بریده‌هایی از کتاب شوروی ضد شوروی

تله‌کاینسیس، احضار ارواح و شفا از طریق تله‌پاتی در مسکو مُد روز شده بود. موقعی که هیچ‌گونه زندگی عمومی‌ای وجود نداشته باشد، موقعی که انتقاد کردن از مقامات یا حتی تعریف کردنِ جوک سیاسی جرم تلقی شود، موقعی که تئاتر و سینما و تلویزیون، به جای سرگرم کردن مردم، تبدیل به ابزار تولید پروپاگاندا شود، و موقعی که کتاب‌فروشی‌ها هیچ کتابی نداشته باشند مگر مجموعه سخنرانی‌های ملال‌آور دبیر کل حزب و دیگر اعضای دفتر سیاسی، طبیعتاً موقع رو آوردن به خرافات و عرفان‌های قلابی است. حکومت با این‌که ظاهراً مخالف این نوع گرایشات «منحط» است، اما نه تنها مقابله‌ای با آن نمی‌کند، بلکه از شیوع آن خوشحال هم هست: همان بهتر که مردم، به جای خواندن و توزیع کتاب‌های سیاسی غیرمجاز، سرشان را با تله‌پاتی و احضار ارواح گرم کنند.

حالا من دربارهٔ آن کمونیست‌های کلاهبرداری که با اختلاس از خزانهٔ دولت، برای خودشان داچاهای عظیم می‌سازند، یا در کار خرید و فروش خاویار و قاچاق تمثال‌های مذهبی عتیقه به خارجند، یا جز عیاشی‌های آن‌چنانی، کار دیگری بلد نیستند، حرف نمی‌زنم. کمونیست‌های عالی‌مقام معمولاً درگیر این نوع فعالیت‌هایند.

کمونیست‌هایی که من دیده‌ام، کلاً آدم‌کوچولوهای مرعوبی‌اند که هرگز دربارهٔ هیچ موضوعی، چه بزرگ چه کوچک، حاضر به اظهارنظر نیستند

اما آدم‌ها دارند از کشورشان فرار می‌کنند و چه آدم‌هایی! نقاشان، آهنگسازان، کارگردانان، شاعران، اساتید شطرنج، قهرمانان ورزشی، دانشمندان، برندگان جوایز سوسیالیستی، دیپلمات‌ها و لازم به گفتن نیست، کارکنان کمیتهٔ امنیت کشوری (کاگ‌ب). احتمالاً تعداد فراریان گروه آخر، مأموران کاگ‌ب، از هر گروه دیگری بیش‌تر است. تعداد دررفتن‌ها به قدری زیاد است که می‌توانید از آن‌ها چندین تیم کامل دوومیدانی درست کنید.

مردم دارند فرار می‌کنند و به سرعت هم فرار می‌کنند؛ به قول یک شاعر، تیزپا همچون آهوان دشت. این کم‌ترین چیزی است که می‌توان گفت!

یک عمر دروغگویی بی‌وقفه و پایمال کردن مستمرِ اخلاقیات تأثیر عجیب و مبهوت‌کننده‌ای به جا گذاشته است: مردم شوروی عمیقاً علاقه‌مند به هر آن چیزی‌اند که پروپاگاندا آن را باطل و نجس اعلام کرده است؛

چرا مردم یک کشور باید مدام به فکر فرار به سوئد یا هر جای دیگری در غرب باشند. چرا آن‌ها نمی‌توانند مثل بچهٔ آدم یک بلیط هواپیما بخرند و بدون این‌که جان خودشان یا جان دیگران را به خطر بیندازند، به آن‌جایی که دوست دارند، پرواز کنند؟ چرا آن‌ها نمی‌توانند با کوله‌ای بر پشت و با پای پیاده از آن مرزهای مقدس بگذرند؟