بریده‌هایی از کتاب سوخته

چون به شناخت تو رسیدم، دیدم که تو شایستۀ این هستی که من در مقابلت زانو بزنم، سر خم کنم و بنده‌ات شوم. و حال اگر عبادت می‌کنم نه ترس از تحقیر مردم و نه شوق تعریف و تمجید آنان، نه ترس از جهنم و عذابش و نه شوق به بهشت با حور و قصـورش، نه ترس از دست دادن حالات و مقامات معنوی و نه شوق دستیابی به مکاشفات و کرامات، نه ترس فراق و دوری ‌و نه شوق وصال و لقا، هیچ یک دلیل خشوع و خضوع من در برابر تو نیست، من تو را عبادت می‌کنم به شیوه عبادت احرار نه عبادت بردگان و تاجران.

بار‌ها می‌گفتند: بهترین اعمال برای رسیدن به قرب خداوند خدمت به خلق است،

اوقات خوش آن بود که با دوست به سر رفت

«می‌فرمودند اگر کسی در این اجتماع پرهیاهو که عوامل سستی آن زیاد است، وارد شود و بتواند خود را حفظ کند، مرتکب خطا نشود و تکالیفش را درست انجام بدهد، زودتر به نتیجه می‌رسد تا کسی که بخواهد انزوا اختیار کند و گوشه‌نشینی و درویشی پیش بگیرد.»

هرجا که نفست به چیزی خیلی تمایل داشت، باید ترک کنی تا جایی که ذره‌ای مخالف راه هدایت عمل نکنی و برسی به مرحله‌ای که از نفس گذشته باشی. آنجا دیگر هیچ نمی‌ماند جز خدا.

التماس به دامنت آویخته‌ایم و فریادت می‌کنیم که: ما نیز از این نفس ناجوانمرد خود به تنگ آمده‌ایم، دل ما هم هوای عاشقی دارد، عشقی که با هیچ برودتی به سردی نگراید، ما هم تشنه‌ایم، تشنۀ بارانی که ببارد و برویاند. ما هم دلمان برای خدا تنگ است، راستی دست ما را می‌گیری ای مرد خدا؟ باور می‌کنی که ما نیز هوای عاشقی داریم؟

آری آغاز و پایان ماجرا خود اوست و او ما را چه بخواهیم و چه نخواهیم آهسته و آرام، با شوق یا با کراهت به طرف خود می‌کشاند و سر‌انجام به خود می‌رساند.

به یاد می‌آورد فرمودۀ خدای‌تعالی را که: «یابن آدم! خَلَقْتُ‌ الاشیاء لاَجْلِک وَ خَلَقْتُک لاَجْلی» «ای فرزند آدم همه‌چیز را برای تو خلق کردم و تو را برای خودم.»

گاهی فکر می‌کنی برای رسیدن به آن مقاصد اعلا باید به فکر اعمال آن‌چنانی بود در صورتی که وقتی در سیرۀ بزرگان دقیق می‌شوی، می‌بینی آن‌ها با رعایت همین کار‌های کوچک‌ به آن مقاصد بزرگ رسیده‌اند

دستوری است که حضرت آیت‌الله حاج‌آقا جواد انصاری به یکی از رفقا برای حضور قلب در نماز و رفع وسواس در امور عبادی مثل وضو و نیت و طهارت و امثال ذلک داده‌اند. بعد از توبۀ کامل، وضوی دائمی و اغسال مستحبه را تماماً (اغلب مقدار الماء مفرض است) به جا آورد، بعد از هر غسلی چه واجب چه مستحب یکصد مرتبه ذکر مبارک «المهیمن» را بگوید، نوافل بخواند، اول هر روز و اول هر شب به نیت خمسۀ طیبه (ع) صدقه بدهد و سورۀ ناس را پنج مرتبه تلاوت و ثواب هر دو را هدیه به ارواح طیبۀ ایشان نماید، در موقع نماز نظر را به مواقع مقرره در فقه بیندازد (در حال قیام در محل سجده نظر کند و در حال رکوع به میان دو پا، در حال سجده به سر دماغ و در حال تشهد به سر زانو و دست و در حال قنوت به کف دست‌ها) .

«وقتی اسم حضرت ولی‌عصر (عج) می‌آمد، ایشان یک‌مرتبه رنگش تغییر می‌کرد و قیافه‌اش عوض می‌شد. ایشان غیر از اینکه زیارت عاشورا را زیاد تأکید می‌کردند، می‌گفتند: آل‌یاسین هم زیاد بخوانید و توسل به حضرت کنید و بخواهید که مشکلات دنیا و آخرت و سیر و سلوک شما را برطرف کنند. چون حضرت، ولی ‌عصر است و اختیار ما با اوست.»

نشان قبولی از او که بارها در مقابل ائمه (ع) سلام داده و جواب شنیده، می‌پرسند: اگر ما به زیارت رفتیم نشان قبولی ما در محضر آن بزرگواران چیست؟ می‌فرماید: «در اذن دخول زیارت امام رضا (ع) این فقره وجود دارد که أشهَد أنَّک تَشهَدُ مَقامی وَ تَسمَعُ کلامی وَ تَرُدُّ جَوابی، یعنی شهادت می‌دهم که تو جایگاه مرا می‌بینی و سخن مرا می‌شنوی و سلامم را باز می‌گردانی وقتی اذن دخول می‌خوانید، اگر برایتان حالت خضوع و خشوع و بکاء پیدا ‌شود و این حالت را داشتید، بدانید ائمه (ع) شما را قبول کرده‌اند ولی اگر این حال را نداشتید، صبر و تحمل کنید تا این حال برایتان پیدا شود.»

آن که کف را دید، سرّگویان بود و آن که دریا دید، او حیران بود آن که کف را دید، نیت‌ها کند و آن که دریا دید، دل دریا کند

ساقی بده پیمانه‌ای زان می که بی‌خویشم کند بر حسن شورانگیز تو عاشق‌تر از پیشم‌ کند سوزد مرا سازد مرا در آتش اندازد مرا وز من رها سازد مرا بیگانه ‌از خویشم کند

اگرچه او اغلب اوقات را به سکوت می‌گذراند و به ذکر خفی و معاملات پنهانی با پروردگار خویش مشغول است، گمنام است و افراد کمی دور و بر اویند

ای بیقرار اگر تو نیز احساس عطش می‌کنی، اگر دلت ترک‌خورده و اگر تشنۀ بارانی، می‌توانی با اولین توصیه‌های او همگام شوی تا ببینی به کجاها می‌توانی برسی! و اولین توصیه‌های او همان انجام واجبات و ترک محرمات بود.

فکر می‌کنی چندسال دیگر زنده‌ای؟

تا کی می‌خواهی برای تعین و تشخّص خودت کار کنی؟ فکر می‌کنی چندسال دیگر زنده‌ای؟

وقتی آدم کاری را برای رضای خدا انجام می‌دهد یک بهجت و انبساط درونی به او دست می‌دهد و آن بهجت علامت قبولی اعمال است، مثل اینکه انسان دست فقیری را می‌گیرد و بعد در نمازی که می‌خواند، یک حالت توجهی به انسان دست می‌دهد. آن حالت بهجت و انبساط علامت قبولی است

«می‌فرمودند: یکی از خوانین مریض می‌شود و جمعی به عیادتش می‌روند. مشغول به خواندن دعا بود که رو کرد به حضار و گفت: مطلبی به شما بگویم: پنج دقیقه بیشتر از عمر من باقی نمانده اما نفس شریر من می‌گوید: دعا را بلند بخوان تا این اشخاص بشنوند.»