بریده‌هایی از کتاب موهبت کامل‌ نبودن

شجاعت تأثیر موجی دارد هر بار که آن را تمرین می‌کنیم، حال اطرافیان ما کمی بهتر و دنیا کمی شجاع‌تر می‌شود و دنیا این قابلیت را دارد که کمی مهربان‌تر و دلیرتر باشد.

ایمان مکانی اسرارآمیز است، جایی که شهامت اعتقاد به امری نادیدنی را پیدا می‌کنیم و ترس از[ امور یا نتایج ]نامعلوم را رها می‌کنیم.

زندگی کردن باتمام‌وجود یعنی اینکه از موضع ارزشمندی با زندگی درگیر شویم؛ یعنی همگام با پرورش شجاعت، شفقت و پیوند، صبح‌هنگام که از خواب بیدار می‌شویم با خود بگوییم مهم نیست چه کاری انجام می‌دهم و چه مقدار کارِ انجام نشده روی زمین می‌ماند. درهرصورت من کافی هستم. یعنی اینکه شب‌هنگام که به رختخواب می‌رویم با خود بگوییم: بله، من ناقص، آسیب‌پذیر و گاه نگران هستم، اما هیچ‌یک از این‌ها این حقیقت را تغییر نمی‌دهند که من شجاع هم هستم و ارزش آن را دارم که عشق و احساس تعلق را تجربه کنم.

وقتی در جست‌وجوی شفقت بر می‌آییم نیاز به شخصی استوار داریم، کسی که ریشه در عمق خاک داشته باشد و به‌راحتی خم نشود و مهم‌تر از همه اینکه ما را با تمام نقاط قوت و ضعف‌مان بپذیرد. ما می‌خواهیم با کسی درد دل کنیم که حق شنیدن آن را به دست آورده باشد.

تا با دل و جان پذیرای یاری دیگران نباشیم، نمی‌توانیم با دل و جان دیگران را یاری دهیم. وقتی دریافت کمک را با پیش فرض و قضاوت خود همراه می‌کنیم، دانسته یا ندانسته یاری رساندن ما نیز توأم با قضاوت می‌شود.

زندگی کردن با دل و جان مانند گام زدن به سمت یک مقصد معین نیست، بلکه گام برداشتن به سوی ستاره‌ای در آسمان است. قطعا هیچ گاه به مقصد نهایی نمی‌رسیم اما بی‌تردید می‌دانیم که در مسیر درست پیش می‌رویم.

به‌نظر من، ما از این نکته غافل مانده‌ایم که شجاعت یعنی صادقانه و بی‌پرده صحبت کردن درباره آنچه هستیم، آنچه احساس می‌کنیم و آنچه تجربه می‌کنیم. چه خوب و چه بد، قهرمان بودن یعنی زندگی خود را در معرض خطر قرار دادن، حال آنکه شجاعت معمولی یعنی ضعف و آسیب‌پذیری خود را رو کردن و این در دنیای امروزی کاری بس خارق‌العاده است.

لامپ‌های چشمک زن بهترین تشبیه برای شادی است، چراکه شادی امری دائمی نیست. شادی معمولاً در اوقات و لحظه‌هایی معمولی به سراغ ما می‌آید. گاه صرفا به این دلیل از جوشش شادی غفلت می‌ورزیم که برای رسیدن به لحظه‌های فوق‌العاده خود را بیش‌ازحد درگیر می‌کنیم و گاه آن‌قدر از تاریکی می‌ترسیم که جرئت لذت بردن از نور را از دست می‌دهیم. زندگی شاد به این معنی نیست که همواره غرق در نور شادی باشد، چرا که در نهایت غیرقابل تحمل می‌شود.

AEOUY ‫ (Abstinence) A = آیا امروز از عادت خود پرهیز کرده‌ام؟ (نمی‌دانمشما پرهیز از چه کاری را مدنظر قرار می‌دهید اما وقتی هدف پرهیز از غذا، کار و کامپیوتر باشد، کار برای من دشوارتر می‌شود.) ‫ (EXercise) E = آیا امروز ورزش کرده‌ام؟ ‫ (I) I = آیا من امروز کاری برای خودم انجام داده‌ام؟ ‫ (Others) O = آیا امروز کاری برای دیگران انجام داده‌ام؟ ‫ (Unexpressed) U = آیا امروز به هیجان ابرازنشده‌ای چسبیده‌ام؟ ‫ (Yeah) Y = بله! امروز چه اتفاق خوبی افتاده است

من با خواندن این جمله از الیزابت کوبلرـ راس، نویسنده و پژوهشگر، انرژی می‌گیرم: «مردم مانند شیشه‌های رنگی و نقش‌دار پنجره‌اند. وقتی نور خورشید می‌تابد آن‌ها می‌درخشند و برق می‌زنند، اما وقتی تاریکی شب فرا می‌رسد زیبایی آن‌ها درصورتی نمایان می‌شود که نوری از درون، آن‌ها را روشن کند.» من به‌راستی باور دارم که نور افرادِ برخوردار از تاب‌آوری همان معنویت آن‌هاست. تعبیر «روشن بودن از درون» برایم بسیار جذاب است. دست به کار شوید: من نیایش و مراقبه روزانه را دوست دارم. گاه بهترین چیزی که مرا در راه نگه می‌دارد دعا و نیایش در سکوت است. شما چطور تلاش می‌کنید؟

من با خواندن این جمله از الیزابت کوبلرـ راس، نویسنده و پژوهشگر، انرژی می‌گیرم: «مردم مانند شیشه‌های رنگی و نقش‌دار پنجره‌اند. وقتی نور خورشید می‌تابد آن‌ها می‌درخشند و برق می‌زنند، اما وقتی تاریکی شب فرا می‌رسد زیبایی آن‌ها درصورتی نمایان می‌شود که نوری از درون، آن‌ها را روشن کند.» من به‌راستی باور دارم که نور افرادِ برخوردار از تاب‌آوری همان معنویت آن‌هاست. تعبیر «روشن بودن از درون» برایم بسیار جذاب است. دست به کار شوید: من نیایش و مراقبه روزانه را دوست دارم. گاه بهترین چیزی که مرا در راه نگه می‌دارد دعا و نیایش در سکوت است. شما چطور تلاش می‌کنید؟

به‌عنوان استاد کالج و محقق، زمان قابل توجهی را با معلمان و مدیران مدارس گذرانده‌ام و باید بگویم که از دو سال پیش هر روز نگرانی‌ام نسبت به این موضوع بیشتر شده است که ما فرزندانی تربیت می‌کنیم که شکست را تاب نمی‌آورند و به‌شدت احساس استحقاق می‌کنند. استحقاق به این معنی که «این حق من است چون آن را می‌خواهم» و عاملیت به این معنی که «می‌دانم که می‌توانم این کار را انجام دهم» . ترکیب ترس از شکست، استحقاق و فشار کار نسخه‌ای است که ناامیدی و تردید به خود را تضمین می‌کند. ناامیدی خطرناک است چون منجر به احساس عجز و درماندگی می‌شود.

البته این عقیده برای امیدواری مضر است که برای کسب هر چیز باارزشی باید متحمل رنج و سختی شد. این عقیده هم به اندازه آسان‌طلبی می‌تواند برای امیدواری مضر باشد.

این عقیده فرهنگی که همه چیز باید سریع، آسان و همراه با لذت و تفریح به‌دست آید با طرز تفکر امیدوارانه همخوانی ندارد، بلکه ما را به وادی ناامیدی سوق می‌دهد. وقتی با شرایط دشواری روبه‌رو شویم که مستلزم صرف تلاش و زمان است فورا فکر می‌کنیم: این کار ارزش تلاش کردن ندارد، یا، این کار باید آسان‌تر از این باشد. پیشرفت کند و سخت بودنش به این دلیل است که من در آن مهارت ندارم. خودگویی امیدوارانه چیزی شبیه به این است: این کار دشوار است، اما می‌توانم آن را انجام دهم.

امیدواری زمانی تحقق می‌یابد که: بتوانیم اهداف واقع‌بینانه تعیین کنیم (می‌دانم کجا می‌خواهم بروم) . بدانیم چگونه می‌توان به آن اهداف دست یافت (می‌دانم چطور به آنجا برسم، استقامت می‌ورزم، می‌توانم شکست را تحمل کنم و دوباره تلاش کنم) . و خود را باور داشته باشیم (من می‌توانم این کار را انجام دهم) . بنابراین امیدواری ترکیبی از هدف‌گذاری، استقامت و پیگیری و باور به توانمندی‌های خود است.

چه چیز تاب‌آوری را ممکن می‌سازد؟ در اینجا به پنج عاملی اشاره می‌کنم که اکثر افراد واجد تاب‌آوری از آن‌ها برخوردارند: ۱. آن‌ها افرادی کاردان هستند و مهارت بالایی برای حل مسئله دارند. ۲. احتمال اینکه از دیگران کمک بخواهند، بیشتر است. ۳. آن‌ها باور دارند که می‌توانند برای مقابله با مشکلات و مدیریت احساسات‌شان کاری انجام دهند. ۴. از حمایت اجتماعی برخوردارند. ۵. با دیگران، مثل خویشاوندان و دوستان، ارتباط دارند.

به عقیده دکتر هارتلینگ در رویارویی با شرم عده‌ای با انزوا، دور شدن از دیگران و سکوت، از خود دفاع می‌کنند. عده‌ای دیگر درصدد خشنود کردن و راضی نگه داشتن دیگران بر می‌آیند عده‌ای هم با خشونت و مقابله‌به‌مثل علیه دیگران اقدام می‌کنند تا قدرت و کنترل را به دست آورند (مانند ایمیلی که قصد ارسال آن را داشتم) . اکثر آدم‌ها، بسته به شرایط و علل گوناگون، از هر سه راهکار استفاده می‌کنند، اما نکته اینجاست که هر سه راهکار ما را از پذیرش داستان‌مان و از پذیرش خودمان آن‌گونه که هستیم، باز می‌دارند. شرم با ترس، سرزنش و قطع پیوند ارتباط دارد. آنچه در قضیه شرم مطرح است، این است که بتوانیم احساس ارزشمندی کنیم ودر عین حال نقایص خود را که شجاعت، شفقت و پیوند با دیگران را برای ما به ارمغان می‌آورند، بپذیریم.

اگر برآنیم که عشق و احساس تعلق را به‌طور کامل تجربه کنیم، باید باور داشته باشیم که سزاوار عشق و تعلق هستیم. وقتی فکر و قضاوت دیگران را کنار بگذاریم و داستان خود را بپذیریم به احساس خودارزشمندی دست می‌یابیم و خود را همان‌گونه که هستیم درخور عشق و تعلق می‌دانیم. وقتی پیوسته سعی می‌کنیم بخش‌هایی از وجود زندگی خود را که به گمانمان با منِ آرمانی ما فاصله دارد، نادیده بگیریم، بیرون از ماجرای زندگی می‌ایستیم و سعی می‌کنیم با انجام کارهای بزرگ، کمال‌گرایی، راضی نگه داشتن دیگران و اثبات خود، احساس ارزشمندی را به‌چنگ آوریم.

مقایسه، ما را درگیر تناقض خردکننده می‌سازد: «همرنگ باش و برجسته باش.» مقایسه احساس تعلق، خودپذیری و اصالت را در ما پرورش نمی‌دهد، بلکه به ما می‌گوید همرنگ جماعت باش، اما بهتر از آن‌ها.

کمال‌گرایی تفکری خودویرانگر و اعتیارآور است که این عقیده را در ما زنده نگه می‌دارد: اگر کامل و بی‌نقص به‌نظر برسم، اگر زندگی بی‌نقصی داشته باشم و هر کاری را در حد کمال انجام دهم، می‌توانم از احساس آزاردهنده شرم، قضاوت و انتقاد دور بمانم یا آن‌ها را به حداقل برسانم.