بریده‌هایی از کتاب کارگردانی برای صحنه

می‌خواهیم همۀ كارها را سریع انجام دهیم و زود هم خسته و كسل می‌شویم. تمام این‌ها مخالف تئاتر هستند. تئاتر، وقت می‌خواهد. باید درها را بست، جلوی روشنایی روز را گرفت و ۳ تا ۴ ساعت روی یك موقعیت تمركز كرد.

گاهی مجبور می‌شدم زیرسیگاری یا صندلی را به سمت آنهایی كه گوش نمی‌كردند، پرتاب كنم.

تئاتر، شما را در بر می‌گیرد و زمانی كه با آن همراه شدید، دیگر راه جدایی وجود ندارد.

من خالق نیستم. همه چیز را می‌دزدم. استعداد من این است كه می‌توانم اطلاعات فراوانی را در یك زمان، گردهم آورم. از ایده‌‌های دیگران استفاده می‌كنم. الهامات من از سوال‌هایم می‌آیند. می‌پرسید، روی شانه‌های چه كسی ایستاده‌ام؟ همانطور كه آیساك نیوتون گفته است: «اگر می‌توانم دور دست‌ها را ببینم، به این خاطر است كه بر شانۀ غول‌ها ایستاده‌ام.»

فیزیك‌دانان می‌گویند اگر روی مساله‌ای زیاد تمركز كنی، جواب معما خود را بیشتر پنهان می‌كند. اما اگر ذهن خود را آرام نگه‌داری، جواب به راحتی قابل رویت است.

شاید به خاطر حماقت یا تنبلی‌ام باشد. اما می‌گویم: خب... زیاد حرف زدیم. سعی كردیم بفهمیم، نظریه دادیم، حالا لطفاً شروع به تمرین كنید. سپس آنها شروع به كار می‌كنند و ناگهان همه چیز متفاوت می‌شود. بنابراین بازیگر است كه باید گام اول را بردارد. پس از آن است كه من می‌توانم با توجه به دیده‌هایم، بحث كنم و آنچه را كه او انجام داده، توصیف كنم و تأثیرش را شرح دهم. بنابراین مثل یك تماشاگر حرفه‌ای عمل می‌كنم.

همیشه سعی می‌كنم فضا را بسیار متحرك طراحی كنم و تماشاگران را در موقعیت‌های مختلف قرار دهم.

همسرایان را داخل تماشاگران قرار دهید. اگر گروه همسرایان را در صحنۀ ایتالیایی معمول قرار دهید به غیر از حركت آنها به چپ و راست صحنه، چه كاری می‌توانید انجام دهید؟ این یك پرسش مهم و تكنیكی است: بهترین موقعیت درك محتوا و مضمون برای تماشاگر چیست؟

از همان آغاز، دربارۀ نور فكر می كنم. از نظر من نور، مهم‌ترین عنصر تئاتر است.

تئاتر، باید ساده و قابل درك باشد.

هنگامی كه یك گزارشگر تلویزیونی بدون احساس، خبری را از تعداد كشته‌شدگان یك بمب‌گذاری در خاورمیانه می‌خواند، اگر صدایش را قطع كنید، حالت بدنی و حركات او بسیار پیچیده و غیرقابل فهم می‌شود

به بازیگرانم می‌گویم: شما ایده‌های خود را پیدا كرده‌اید. این خوب است. ولی زیاد روی آنها اصرار نداشته باشید. زیرا در صورت اصرار شما، دیگر جایی برای ایده‌های من وجود نخواهد داشت

در مورد روانشناسی شخصیت یا تفسیر آن هم صحبت نمی‌كنم. گاهی اوقات دیگران در فرایند دراماتورژی، این كار را می‌كنند. اما من راهنمایی‌های حركتی را ترجیح می‌دهم و می‌گویم:   «سریع‌تر، آرام‌تر، درونی‌تر، بیرونی‌تر، این دیالوگ باید بلندتر باشد، بازوهایت را بالاتر ببر آهسته‌تر، بلندتر.»

بنابراین من همیشه با این روش شروع می‌كنم. یك فضای خالی را در نظر می‌گیرم و سپس چیزی را در آن می‌گذارم تا ببینم چه اتفاقی رخ می‌دهد. سعی می‌كنم در عین دیدن به قطعۀ موسیقی خاصی نیز گوش فرا دهم و این گونه نیست كه پر شدن این فضای خالی با اتفاق یا شانس انجام شود. بلكه آگاهانه و نظام‌مند انجام می‌شود.

مردم با پیش داوری‌های خود به سالن تئاتر می‌روند. و زمانی كه بتوانید به آنها نوعی از نمایش را ارایه دهید كه حتی تصور دیدنش را هم نداشته‌اند، اتفاقی بسیار خارق‌العاده و عالی رخ می‌دهد. گاهی اوقات زمانی كه به دیدن یك تئاتر می‌روم و با دكوری كه مثلاً به شكل یك اتاق پذیرایی طراحی شده است، روبه‌رو می‌شوم با خود می‌گویم: خدایا یعنی قرار است دو ساعت آینده را در این اتاق پذیرایی سر كنم؟ این مرگ تئاتر است. وقتی از پیش بدانید كه چه چیز را شاهد خواهید بود، به مرگ تئاتر می‌انجامد

وقتی روی نمایش «پرندۀ سبز» كار می‌كردیم، كارگاه‌های كمدیا دل‌آرته را راه‌اندازی كردیم كه بازیگران را به نوعی آزادی برسانیم تا دنیای شخصیت خویش را بهتر بشناسند

ن برای آغاز تمرین‌ها به صورت عادی از خواندن متن شروع می‌كنم. اما قبل از شروع كار صحنه‌ای از بازیگران، دربارۀ موضوع نمایش پرسش می‌كنم. اینكه درون مایۀ نمایش را در چه چیزی می‌بینند؟ مثلاً كلمۀ «خشم» را در نظر بگیرید. چگونه آن را نشان می‌دهید؟ چطور تصویری فیزیكی از آن می‌سازید؟ در این روش، ما نمایشنامه را بدون قرارگیری در فرمول‌ها و به صورت آزادانه و تخیلی به نمایش در می‌آوریم. این روند كمك می‌كند كه كار را در آغاز بدون استفاده از كلمات انجام دهیم. زیرا لغات، بخش منطقی مغز را در برمی‌گیرند و از برداشت‌های فطری جلوگیری می‌كنند

به نظر من، زندگی تازه بخشیدن به یك نمایشنامۀ آشنا می‌تواند از طریق تفسیر دوبارۀ آن انجام شود. در حقیقت این امر از راه تغییر مكان یا تغییر فضا و صمیمانه‌تركردن اثر صورت می‌گیرد. اما آنچه این تغییرات را رقم می‌زند، باید تماتیك و تجزیه و تحلیل شده باشد. به عنوان مثال، تولیدی جسورانه برگرفته از نمایشنامۀ «توفان» شكسپیر، نمی‌تواند به عنوان یك بیانیۀ ضد استعمار به كار گرفته شود. چرا كه اصالت نمایشنامه در این باره نیست و این مساله به طور مشخص در تضاد با آن قرار می‌گیرد.

از اینكه مدت زمان زیادی را با بازیگران دور یك میز بنشینم و متن را بخوانم، لذت می‌برم. این اواخر در نمایش تاجر ونیزی در تئاتر ملی سلطنتی، ۱۰ روز را صرف همین كار كردم. تمام معانی پوشیدۀ متن را تشخیص دادیم كه باعث رشد قدرت داستان‌گویی درونی اعضای گروه شد.

وقتی روی نمایشنامه‌ای از شكسپیر كار می‌كنی، هیچ جایگزینی وجود ندارد. وقتی می‌خواهی جزییات دقیق و استادانۀ متن شكسپیر را به طریقی مسوولانه ارایه دهی، باید روی هر معنی ممكن، طنین كلام، تن صدا، اكو، مجموعۀ تصاویر، ساختارهای شعرگونۀ متن و نثر آن، دیالوگ‌های فضاساز و... تفسیر و تبادل نظر انجام شود. بازیگران باید با قوانین مطلق این زبان آشنا باشند. قوانین فراوان زبان عصر الیزابت ناگسستنی‌اند