کتاب امیرکبیر

بزرگترین هدف امیر کبیر این است که از نفوذ روس و انگلیس بکاهد و مقام آنان را در انظار مردم وطنش هر چه ممکن باشد بی مقدارتر جلوه دهد...

توسعه بخش صنعت و کشاورزی از مهم ترین اقدامات اصلاح طلبانه امیر کبیر بود. او در این راستا بطور کلی سه جنبه اساسی را مدنظر قرار می‌داد. اول آنکه هر فرد ایرانی می‌بایست تولیدات ایرانی را مصرف کند یعنی حمایت از صنعت داخلی و دوم آنکه امیر معتقد بود باید صنایع جدید از اروپا به ایران انتقال یافته و دانش فنی تولید وارد ایران شود و توسعه یابد یعنی حمایت از توسعه تولید و فناوری صنعتی در ایران و جنبه سوم اینکه امیر در پی یافتن بازاری برای صدور کالاهای ایرانی بود و از سفرای ایران می‌خواست که تجار ایرانی در کشورهای دیگر را مورد حمایت و تشویق قرار دهند.

اگر بیرق ایران را در بندرات خارجه بخوابانند، ما نیز بیرق ایشان را در ایران سرنگون خواهیم ساخت و اگر به فرستاده گان ایران بی احترامی شود همان بی احترامی دربارۀ وزرای مختار ایشان خواهد شد.

صلابت و قاطعیت امیر در برخورد با مجرمان و خیانتکاران بود بطوری که آنان زهره ارتکاب اعمال خلاف قانون گذشته را نداشتند

مهمترین محورهای اقدامات اصلاحی امیر عبارتند از: ۱) تقویت و ترقی قشون ۲) تأسیس دارالفنون ۳) نشر اولین روزنامه دائمی در ایران ۴) ایجاد نظم و آرامش کشور ۵) حذف القاب و مواجب درباریان ۶) اصلاح وضع مالیه ۷) توسعه و رونق صنعت و کشاورزی ۸) جلوگیری از نفوذ بیگانگان ۹) تشکیل سازمان اطلاعاتی ۱۰) مبارزه با خرافات دینی و بست نشینی ۱۱) گسترش بهداشت و درمان

امیر تا آن زمان که بر سر قدرت بود با آمیخته‌ای از اقدامات دیپلماتیک و نظامی سعی در کوتاه کردن دست انگلیس از قندهار و هرات داشت اما بی تدبیری، فرومایگی و وطن فروشی آقاخان نوری تلاشهای امیر را بر باد داد و انگلیس موفق شد برای همیشه افغانستان (هرات) را از ایران جدا کند

هنگام توقف به قم کوزه گران غلیان سفالی ساخته به حضور آوردند و سرهای گلی بر آن گذاشتند امیر فرمود که همان غلیانها را چاق کنند و در مجلس آرند و استعمال نمایند همین قدر در آنروز گفت که این غلیانهای گلی خوب چیزی است و استعمال آن دور از سلیقه نیست به همین یک سخن، روز دیگر در هیچ مجلس غلیان بلور تراش انگلیسی دیده نشد

امیر چند ماه در کاشان به همراه شاهزاده خانم در بازداشت به سر برد و آن همسر وفادار به عنوان جلوگیری از خطر مسموم شدن امیر، همواره از تمام انواع غذاهایی که برایش می‌آورند قبلاً کمی می‌چشید.

مردی بود که کفایت و وطن پرستی و قدرت نفس و پاکیزه دامنی را با هم یکجا جمع داشت، یعنی به صفاتی متصف بود که یک صدر اعظم ایرانی تا آنها را نداشته باشد، نخواهد توانست کشتی مملکت را در میان این همه موانع و حوادث به سلامت به ساحل نجات برساند

حسن مراودات امیر با دول بزرگ یکی از محورهای اصلی سیاست‌هایش بود.