایمان این گونه فکر، به خود راه نمی‌دهد. و دیگر این که: به فرض که چنین احتمالی باشد آیا احتمال پیروزی مسلمین در کار نیست؟

«بهترین چیزی که به وسیله آن می‌توان به خدا نزدیک شد، ایمان به خدا، پیامبر او و جهاد در راه خدا است که قلّه کوهسار اسلام است، و همچنین کلمه اخلاص (لا إِلهَ إِلاَّ اللّه) که همان فطرت توحید است، و بر پا داشتن نماز که آئین اسلام است، و زکات که فریضه واجبه است، و روزه ماه رمضان که سپری است در برابر گناه و کیفرهای الهی، و حج و عُمره که فقر و پریشانی را دور می‌کند و گناهان را می‌شوید، و صله رحم که ثروت را زیاد و عمر را طولانی می‌کند، انفاق‌های پنهانی که جبران گناهان می‌نماید و انفاق آشکار که مرگ‌های ناگوار و بد را دور می‌سازد و کارهای نیک که انسان را از سقوط نجات می‌دهد» .

منظور از «توکل» این نیست که انسان به بهانه واگذاری کارش به خدا، شانه از زیر بار مسئولیت‌ها خالی کند و یا تسلیم حوادث گردد، بلکه منظور این است در عین به کار گرفتن تمام قدرت و نیرو: اوّلاً ـ توجه داشته باشد که آنچه دارد از خود او نیست، و از ناحیه دیگری است و به این وسیله روح غرور و خودبینی را در خود بکشد. ثانیاً ـ هرگز از بزرگی حوادث و مشکلات نهراسد و مأیوس نشود، و بداند تکیه‌گاهی دارد که قدرتش بالاترین قدرت‌ها است.

هر انسانی معمولاً نقاط ضعف پنهانی دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد یک روح بدبینی عجیب بر سراسر جامعه سایه می‌افکند، و همکاری آنها را با یکدیگر مشکل می‌سازد، بنابراین هم به خاطر استحکام پیوندهای اجتماعی و هم به خاطر رعایت جهات انسانی، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح، پرده‌دری نشود.