بریده‌هایی از کتاب تربیت بدون فریاد

دشوار بودن ارتباطات به این سبب است که ما را به رشد فردی فرا می‌خوانند. به نظر من این موضوع به ویژه آنجا که پای تربیت به میان می‌آید، حقیقت پیدا می‌کند

وقتی بر سر فرزندانمان فریاد می‌زنیم، وقتی واکنش هیجانی نشان می‌دهیم فقط یک پیام را به آنها منتقل می‌کنیم: من را آرام کنید! مهم نیست چه کلماتی از دهان ما خارج شود، رگبار تند کلام ما چقدر طول بکشد یا فرزندان ما چندساله باشند، وقتی فریاد می‌زنیم همواره این پیام را القا می‌کنیم: من را آرام کنید! هرگاه در مقابل رفتار فرزندمان با فریاد کشیدن واکنش نشان دهیم، در حقیقت مثل آن است که با التماس از آنها می‌خواهیم اضطراب و تنش ما را فروبنشانند.

ما اغلب از تصور اینکه با داشتن کنترلی بتوانیم برای همکاران، همسر و به ویژه فرزندانمان فرمان صادر کنیم، لذت می‌بریم. واقعا شگفت‌انگیز نیست؟ فقط با فشار یک دکمه: «بدون چون و چرا به رختخواب برو.» «تکالیفت را انجام بده.» «کتک‌کاری با خواهرت را تمام کن.» «یک آدم سازگار و خودگردان باش.» و «وقتی می‌گویم نه، قبول کن.» مشکل اینجاست: در روابطی که با دیگران داریم در آنِ واحد فقط می‌توانیم یک کنترل را در دست بگیریم. به محض آنکه بخواهیم کنترل فرد دیگری را در دست بگیریم، ناخودآگاه کنترل خود را به دست آنها می‌دهیم.

زمانی می‌توانیم خود را فردی رشدیافته بدانیم که بدون مقصر دانستن موقعیتها، دیگران، یا تجربه‌های کودکی مسئولیت اشتباهات خود را بپذیریم. اما این کار فقط زمانی رخ می‌دهد که خود را «تحت کنترل» درآوریم.

اگر شما خود را کاملاً مسئول بدانید که فرزندتان را با زور به سوی خوب بودن سوق دهید، آنگاه کاملاً جا دارد که برنامه یا ساختاری نظام‌مند هم برای این کار در نظر بگیرید. هرچند این روش موجب می‌شود والدین خود را مهم و مسلط احساس کنند، اما کودکان احساس ضعف و بی‌کفایتی می‌کنند.

اگر در زندگی زمینه‌ای وجود داشته باشد که لزوم موفقیت را در آن قطعی بدانیم، آن زمینه، تربیت فرزند است.

فرزندان ما شیوه زندگی کردن ما را زیر نظر دارند و رفتار ما بلندتر از هر کلام دیگری که از دهان ما خارج شود، حرف می‌زند.

در جایگاه والدین، بزرگ‌ترین مشکل ما تلویزیون و تأثیرات منفی آن نیست؛ حتی مواد مخدر و مشروبات الکلی هم نیست. بزرگ‌ترین مشکل ما واکنش‌های هیجانی ماست. به همین دلیل مهم‌ترین کاری که می‌توانیم برای فرزندانمان بکنیم این است که بر خودمان تمرکز کنیم، نه بر آنها. به جای آنکه سعی کنیم با اضطراب کودک خود را کنترل کنیم، بهتر است ببینیم چه چیزی را می‌توانیم کنترل کنیم: فرونشاندن واکنش‌های نسنجیده و احساسی خود.

بی‌خردی یعنی اینکه کاری را بارها و بارها تکرار کنیم و انتظار داشته باشیم نتیجه‌ای متفاوت بگیریم.

هرگاه در مقابل رفتار فرزندمان با فریاد کشیدن واکنش نشان دهیم، در حقیقت مثل آن است که با التماس از آنها می‌خواهیم اضطراب و تنش ما را فروبنشانند.

زمانی می‌توانیم خود را فردی رشدیافته بدانیم که بدون مقصر دانستن موقعیتها، دیگران، یا تجربه‌های کودکی مسئولیت اشتباهات خود را بپذیریم.

والدین می‌توانند حرف بزنند اما تا زمانی که به گفته‌های خود عمل نکنند، نمی‌توانند چیزی به فرزند خود بیاموزند.

برای داشتن بهترین رابطه با فرزندتان باید بر خود تمرکز داشته باشید، خود را آرام سازید و در جهت رشد خود بکوشید.

چه باور کنید و چه نکنید، فرزندانتان همواره در جست‌وجوی فرصتهای تازه برای شروع الگوهای رفتاری جدید هستند. اما از آنجا که الگوهای ارتباطی همیشه وجود دیگران را می‌طلبد، مشکل می‌توان بدون تغییر دادن طرف مقابل رفتار مورد نظر را تغییر داد و از آنجا که کودکان نمی‌توانند والدین دیگری انتخاب کنند، شما باید خود را تغییر دهید.

ما باید یاد بگیریم روابطی به وجود آوریم که خود، آن را طراحی کرده‌ایم و برای این کار صرفا باید بر خود تمرکز کنیم، خود را آرام سازیم و در مسیر رشد قدم برداریم.

«من دقیقا نمی‌دانم دیگران چه می‌کنند، اما این کاری است که من تصمیم دارم انجام دهم.»

تنها کاری که شما باید بکنید این است که از مسیر خارج نشوید: (۱) روی خود تمرکز کنید، (۲) خونسردی خود را حفظ کنید و (۳) در راه رشد خود بکوشید. در این صورت نه تنها از توانایی خود برای ایجاد تغییرات مورد نظرتان، بلکه از توانایی مقابله با مقاومتهایی که علیه شما می‌شود نیز در شگفت خواهید شد. وانگهی آنچه بعد از آن در خانواده‌تان رخ خواهد داد بیشتر شما را شگفت‌زده می‌سازد.

این کتاب تربیت را فعالیت و همکاری مشترک شما با هر یک از فرزندانتان به عنوان فردی یگانه و در حال رشد می‌انگارد.

ین کتاب تربیت را فعالیت و همکاری مشترک شما با هر یک از فرزندانتان به عنوان فردی یگانه و در حال رشد می‌انگارد

در واقع شما در ایجاد رفتارهایی که در این الگو رخ می‌دهد نقش دارید. اقدام مفید این است که بدون سرزنش کردن خود یا دیگری، به نقش خود در ایجاد مشکل در الگوی معیوب فکر کنید. این یک الگوست، نه بیشتر و نه کمتر و تمام الگوها قابل تغییرند. فقط کافی است یک بخش از الگو یعنی نقش خودتان را تغییر دهید تا کل الگو ناگزیر به تبع آن تغییر کند. بنابراین می‌بینید که باز بهتر است روی خود تمرکز کنید.