بریده‌هایی از کتاب بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم

ما از آن عابری می‌ترسیم که نگاهمان نمی‌کند.

رفتن، ستایشگرِ ایمان است و بازگشت، مدّاح تقدیر. خیابان هنوز عابران را جواب نگفته‌است.

من نام تو را هم فراموش‌کرده‌ام! در خیابان ملل، هیچ‌کس را دوست نمی‌دارم. اینک آرامشی‌ست خاکستری که به من باز می‌گردد؛ آرامشی که در خطوطِ متروک صحراها __ که روزگاری به خاکسترِ گندم‌های سوخته می‌پیوست__ نیز نمی‌توان جست، آرامشی که از یک پایان__ نه پایانِ پایان‌ها __ سخن می‌گوید. شاید پایان یک فصل نه سرانجام همه‌ی سال‌ها. آرامشی‌ست غریب که نه رسیدن را می‌گوید نه اختتامِ دردناکِ یک مجلس سوگواری را. نه می‌گوید نه توان گفتن در اوست، نه ارزش ابتدایی یک داروی مُسکّن را دارد و نه از تسلیم‌شدگی نهایی در برابر حسّی‌ترین دردها حکایت می‌کند. آرامشی که جنجال خیابان‌ها، نورها و زوایا در آن فرو می‌نشیند و رسوب می‌کند.

من خنده‌ام را از فضا، از شب و از باران پس می‌خواهم. من تمام خنده‌هایی را که از دو سوی نرده‌های رنگین باغ، در کنار آن درخت بزرگ کاج، زیر آن سایه‌بان غرق‌شده در پیچک‌های سبز، در کنار چاه سنگچین‌شده‌ی آب، نزدیک لانه‌ی زنبورهای عسل، در میان انبوه سبزه‌های مرطوب__ که قیچی باغبان در آن صدا می‌کرد__ و در راه کوتاه میان خانه و مدرسه در دیدگان تو ریختم باز پس می‌خواهم.

من انگار معجزه‌یی هستم. مرا باور نمی‌کنند. مرا نمی‌بینند.

«آلوچه باغ» خیابان ملل شده‌است. دوست‌داشتن در خیابان ملل چه‌قدر مشکل است. گنجشک‌ها دیگر ابتدای خیابان را دوست‌ندارند.

من میدان‌های نو را نمی‌شناسم. سفال‌ها رفته‌اند و شیروانی‌ها در پشت رنگ‌های اُخرایی، فقیر و نامهربان هستند. باغ نارنج، کوچک و غریب مانده‌است. قصر، پارک شهر شده‌است. آدم‌ها را می‌بینم که با وقارِ کارمندانه‌یی راه می‌روند. آنها با وقارِ کارمندانه‌ی خود سفته‌ها را امضا می‌کنند؛ و در تهدیدِ هر قسط، خویشتن را تحلیل می‌برند.

هلیا، یک سنگ بر پیشانیِ سنگیِ کوه خورد. کوه خندید و سنگ شکست. یک روز کوه می‌شکند. خواهی‌دید.

کسی خواهدآمد! به این بیندیش! هیچ پیامی آخرین پیام نیست و هیچ عابری آخرین عابر. کسی مانده‌است که خواهدآمد. باورکن! کسی که امکان آمدن را زنده نگه می‌دارد. بنشین به انتظار!

آهنگ‌ها تنهایی را تسکین می‌دهند؛ امّا تسکینِ تنهایی، تسکینِ درد نیست.

هلیا! احساسِ رقابت، احساس حقارت است. بگذار که هزار تیرانداز به روی یک پرنده تیر بیندازد. من از آن که دو انگشت بر او باشد انگشت بر می‌دارم. رقیب، یک آزمایشگرِ حقیر بیشتر نیست. بگذار آنچه از دست رفتنی‌ست ازدست‌برود. تو در قلب یک انتظار خواهی‌پوسید.

هیچ پایانی به‌راستی پایان نیست. در هر سرانجام، مفهوم یک آغاز نهفته‌است. چه‌کسی می‌تواند بگوید «تمام‌شد» و دروغ نگفته‌باشد؟

_ حرف‌بزن برادر، حرف‌بزن! _ دیر نیست؟ _ برای من که می‌شنوم دیر نیست.

فراموشی را بستاییم؛ چراکه ما را پس از مرگِ نزدیک‌ترین دوستْ زنده نگه می‌دارد، و فراموشی را با دردناک‌ترینِ نفرت‌ها بیامیزیم؛ زیرا انسان دوستانش را فراموش می‌کند، کتاب‌هایی را که خوانده‌است فراموش می‌کند، و رنگ مهربان نگاه یک رهگذر را... آن را هم فراموش می‌کند.

در پایدارترین شادی‌ها نیز غمی نهفته‌است، و در پاک‌ترین اعمال، قطره‌یی از ناپاکی.

سخنش، کلام بزرگان شد و یک جمله از صدهزار جمله بود که در یک کتاب از صدهزار کتابْ احساس بطالت می‌کرد.

دایه‌آقا مادر کجاست؟ جواب نمی‌دهد. برمی‌گردد و به صورت پدر نگاه‌ می‌کند. هلیا، پدر گریه می‌کند. کنار در، روی نیم‌تختِ چوبی نشست و با صدای بلند گریست. ناگهان شیشه‌های بزرگ پنجره‌ها می‌شکند. ناگهان رنگ همه‌چیز سیاه، و سیاه‌تر می‌شود. اتاق‌ها سیاهِ مرگ می‌پوشند. باران آهنگی جدا دارد. آنها را به یاد می‌آورم که مردگانشان را می‌سوزانند. بوی استخوان‌های نیم‌سوخته و عطریات تند__ که هوا را چون مرغان سیاه می‌شکافند__ مرا محصور می‌کنند.

یادت‌هست که چگونه به چهره‌ها و دست‌های ما__ که چون دو شاخه‌ی دو درخت همسایه به هم پیچیده‌بود__‌ می‌نگریست؟

رَجعتی دیگر باید به حریم مهربانی گل‌های نرم ابریشم به رنگِ روشنِ پَرهای مرغ دریایی به بادِ صبح که بیدار می‌کند چه نرم، چه مهربان، چه دوست. رَجعتی باید هلیای من! به شادمانی پُرشکوه اشیا. لباس‌های زمستانی‌ات را فراموش‌نکن.

که چه سوکوارانه است تمام پایان‌ها.