بریده‌هایی از کتاب تویی که نشناختمت

ولایت‌مدار بود. همیشه می‌گفت اولین استادش و مشرب کاری و فکری‌اش افکار حضرت امام است. به تک‌تک سخنان و راه امام اعتقاد داشت. بعد از ایشان هم اعتقاد سرسخت به ولایت فقیه داشت. هر آنچه که حضرت آقا می‌گفت برایش حجت بود.

خیلی از اسرارمان را به همدیگر می‌گفتیم. می‌گفت توی سن‌وسال دوران دبیرستان حضرت امام را چند شب خواب دیدم. زمانی که امام نجف بود و فقط نوارهایش می‌آمد. امام به من گفت: «تو از لشکریان منی!»

عزیزان، من نه روی تعصب، با علم می‌گویم کتاب‌های حضرت امام را بخوانید. کتاب‌های امام دو دسته‌اند و غالب کتاب‌هایشان مخلوطی از عرفان نظری و عرفان عملی است. شاید بتوان گفت از ابتکارات خاص ایشان هست که عرفان نظری و عملی را درهم آمیخته است.

بارها توصیه کردم، عرض کردم همه ما نیاز داریم با کتاب‌های حضرت امام انس پیدا بکنیم. شما قشر تحصیل‌کرده‌اید، بخوانید کتاب‌های حضرت امام را.

خودش را مدیون اندیشه‌ها، جریان فکری و کتب حضرت امام می‌دانست. احساس می‌کنم شاید یکی از مسائلی که در شکل‌گیری این شخصیت نقش داشت حضرت امام بود. به خواندن کتب امام خیلی تاکید داشت. در یکی از سخنرانی‌هایش می‌گوید من از قبل از انقلاب کتب امام را دستم گرفتم و تا امروز زمین نگذاشتم.

درباره مذاکره با آمریکا می‌گفت به حرف و قول این دیو پلید نمی‌شود اطمینان کرد. دیو در ادبیات کهن ایرانی کسی است که هرچه می‌گوید برعکسش را عمل می‌کند. به این دلیل بود که پدرم می‌گفت به حرف و قول این دیو پلید نمی‌شود اطمینان کرد.

اواخر بعضاً اسم می‌آورد که این‌ها فکر می‌کنند اگر دست‌شان را بالا ببرند و تسلیم غرب شوند، غرب هم آن‌ها را می‌پذیرد. به ولله قسم غرب اگر موفق شود ریشه ما را به‌عنوان یک ملت می‌سوزاند. برای اینکه ما با انقلاب سال پنجاه‌وهفت خیلی آزارش داده‌ایم. دلیل قاطع می‌آورد که جامعه ما با لیبرالیست سازگاری ندارد.

جمله معروفی داشت که وظیفه ما درست تلاش کردن و درست زندگی کردن است، نتیجه دست خداست. نتیجه ممکن است وفق مراد ما باشد، ممکن است نباشد.

هیچ‌وقت مستقیم نمی‌گفت این کار را نکنید، این کار را بکنید. پسرها را در مسیر درست قرار می‌داد. گاهی به او اعتراض می‌کردم چرا از اشتباهات بچه‌ها ایراد نمی‌گیرد. می‌گفت بچه باید خودش اشتباه را تجربه بکند، به اشتباه خودش پی ببرد، دیگر آن اشتباه را نکند. اگر من بگویم این بچه دیگر رشد نمی‌کند، نمی‌تواند روی پای خودش بایستد.

اگر بخواهی محسن را خلاصه کنی یک آدم چند وجهی بود؛ مدیر بود، شجاع بود، مدیر علمی و برنامه‌ریز بود، شخصیت مهربانی داشت و دوست خوبی بود. از آن‌طرف، اهل دل بود، نگاه به یاد گرفتن داشت، طالب واقعی علم بود و سعی می‌کرد بالندگی و رشدی به خودش بدهد.

نخبه‌هایی را سراغ دارم که می‌خواستند از کشور خارج شوند و ایشان نگذاشت؛ جذب‌شان کرد، امکانات و ظرفیت در اختیارشان گذاشت که نروند. حتی دانشمندانی به خارج از کشور رفته بودند، ایشان آن‌ها را قانع کرد برگردند و به کشورشان خدمت کنند!

حتی در طب سنتی. می‌گفت بروید کار کنید، منتها شرط داشت، می‌گفت حرف ترا به عنوان ایده می‌پذیرم، اما باید بتوانی به طور علمی با آزمایش ثابت کنی، آزمایشی که قابل تکرار باشد و بتواند نتیجه بدهد.

یک بار که از کردستان به قم آمد چند نفر از اعضای کوموله را به خانه‌شان آورده بود. روی آن‌ها تأثیر گذاشته بود. هر چقدر هم مخالف بودی وقتی با او می‌نشستی قانعت می‌کرد؛ بامنطق و حوصله، نه با سر وصدا.

از ویژگی‌های شهید فخری زاده چند وجهی بودنش بود. ایشان تنها یک دانشمند علمی نبود؛ در کنار اینکه دانشمند بود یک فیلسوف به معنای واقعی هم بود.

شهید فخری زاده می‌گفت فلسفه اسلامی باید انقلاب در علم ایجاد بکند. شعارش تمدن ایرانی، فلسفه اسلامی بود. می‌گفت انقلاب در علم باید در راستای تمدن ایرانی و فلسفه اسلامی اتفاق بیفتد.

دکتر فخری زاده با اینکه تخصص اصلی‌اش فیزیک بود چندین بار به ما اعلام کرد که تهدید بعدی هسته‌ای نیست، زیستی است! فخری زاده در مورد امنیت غذا و مباحث جدی تغییرات ژنتیکی صاحب نظر بود. در زمانی که کسی به تهدیدات زیستی بها نمی‌داد و بودجه زیستی در وزارت دفاع نزدیک به صفر بود، ایشان حتی با قرض گرفتن می‌گفت شما باید فعال باشید و این کارها را دنبال کنید.

اعتقاد قاطع دارم ترور پدر به دلیل مسائل هسته‌ای نبود. به دلیل تحولی بود که داشت در علم ایجاد می‌کرد. به دلیل تز پایان‌نامه دکترایش بود: «آشکارسازی پادنوتیرنو» او به دانش آشکارسازی پرتوهایی که توی سیاهچاله‌ها وجود دارند رسیده بود.

فخری زاده به خود من گفت: «تنها کسی که توی این مملکت واقعاً پشتیبان علم است حضرت آقاست.»

یک بار در جمع ما صحبتی کرد، گفت: «بیایید طرح و برنامه‌هایی بدهید چه‌طور بایستی نظام آموزشی کشور را منقلب کنیم که بگوییم ده سال بیست سال دیگر فارغ‌التحصیل‌های ما می‌توانند حرف‌هایی بزنند که دنیا بگوید باید بروم فارسی یاد بگیرم ببینم آقای دکتر فلانی چی گفته است!»

شاید ایشان پنج شش سال دیگر زنده می‌ماند به جرئت می‌گویم جریان علم در دنیا متحول می‌شد، خیلی از مفاهیمی را که امروز به عنوان اصل قبول داریم عوض می‌کرد. می‌گفت علم چیزی نیست که امروز در اختیار ماست، بلکه یک علم واحد وجود دارد که همه علوم منشأ گرفته از آن علم است و ما باید آن را از دل فلسفه اسلامی بیرون بیاوریم.