بریده‌هایی از کتاب هنر همه فن حریف شدن در احساسات

در حقیقت احساسات، تا حد زیادی، تعیین‌کنندهٔ اعمال‌مان هستند.

اعمال‌مان با فریاد می‌گویند: «برو گم شو!» یا «من حالم خوبه!»، اما احساسات واقعی ما برای توجه التماس می‌کنند.

یک کودک مهربان که رفتاری دوستانه دارد، به‌تدریج حالت خصمانه‌ای به خود می‌گیرد. نوجوانی که زمانی سرزنده و پرجنب‌وجوش بوده، سست و بی‌حال می‌شود. بزرگ‌سالی که قبلاً در کمال سلامتی بوده، با اضطراب دست‌وپنجه نرم می‌کند و در بدترین حالت، افراد به‌شکل مرموزی افسرده شده و خودکشی می‌کنند.

احساسات حقیقی‌مان می‌توانند آشفته، ناجور، گیج‌کننده و حتی اعتیادآور باشند. آن‌ها باعث می‌شوند که ما در برابر دیگران آسیب‌پذیر، بی‌پناه و عریان باشیم؛ دست به انجام کارهایی بزنیم که آرزو می‌کنیم ای‌کاش هیچ‌وقت انجام‌شان نمی‌دادیم.

وقتی تأثیر احساسات بر سلامتی را در نظر می‌گیریم، ابتدا باید یادمان باشد که مغزمان به‌عنوان نقطه‌ای که اکثر احساسات‌مان از آن نشئت می‌گیرد، مثل دیگر اعضا، بخشی ازبدن‌مان است و با همان جریان خون، اکسیژن و مواد غذایی تغذیه می‌شود. احساسات‌مان به واکنش‌های فیزیولوژیکی که در مغزمان اتفاق می‌افتند ارتباط دارند و باعث ترشح هورمون‌ها و دیگر مواد شیمیایی قدرتمندی می‌شوند که به‌نوعی بر سلامت جسمانی ما اثر می‌گذارند و همین خودش دوباره بر وضع عاطفی‌مان تأثیر می‌گذارد. همه‌چیز به هم مرتبط است.

یک بچهٔ معمولی را تصور کنید: اگر دچار مشکل شده یا اضطراب داشته باشد، احتمالاً انتظار دارد که معلم یا پدر و مادرش پا پیش گذاشته و آرامش کنند؛ اما وقتی بزرگ‌سالان متوجه وضع عاطفی بچه می‌شوند، مخصوصاً وقتی «بدرفتاری می‌کند»، ممکن است به‌دلیل واکنش عاطفی‌شان، به سیگنال‌های حالات روحیِ منفی، پاسخی کاملاً خلاف انتظار او بدهند. این امر بر بسیاری از تعاملات انسانی حاکم است؛ وقتی بیش‌تر از همیشه به حمایت عاطفی احتیاج داریم، کم‌تر از همیشه آن را دریافت می‌کنیم.

تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که قدرت بیش‌تری دارند، کم‌تر به احساسات اطرافیان‌شان واکنش نشان‌می‌دهند. در یک پژوهش، موقع گوش‌کردن به درددل افراد، افراد قدرتمند در مقایسه با افرادی که از قدرت کم‌تری برخوردار بودند، همدردی و دل‌سوزی کم‌تری نشان دادند.

ما با پیام‌هایی که می‌فرستیم به دیگران می‌فهمانیم که چه انتظاری از آن‌ها داریم؛ چه پیام گرمی بفرستیم و امیدوار باشیم که طرف مقابل همین کار را بکند، چه پیامی ناخوشایند بفرستیم تا بین خود و طرف مقابل فاصله ایجاد کنیم.

روابط انسانی بی‌نهایت پیچیده هستند، چون ما خودمان بی‌نهایت پیچیده هستیم؛ اما نیروی دخیل در همهٔ این روابط یکی است: نزدیک‌شدن یا فاصله‌گرفتن. یا به آدم‌ها می‌گوییم نزدیک‌مان شوند یا می‌گوییم دور شوند. دیگران هم چنین برخوردی با ما دارند. خیلی از مسائلی که میان انسان‌ها اتفاق می‌افتد نتیجهٔ نحوهٔ بیان احساسات‌مان است و همهٔ آن به چیزی در اعماق‌مان وجودمان بستگی دارد که احتمالاً حتی از دید خودمان هم پنهان است: وضع عاطفی‌مان.

آن‌ها یک‌دفعه متوجه می‌شوند که تنها بسته به حسی که هر دانش‌آموز به آن‌ها می‌دهد، چه رفتار متفاوتی با هر کدام‌شان دارند. این طرز برخورد ارتباطی چندانی با نحوهٔ عملکرد دانش‌آموز در کلاس، یا نیازهایش یا هر چیز دیگری که بتوانند نام ببرند ندارد. این طرز رفتار واکنش درونی محکمی است که معمولاً به دانش‌آموز بستگی ندارد و به خود معلم مربوط می‌شود.

زندگی عاطفی ما شبیه ترن هوایی است. یک لحظه بالا می‌رویم و لحظه‌ای دیگر با سرعت به پایین رانده می‌شویم.

وقتی فرزندان ما تبدیل شوند به انسان‌های بالغی که مهارت‌های عاطفی دارند، تمام فرهنگ‌مان متحول شده و بهتر می‌شود؛ اما یادگیری این مهارت‌ها و بهبود نحوهٔ واکنش نشان‌دادن‌مان به احساسات بدین معنا نیست که به‌یک‌باره خوشحال می‌شویم و برای همیشه خوشحال می‌مانیم. خوشحالی دائمی نباید هدف ما باشد، زندگی چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. ما به توانایی تجربه و ابراز تمام احساسات و عواطف نیاز داریم تا بتوانیم هم احساسات خوشایند و هم احساسات ناخوشایند را در جهت مناسب تعدیل کنیم تا به سلامت بیش‌تر برسیم، تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری داشته باشیم، روابط بامعنایی بسازیم و آن‌ها را حفظ کنیم و پتانسیل خود را محقق سازیم.

احساسات نوعی اطلاعات هستند شبیه گزارش‌های خبری از درون روان‌مان که پیام‌هایی را راجع به آن‌چه درون هر شخص منحصربه‌فرد، یعنی هر کدام از ما، رخ می‌دهد ارسال می‌کنند. این پیام‌ها در واکنش به رویدادهای مختلف درونی و بیرونی است که تجربه می‌کنیم. ما باید به این اطلاعات دسترسی پیدا کنیم و بفهمیم که این احساسات به ما چه می‌گویند. بدین طریق می‌توانیم آگاهانه‌ترین تصمیمات را بگیریم.

اضطراب، همان‌طور که پیش‌تر آموختیم، نگرانی درمورد اطمینان نداشتن به آینده و ناتوانی ما در کنترل‌کردن اتفاقی است که برای‌مان خواهد افتاد.

وقتی احساسات‌مان را نادیده می‌گیریم یا سرکوب می‌کنیم، برعکس قوی‌تر می‌شوند. احساساتی که خیلی قوی هستند در درون‌مان بزرگ می‌شوند، مثل نیرویی تاریک که عاقبت تمام کارهای‌مان را مسموم می‌کند، چه خوشمان بیاید چه نیاید. احساسات جریحه‌دارشده خودبه‌خود محو نمی‌شوند، خودبه‌خود التیام پیدا نمی‌کنند. اگر احساسات‌مان را ابراز نکنیم، مثل بدهی روی‌هم تلنبار می‌شوند و بالاخره مهلت پرداخت و تسویه‌حساب‌شان سر می‌رسد.

احساسات ما بخش بزرگ وحتی شاید بزرگ‌ترین بخش عواملی هستند که ما را به انسان تبدیل می‌کنند. اما در زندگی جوری وانمود می‌کنیم که انگار خلاف این است. احساسات حقیقی‌مان می‌توانند آشفته، ناجور، گیج‌کننده و حتی اعتیادآور باشند. آن‌ها باعث می‌شوند که ما در برابر دیگران آسیب‌پذیر، بی‌پناه و عریان باشیم؛ دست به انجام کارهایی بزنیم که آرزو می‌کنیم ای‌کاش هیچ‌وقت انجام‌شان نمی‌دادیم. جای تعجب نیست که بعضی‌اوقات احساسات‌مان موجب هراس‌مان می‌شوند؛ چون به نظر خیلی خارج از کنترل می‌رسند. اکثر اوقات تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که آن‌ها را انکار یا پنهان کنیم، حتی از خودمان.

اضطراب، همان‌طور که پیش‌تر آموختیم، نگرانی درمورد اطمینان نداشتن به آینده و ناتوانی ما در کنترل‌کردن اتفاقی است که برای‌مان خواهد افتاد.

اولین گام، شناسایی حسی است که داریم. دومین گام، درک چیزی است که کشف کرده‌ایم: چه حسی داریم و چرا؟ سومین گام، نام‌گذاری صحیح روی احساسات‌مان است؛ یعنی فقط به خودمان «خوشحال» یا «ناراحت» نگوییم، بلکه عمیق‌تر نگریسته و به ظرایف و پیچیدگی‌های حسی که داریم توجه داشته باشیم. چهارمین گام، ابرازکردن احساسات‌مان است، ابتدا به خودمان و سپس اگر کار درستی بود، به دیگران. پنجمین و آخرین گام، تنظیم و تعدیل احساسات است؛ یعنی همان‌طور که گفتیم احساسات و عواطف‌مان را سرکوب نکرده و نادیده نگیریم، بلکه از آن‌ها به نحوی عاقلانه برای رسیدن به اهداف مدنظرمان استفاده کنیم.

تنها راه فهمیدن معنای یک احساس، فهمیدن چراییِ به‌وجودآمدن آن است؛ این‌که متوجه شویم فرد چه درکی از عوامل موقعیتی که باعث آن احساس شده‌اند داشته است. رفتار فرد به‌تنهایی می‌تواند سرنخی برای حل معما باشد و احتیاجی هم به پاسخ نیست.

احساس، پاسخ درونی ما به یک هیجان است.