بریده‌هایی از کتاب تفسیر نمونه (جلد دوم)

مراسم روحانی حج، گناهان گذشته شما را پاک کرده، و همچون فرزندی که از مادر متولد شده است پاک از این مراسم باز می‌گردید، اما مراقب باشید بعداً خود را آلوده نکنید

افراد با ایمان اصل حسنه را از خدا می‌خواهند بدون این که نوعی از آن را انتخاب کنند، و همه را واگذار به مشیت و اراده و انعام الهی می‌نمایند.

کسی که به او قلبی شاکر، زبانی مشغول به ذکر حق، و همسری با ایمان که او را در امور دنیا و آخرت یاری کند عطا شده باشد، نیکی دنیا و آخرت به او داده و از عذاب آتش باز داشته شده

از منابع اسلامی به خوبی استفاده می‌شود: حج علاوه بر فلسفه مهم اخلاقی و تهذیب نفوس، دارای فلسفه سیاسی و فرهنگی و اقتصادی نیز هست

حاجیان به هنگام احرام، نه حق نزدیکی با همسران دارند و نه دروغ گفتن و نه فحش دادن (گر چه این کار در غیر موقع احرام نیز حرام است، ولی یکی از بیست و پنج امری است که محرم باید ترک کند) و همچنین از کارهایی که بر آنها حرام است جدال است، و سوگند خوردن، خواه راست باشد یا دروغ، و گفتن لا وَ اللّهِ ـ بَلی وَ اللّهِ.

از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در تفسیر احسان می‌خوانیم: الإِحْسانُ أَنْ تَعْبُدَ اللّهَ کأَنَّک تَراهُ فَإِنْ لَمْ‌تَکنْ تَراهُ فَإِنَّهُ یراک: «احسان آن است که خدا را آن چنان پرستش کنی که گوئی او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی او تو را می‌بیند»

جان انسان، ارزشمندترین سرمایه وجود او نیست، ما حقایقی باارزش‌تر از جان داریم، ایمان به خدا، آئین اسلام، حفظ قرآن و اهداف مقدس آن، بلکه حفظ حیثیت و آبروی جامعه اسلامی، اینها اهدافی والاتر از جان انسان است که قربانی شدن در راه آن هلاکت نیست، و هرگز از آن نهی نشده

انفاق، قبل از آن که به حال محرومان مفید باشد به نفع ثروتمندان است؛ زیرا تعدیل ثروت، حافظ ثروت است

حمایت از مظلومان در مقابل ظالمان در اسلام یک اصل است که باید مراعات شود، حتی اگر به جهاد منتهی گردد، اسلام اجازه نمی‌دهد مسلمانان در برابر فشارهایی که به مظلومان جهان وارد می‌شود بی‌تفاوت باشند، و این دستور، یکی از ارزشمندترین دستورات اسلامی است که از حقانیت این آئین خبر می‌دهد.

جهاد اسلامی نه به خاطر فرمانروائی در زمین و کشورگشایی، نه به منظور به چنگ آوردن غنائم و نه تهیه بازارهای فروش یا تملک منابع حیاتی کشورهای دیگر، یا برتری بخشیدن نژادی بر نژاد دیگر است، بلکه: هدف یکی از سه چیز است: خاموش کردن آتش فتنه‌ها و آشوبها که سلب آزادی و امنیت از مردم می‌کند، همچنین محو آثار شرک و بت‌پرستی، و نیز مقابله با متجاوزان و ظالمان و دفاع در برابر آنان است.

سؤال، کلید حل مشکلات است. سؤال، دریچه علوم است. سؤال، وسیله انتقال دانش‌هاست. اساساً طرح سؤالات مختلف در هر جامعه نشانه جنب و جوش افکار و بیداری اندیشه‌هاست و وجود این همه سؤال در عصر پیامبر، نشانه تکان خوردن افکار مردم آن محیط در پرتو قرآن و اسلام است.

یکی از امتیازات قوانین اسلام این است که: دستورات آن بر طبق مقیاس‌های طبیعی قرار داده شده است؛ زیرا مقیاس‌های طبیعی وسیله‌ای است که در اختیار همگان قرار دارد و گذشت زمان، اثری بر آن نمی‌گذارد. اما به عکس مقیاس‌های غیر طبیعی در اختیار همه نیست، حتی در عصر ما هنوز همه مردم نتوانسته‌اند از مقیاس‌های جهانی استفاده کنند.

گروهی، هم مواهب مادی دنیا را می‌خواهند و هم مواهب معنوی را بلکه زندگی دنیا را نیز به عنوان مقدمه تکامل معنوی می‌طلبند، و این است منطق اسلام که هم نظر به جسم و ماده دارد و هم جان و معنا، و اولی را زمینه‌ساز دومی می‌شمرد و هرگز با انسان‌های یک بُعدی، یعنی آنها که در مادیات غوطه‌ورند و برای آن اصالت قائلند، یا کسانی که به کلی از زندگانی دنیا بیگانه‌اند سازگار نیست.

«ای اهل کتاب! چرا حق را با باطل می‌آمیزید و مشتبه می‌کنید؟ (تا مردم را به گمراهی بکشانید و خودتان نیز گمراه شوید) و چرا حق را پنهان می‌دارید در حالی که می‌دانید» ؟ «یا أَهْلَ الْکتابِ لِمَ‌تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْباطِلِ وَ تَکتُمُونَ الْحَقَّ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»

۱۶ ـ همان کسانی که می‌گویند: «پروردگارا! ما ایمان آورده‌ایم؛ پس گناهان ما را بیامرز، و ما را از عذاب آتش، نگاهدار» ! ۱۷ ـ همانها که (در برابر مشکلات، و در مسیر اطاعت و ترک گناه،) استقامت می‌ورزند؛ راستگو هستند؛ (در برابر خدا) خضوع، و (در راه او) انفاق می‌کنند؛ و در سحرگاهان، استغفار می‌نمایند.

تأویل در اصل لغت به معنی «بازگشت دادن چیزی» است. بنابراین، هر کار و یا سخنی را که به هدف نهایی برسانیم تأویل نامیده می‌شود، مثلاً اگر کسی اقدامی کند و هدف اصلی اقدام او روشن نباشد، و در پایان آن را مشخص کند این کار را «تأویل» می‌گویند

کسی که در حین انعقاد نطفه، مست باشد ۳۵ درصد عوارض الکلیسم حاد را به فرزند خود منتقل می‌کند، و اگر زن و مرد هر دو مست باشند، صددرصد عوارض حاد در بچه ظاهر می‌شود

رابطه خمر و میسر (شراب و قمار) نیز روشن می‌شود؛ زیرا هر دو مایه تباهی اموال، و فساد جامعه، و انواع بیماری‌های جسم و جان انسان هستند

باید تمام کارهای زندگی مادی و معنوی، توأم با فکر و اندیشه باشد

آنجا که شراب عقل انسان را می‌پوشاند به آن خمر گفته شده؛ زیرا سبب مستی است و مستی پرده‌ای بر روی عقل می‌افکند و نمی‌گذارد انسان خوب و بد را تشخیص دهد