بریده‌هایی از کتاب جهان و تاملات فیلسوف

هر اندازه هم که آیندگان نویسنده‌ای را بزرگ و ستودنی و آموزنده بیابند، باز هم در زمان حیاتش در چشم معاصران ضعیف و زبون و بی‌مزه می‌آید.

شاهکارهای مردمان اعصار پیشین و همعصران نابغه تنها برای شخص او به تمام و کمال هستی و معنا دارند.

بهترین موهبت نابغه حضور یافتن در محضر خود و برخورداری از مصاحبت با خود است.

آن‌که مشتاق تحسین و قدرشناسی معاصرانش است، باید گام‌هایش را با ایشان هماهنگ سازد. اما آثار بزرگ هرگز به این شیوه خلق نمی‌شوند. و آن‌که می‌خواهد کارهای بزرگ کند باید چشم به آیندگان بدوزد، و به عزم راسخ برای نسل‌های در راه فعالیت کند.

دانشمند معمولی در معنای صریح کلمه ــ مثلاً یک استاد دانشگاه معمولی ــ نابغه را همان‌گونه می‌بیند که ما به یک خرگوش نظر داریم، خرگوشی که پس از ذبح و طبخ آماده خوردن می‌گردد. نابغه هم در زمان حیات خود گوشت دم توپ است.

دانشمند آن است که چیزها آموخته؛ نابغه کسی است که از وی چیزی می‌آموزیم که خود هرگز از کسی نیاموخته.

پول شادی خیالی انسان است؛ چنان‌که هرکس قادر نیست در واقعیت از آن لذت برد تمام روح خود را تسلیمش می‌سازد.

حقیقتی غریب است که در اوقات ناخوشی قادرایم به کمال وضوح آن روزهای خوشی را که اکنون محو شده‌اند به خاطر بیاوریم، و با این حال در اوقات خوشحالی تنها خاطره‌ای کور و ناقص و بی‌رمق از روزهای بد داریم.

کاسب اغلب بی‌هیچ تردیدی شما را فریب خواهد داد، اما هرگز دست به دزدی نخواهد زد.

می‌دانیم که انسان عموماً بر دیگر حیوانات برتری دارد و این در مورد استعداد وی برای آموختن نیز صادق است. مسلمانان آموخته‌اند که هر روز پنج وعده رو به کعبه نماز بگذارند، و هرگز از آن قصور نمی‌کنند. مسیحیان آموخته‌اند که گاهی صلیبی بکشند و نمازی برند و غیره. حقیقت این‌که شاید بهتر است بگوییم که مذهب رهبر ارکستر آموزش است، زیرا مردمان را راه و روش اندیشیدن می‌آموزاند

برده‌ای که بدین شیوه بی‌تعقل زیست می‌کند بیش از آن‌که به زندگی انسان شبیه باشد زندگی حیوان را ماننده است که یکسره در لحظهٔ حال محاط شده؛ اما دقیقاً به همین دلیل است که در زندگی وی درد کمتری وجود دارد.

این مردمان تنها آن میزان فکر می‌کنند که به برآوردن نیاز اراده‌شان در آن لحظه قادر باشند. هرگز زندگی را چون چیزی به‌هم پیوسته، هستی را به‌سان یک کل، به اندیشه نمی‌آورند؛ حتی می‌توان گفت که زندگی می‌کنند بدون این‌که واقعاً بدانند زندگی چیست.

از وحشیانی صحبت نمی‌کنم که سطح زندگیشان اغلب تنها یک درجه با میمونهای جنگل تفاوت دارد. مثلاً باربری در ناپل یا ونیز را در نظر بگیرید (در شمال اروپا نگرانی برودت ماههای زمستان مردمان را بافکرتر و حساس‌تر ساخته)؛ به زندگی وی نگاه کنید، از آغاز تا پایان: عادت به فقر، زندگی بر پایهٔ توان جسمانی، پنجه افکندن با حوائج هر روزه، نه، هر ساعته، کار سخت، زحمت بی‌پایان، اضطراب مداوم، انواع مرارت، بی‌توجهی به فردا؛ یگانه دلخوشی‌اش آسودن پس از خستگی بسیار

هر جدایی طعمی از مرگ دارد و هر وصلت طعم زندگی دوباره. به همین دلیل حتی مردمی که هیچ علاقه‌ای به یکدیگر ندارند، هنگامی که پس از بیست یا سی سال دوری دیگربار به هم می‌رسند به وجد می‌آیند.

در هر کاری که انجام می‌دهیم کمابیش آرزو داریم که به پایان کار برسیم. ما بی‌قرار غایت‌ایم و از به انجام رسیدن خوشحال، اما آن آخرین صحنه، آن پایان اصلی، چیزی است که قاعدتاً آرزو داریم هر آن به تعویق افتد.

مردی بزرگ هدیه‌ای بی‌همتا به بشر اعطا کرده و آن وقت این اجامر و هوچی‌گران هیاهوطلب چه می‌کنند: گمان می‌کنند آن قدر لیاقت دارند که به قضاوت دربارهٔ سیرت و سلوک وی بنشیند و ببینند که آیامی‌توانند اینجا و آنجا لکه‌ای بر چهرهٔ وی کشف کنند تا درد دیدن بزرگی وی در برابر بی‌وجودی و سفله‌زادی خودشان را التیام بخشد

انسان می‌تواند صائب‌ترین آرا را در مورد همهٔ موضوعات دیگر داشته باشد و باز هم در آنچه به شخص خودش مربوط است به خطا رود؛ که اینجا اراده از راه می‌رسد و بی‌درنگ خرد را زایل می‌سازد. بنابراین انسان باید که با یک دوست رایزنی کند. یک پزشک همه‌کس را می‌تواند درمان کند مگر خودش را؛ وقتی که بیمار شود، نزد یک همکار می‌رود.

برای مردمان میانه‌حال، تواضع یعنی صداقت محض؛ اما برای صاحبان ذوق و استعداد والا، تواضع برابر است با تزویر و سالوسی.

هنگامی که توان روحی انسانی مستهلک شود و تحلیل رود، زندگی در نظرش بس کوتاه و بی‌ارزش و زودگذر خواهد آمد و در آن هیچ‌چیز رخ نخواهد داد که ارزش انگیزش هیجان وی را داشته باشد

خرید کتاب چیز خوبی می‌بود اگر می‌شد زمان مطالعهٔ آن را هم خریداری کرد؛ اما مردم اغلب خرید کتاب را با تحصیل محتوایش اشتباه می‌گیرند. این‌که شخصی بخواهد هرچه را می‌خواند حفظ کند، مثل این است که سعی کند هرآنچه را که می‌خورد در معده نگاه دارد.