بریده‌هایی از کتاب روان شناسی تاریک

شستشوی مغزی روشی است که می‌تواند ملحدان را به بمب‌گذاران انتحاری و زندانیان جنگ را به گروهی کمونیست تبدیل کند.

معمولاً بیشتر افراد به‌جای اینکه فکر کنند فرد دیگری آن‌ها را به خاطر مسائلِ به‌ظاهر کوچک فریب می‌دهد، به این نتیجه می‌رسند که قضاوت خودشان معیوب است.

وقتی یک کنترل‌گر قربانی‌ای را پیدا کند که به‌شدت خواهان چیزی در زندگی خود است که معمولاً شامل برآورده‌سازی نیازهای عمیق عاطفی می‌شود، این امر کنترل‌گر را قادر می‌سازد که با سهولت بیشتری ذهن شخص مورد نظر را کنترل کند. به‌عنوان‌مثال، اگر یک قربانی اخیراً دچار بحران احساسی ناشی از قطع رابطه شده باشد، از لحاظ عاطفی بسیار شکننده و نیازمند حمایت به نظر می‌رسد. در اینجا کنترل‌گر سعی می‌کند هدف را تحت تأثیر قرار دهد و در سوژه، این تفکر را ایجاد کند که منجی خود را یافته، درحالی‌که در حقیقت، فرد کنترل‌گر به‌قصد ویرانی آمده است.

بمباران عاطفی، نمایشی است از احساسات پرحرارت، مخلصانه و بی‌قیدوشرط از جانب سوءاستفاده‌گر که به جهت تأثیرگذاری مثبت در اولین روزهای تعامل صورت می‌پذیرد. هدف از این نمایش این است که سوءاستفاده‌گر از این طریق بتواند سد دفاعی قربانی را از بین ببرد، اعتماد او را به دست آورد و آن را افزایش دهد و همچنین چارچوبی برای یک رابطهٔ مثبت، دوستی یا هر شکل دیگری از تعامل ایجاد کند.

کسی که با انگیزهٔ تأثیرگذاری آمده با خود می‌گوید: «من می‌خواهم به شما کمک کنم تا تصمیماتی بگیرید که نتیجهٔ بهتری به همراه داشته باشد.» درحالی‌که شخص سوءاستفاده‌گر با این ذهنیت آمده: «من می‌خواهم مخفیانه شما را کنترل کنم تا کاری انجام دهید که به نفع خودم باشد.»

عواطف هر فرد کلید اصلی برای نفوذ بر دیگر جنبه‌های شخصیتی او محسوب می‌شود، بنابراین، دست‌کاری احساسات عاطفی هر شخص همانند بریدن رگ گردن اوست.

کسی که با انگیزهٔ تأثیرگذاری آمده با خود می‌گوید: «من می‌خواهم به شما کمک کنم تا تصمیماتی بگیرید که نتیجهٔ بهتری به همراه داشته باشد.» درحالی‌که شخص سوءاستفاده‌گر با این ذهنیت آمده: «من می‌خواهم مخفیانه شما را کنترل کنم تا کاری انجام دهید که به نفع خودم باشد.» بنابراین، درک انگیزهٔ پنهان در پس رفتار هر شخص می‌تواند کمک بزرگی برای تشخیص افراد تأثیرگذار از سوءاستفاده‌گران عاطفی باشد.

بمباران عاطفی تکنیکی است که معمولاً در آغاز تعاملِ سوءاستفاده‌گران عاطفی با قربانی‌شان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک شامل نمایش ناگهانی و شدید احساسات مثبت نسبت به یک قربانی است. این مسئله ممکن است بسیار دور از ذهن به نظر برسد که اگر شخصی در تلاش است به شخص دیگری آسیب برساند، چرا در ابتدا باید این‌قدر مثبت عمل کند؟ پاسخ این سؤال بسیار ساده است؛ زیرا این نمایشِ احساسات در خدمت اهداف خودشان طراحی شده است!

محیط کاری از دیگر بسترهای زمینه‌ساز برای «سوءاستفادهٔ پنهان عاطفی» است. افراد بی‌شماری هستند که تجربهٔ کار با رئیس یا هر شخص مقتدر دیگری را دارند که به نظر می‌رسد حس گناه، ترس یا احساس وظیفهٔ مرموزی را در آن‌ها ایجاد کرده است. افرادی که از این طریق مورد سوءاستفاده قرارگرفته‌اند هرگز نمی‌توانند دلیل وجود این احساسات را درک کنند و تشخیص دهند که این احساسات از کجا نشأت گرفته‌اند.

عواطف هر فرد کلید اصلی برای نفوذ بر دیگر جنبه‌های شخصیتی او محسوب می‌شود، بنابراین، دست‌کاری احساسات عاطفی هر شخص همانند بریدن رگ گردن اوست. آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که اگر شخصی بر احساسات عاطفی خود تسلط داشته باشد به این معناست که کنترل کاملی بر دیگر جنبه‌های شخصیتی خود دارد.

وقتی این احساس حمایت و مسئولیت نسبت به اعضای خانواده به میزان تأثیرپذیری افراد از خانواده افزوده شود، زمینهٔ مناسبی برای «سوءاستفادهٔ پنهان عاطفی» مهیا می‌شود که نتیجهٔ آن یک قربانی بسیار انعطاف‌پذیر است.

حتی در مواقعی که سوءاستفاده‌گر و قربانی ارتباط عمیقی با یکدیگر نداشته باشند، این تکنیک به‌راحتی عمل می‌کند. حالا بیایید موقعیتی را در نظر بگیریم که رابطهٔ خونی به حلقهٔ اتصال ما اضافه شود، در این شرایط، سطح کنترل و نفوذ می‌تواند به‌طور تصاعدی افزایش یابد.

بسیاری از همسران کنترل‌گر، نفوذ خود را به مخفی‌ترین شکل ممکن اعمال می‌کنند. به‌این‌ترتیب، شریک عاطفی آن‌ها بدون اینکه هرگز متوجه شود در چه شرایطی قرار گرفته، قربانی بی‌چون‌وچرای «سوءاستفادهٔ پنهان عاطفی» می‌شود. این مسئله شخص کنترل‌گر را قادر می‌سازد که قدرت اعمال‌نفوذ دلخواه خود را بدون ترس از لو رفتن و از دست دادن شریک زندگی خود حفظ کند و گسترش دهد.

به‌طورکلی، چهار سناریوی اصلی جهت وقوع «سوءاستفادهٔ پنهان عاطفی» وجود دارد. به‌بیان‌دیگر، زندگی حرفه‌ای، شخصی، احساسی و خانوادگی عرصه‌هایی هستند که در آن‌ها امکان وقوع «سوءاستفادهٔ پنهان عاطفی» بسیار بالاست.

کسی که با انگیزهٔ تأثیرگذاری آمده با خود می‌گوید: «من می‌خواهم به شما کمک کنم تا تصمیماتی بگیرید که نتیجهٔ بهتری به همراه داشته باشد.» درحالی‌که شخص سوءاستفاده‌گر با این ذهنیت آمده: «من می‌خواهم مخفیانه شما را کنترل کنم تا کاری انجام دهید که به نفع خودم باشد.»

نحوهٔ عملکرد اشخاص در موقعیت‌های گوناگون، اعتقادات و قدرت ارادهٔ هر فرد از نقاطی است که از چشمان تیزبین کلاه‌برداران عاطفی دور نمی‌ماند.

رویکرد «آرام اما نتیجه‌بخش» را دنبال می‌کنند. این رویکرد، زوال تدریجی سلامت روانی قربانی را به همراه دارد؛ تا جایی که اعتماد فرد به توانایی‌های فردی رو به تحلیل می‌رود و بسیار آسیب‌پذیر می‌شود. بنابراین، روند فرسایش عقل قربانی در جریان «سوءاستفادهٔ پنهان عاطفی» چگونه صورت می‌پذیرد؟ این مسئله اکثراً در مقیاس کوچک، با تضعیف اعتماد قربانی بر حافظهٔ خود آغاز می‌شود. سوءاستفاده‌گر موقعیت‌های مختلفی را ایجاد می‌کند که در آن‌ها قدرت حافظهٔ قربانی در یادآوری وقایع را زیر سؤال ببرد. سوءاستفاده‌گر همیشه اطمینان حاصل خواهد کرد که تصویر شخصی خودش از آنچه واقعاً اتفاق افتاده، همان تصویری است که در نهایت، معتبرترین به نظر می‌رسد.

تقویت واکنش مثبتْ تکنیکی است که غالباً در دنبالهٔ تکنیک بمباران عاطفی صورت می‌گیرد. این روشی است برای کنترل یک قربانی بدون اینکه متوجه شود چه اتفاقی در حال وقوع است. زنجیرهٔ سناریوی CEM در این کتاب به این صورت است؛ ابتدا تکنیک بمباران عاطفی، به دنبال آن تقویت واکنش مثبت و به دنبال آن تقویت واکنش مثبت به‌صورت نامنظم، انجام می‌شود. در ادامه به بررسی دلایل این توالی خواهیم پرداخت.

عواطف هر فرد کلید اصلی برای نفوذ بر دیگر جنبه‌های شخصیتی او محسوب می‌شود، بنابراین، دست‌کاری احساسات عاطفی هر شخص همانند بریدن رگ گردن اوست. آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که اگر شخصی بر احساسات عاطفی خود تسلط داشته باشد به این معناست که کنترل کاملی بر دیگر جنبه‌های شخصیتی خود دارد.