بریده‌هایی از کتاب دن کیشوت (جلد اول)

تجدید خاطرات آن جز این‌که بدبختی‌های تازه‌ای برای من به وجود بیاورد ثمری ندارد

در جهان خاطره‌ای نیست که بر اثر مرور زمان از یاد نرود و دردی نیست که مرگ آن را علاج نکند.

ولی نمی‌فهمم چرا کسی که به خاطر زیبایی خود محبوب است مجبور است کسی را که دوستش دارد دوست داشته باشد، و حال آن که ممکن است کسی که زیبایی را دوست می‌دارد خود زشت باشد. باری، چون زشت درخور بیزاری است شایسته نیست که بگوییم: من تو را دوست می‌دارم چون زیبایی و تو نیز باید مرا دوست بداری گرچه زشتم.

در دنیا لذتی بالاتر از لذت بازیافتن آزادی از دست رفته نیست

وصف زیبایی خود شنیدن به گوش ما زن‌ها هرچه هم زشت باشیم همیشه شیرین و خوشایند است.

«چیست آن‌چه مایه رنج جان من است؟ نفرت. و چیست آن‌چه بر اندوه من می‌افزاید؟ حسد. و کیست آن‌که تحمل مرا می‌آزماید؟ هجران. پس وای به من که دردی که مرا می‌خورد درمان ندارد! زیرا هر امیدی در قبال نفرت و حسد و هجران نقش بر آب است.»

بسیار فرق است بین آن که راحت بر مرکبی بنشیند و پاهای خود را از دو طرف بیاویزد با آن که مانند کیسه آردش روی خر انداخته باشند.

در جایی که پشم ما را چیده‌اند از سر او یک مو هم کم نشده است

عشق حقیقی باید اختیاری باشد نه اجباری.

«ادب برازنده جمال است و خنده‌ای که متکی به علتی سبک‌سرانه باشد بی‌ادبی است

دن کیشوت به آهنگی جسارت‌آمیز بر ایشان بانگ زد که: ایست! تا همه شما اقرار نکنید که در سرتاسر عالم دوشیزه‌ای به زیبایی ملکه مانش یعنی «دولسینه دوتوبوزو» ی بی بدیل وجود ندارد قدم از قدم بر نخواهید داشت! بازرگانان به شنیدن این صدا ایستادند تا قیافه عجیب گوینده آن سخنان را تماشا کنند و همه از رخسار و گفتار آن بینوا به سهولت پی به جنون او بردند، لیکن خواستند ببینند عاقبت این اقرار که او از ایشان می‌خواست به کجا خواهد انجامید، لذا یکی از آنان که اندک شوخ و بذله‌گو بود و در مسخره‌گی و لودگی ید طولایی داشت در جواب گفت: حضرت پهلوان، ما این بانویی را که شما نام می‌برید نمی‌شناسیم، او را به ما نشان بدهید تا اگر واقعا زیبایی او به همان نحو که شما توصیف می‌کنید بی‌مانند باشد ما از صمیم قلب و بی‌هیچ ترس و تشویش به حقیقتی که منظور نظر شما است اذعان کنیم. دن کیشوت گفت: من اگر او را به شما نشان بدهم دیگر اعتراف شما به یک حقیقت آشکار چه ارزشی تواند داشت؟ مهم این است که شما بی‌آن‌که او را دیده باشید به این واقعیت ایمان بیاورید

به حقیقت شرم‌آور است که کسانی را که خدا و طبیعت آزاد آفریده‌اند بنده و غلام کرد.

ای امیدهای بی‌ثمر آدمی! در حالی که وعده آسایش می‌دهید می‌گذرید و سرانجام به صورت سایه و دود و رویا محو می‌شوید.

هر کسی اندکی دن کیشوت است، ولی بیش از همه، کسانی دن کیشوتند که دارای نیروی تخیل آتشینند و با تمام روح خود دیگران را دوست می‌دارند.

دن کیشوت گفت: من اگر او را به شما نشان بدهم دیگر اعتراف شما به یک حقیقت آشکار چه ارزشی تواند داشت؟ مهم این است که شما بی‌آن‌که او را دیده باشید به این واقعیت ایمان بیاورید، به آن معترف شوید، تأییدش کنید، بالای آن قسم بخورید و همه جا آن‌را به زور اسلحه به کرسی بنشانید.

تأمین زندگی کردن با پسند جمع بی‌شمار بهتر از کسب شهرت در نزد عده قلیل خواص است

بخاری که چون از اندرون خالی از طعام بیرون می‌آید به موجب قوانین طبیعت ناگزیر سرد خواهد بود.

«همه گویند بدا به حال لشکر بی‌سردار و سرای بی‌سرایدار و من گویم بدتر به حال زن شوهر دار که بی‌عذر موجهی از هم جدا مانده باشند!

«کیست که این درد را به جان من ریخته است؟ عشق. و کیست آن که مانع خوشبختی من است؟ تقدیر. و کیست که این غم را به من روا می‌دارد؟ فلک. پس وای به من که باید از مرگ با این درد عجیب بر خود بترسم! زیرا عشق و تقدیر و فلک برای کشتن من دست اتحاد به هم داده‌اند.»

«عشق» در نزد بسیاری از جوانان شایستگی نام مقدس عشق را ندارد و تنها هوس زودگذری است که هدف آن اقناع حس شهوت است و همین که کام دل گرفته شد آتش عشق خاموش می‌شود، در صورتی که در عشق حقیقی هرگز چنین نیست