بریده‌هایی از کتاب سرگذشت شاهزاده خانم ایرانی

شاه: ها! این اظهارات ما، نان شماها را آجر می‌کند. فهمیدیم، چه فائده؟ مردم که نمی‌دانند شماها..

میان حرف تمام انجمن‌ها، من به لزوم تأسیس عدالتخانه معتقد شده‌ام. راستی تا عدلیه خوبی که قضات آن از اشخاص عالم ممتحن باشند، دائر نشود و قضات در کرسی قضاوت ثابت و مستقل نباشند، وسائل دادرسی به اظهارات متظلمین و شکایت مستمندان فراهم نخواهد شد.

دخترجان سعادت و دولت آن است که بدون خون جگر به کنار ‌آید و قسمت و نصیب چیزی است که در تحصیل آن عجله به کار نیاید

من به پدربزرگوارم عرض خواهم کرد‌: اعلی‌حضرتا! سعی ملوکانه و همت شاهانه باید به جای پادشاهی بر مشتی گدا و جاهل، بر ملتی دانشمند و با ثروت حکم‌داری کند.

فرزند عزیزم جریان امر روزگار همیشه با فرزندان آدم به یک منوال نخواهد بود و این بساط وسیع آسمانی یا به قول خودمان، چرخ و فلک، هر روزی یک بازی تازه دارد. شما روز مرگ مادر را در نظر دارید ولی داستان عروسی او را که نشنیده‌اید تا بدانید مهر و وفای دنیا همیشه مقدمه، جفاکاری و ستم است.

مادر من از محبوبه‌های نامی شاه بود و از بدبختی من، در ایامی که هفت ساله بودم و در مقابل چشم شاه، در دریاچه افتاد و تصدق شد و قبله عالم همان‌طور می‌خندید تا او جان داد. اصلاً خود اعلیحضرت به طور شوخی‌آور[ او ]را در دریاچه افکنده و به حالت اضطراب و پریشانی او می‌خندیدند. پس از مرگ ناگهانی مادر بیچاره‌ام، اقامتگاه او را به یکی از پردگیان دیگر داده و مرا به اطاق دایه‌ام و عمارت (پرورشگاه) انتقال دادند و از همان هنگام در ردیف خدمه با رعیت منشی خو کردم.

باید سرپرست‌های مردم از مسئولیت و مجازات بیشتر اندیشناک باشند. اینها که به نوامیس مردم این‌طور بی‌اعتنا هستند نسبت به‌اموال و نفوس مردم به طریق اولی متعدی و متجاوز خواهند بود. ما می‌ترسیم از این که مظالم آنها روزی اسباب بد دعایی مردم در حق ما بشود.

راستی صدر‌اعظم! این فلان فلان شده‌ها در ایالات و ولایات خود را پادشاهان کوچک می‌دانند و دست به مظالمی می‌زنند که انسان حیرت می‌کند. مگر شما آنها را به حسن نیت و توجه ما به کافه رعایا و برایا آگاه نکرده‌اید؟