بریده‌هایی از کتاب دوازده نظریه درباره طبیعت بشر

کمال اخلاقی،‌ یا مرتبهٔ خیرخواهی، با پیروی از آداب به‌دست می‌آید و آداب را از طریق مطالعهٔ متون کهن یا کلاسیک‌ها می‌توان آموخت؛ و در متون کهن نیز طریق آسمان، که در وجود حکیمان تجسم یافته، تشریح و تبیین شده است.

«لی» مجموعه‌ای است از قواعد که حاصل بصیرت اخلاقی گذشتگان است و رفتار و کردار شخص را به‌سوی کمال هدایت می‌کند.

«در حق دیگران همان رفتاری را داشته باشید که در حق خود روا می‌دانید.»

غایت کنفوسیوسی رسیدن به جایی است که خیرخواهی بر تمام جنبه‌های زندگی حاکم باشد، زیرا فضیلتی است کامل که به مشیت آسمان دلالت دارد.

«نیک‌مرد در هیچ زمانی خیرخواهی را ترک نمی‌کند، ولو به اندازهٔ صرف یک وعدهٔ غذا»

محتوای آموزش‌های کنفوسیوسی متون کلاسیک است، مجموعه کتبی که میراث فرهنگی گذشته را در بر دارد. مهم‌ترین چیز از نظر کنفوسیوس این است که این متونِ کهنْ طریقِ حکما را تبیین می‌کنند و این‌چنین سرمشقی را که برای نیل به کمال اخلاقی لازم است در اختیار فرد قرار می‌دهند.

تحولِ اجتماع از تربیتِ خویش در محیط خانواده آغاز می‌شود و همچون موج‌هایی که افتادن سنگریزه روی سطح برکه‌ای آرام پدید می‌آورد، همه‌جا گسترش می‌یابد.

کنفوسیوس معتقد است مهم‌ترین فضیلتی که انسان می‌تواند داشته باشد خیرخواهی (جِن) است. بهره‌مندی از این فضیلت به‌منزلهٔ دستیابی به کمال اخلاقی است.

«ثروت و مقامی که با وسایل غیراخلاقی به‌دست آمده باشد نزد من کم‌ارزش‌تر از ابرهایی است که از بالای سرمان رد می‌شوند»

بعضی از جالب‌ترین و مناقشه‌برانگیزترین ادعاها دربارهٔ طبیعت بشر ممکن است اصلاً گزاره‌های علمی، که به لحاظ تجربی آزمون‌پذیرند، نباشند. این مسئله لزوماً سبب نمی‌شود که آن‌ها را بی‌درنگ کنار بگذاریم، اما مهم است که به این مسئله اذعان داشته باشیم تا بعد نخواهیم ادعا کنیم این‌گونه گزاره‌ها شأن صدق‌های علمی را دارند که از طریق مشاهدات عینی و استدلال‌های کاملاً عقلانی مستقل از هر زمینهٔ فرهنگی خاص اثبات شده‌اند.