بریده‌هایی از کتاب جامعه شناسی خودمانی

اوقات ۷۳% از دختران کشور به بطالت می‌گذرد.

به‌شدت پرتوقع هستیم، از خانواده‌مان، از دوستانمان، از دولتمان، و خلاصه از همه و همه از جمله خودمان؛ به‌طور کلی طلبکار هستیم و طبیعی است.

وای به حال مردمی که کلامشان را حرمت ننهند، و از واژه‌های حتی مقدس سوء استفاده کنند.

انتقاد ورزش ملی ایرانی‌هاست

ملتی که تاریخ گذشته‌اش را نمی‌خواند و نمی‌داند، همه چیز را خودش باید تجربه کند

شما در جامعه‌ای زندگی می‌کنید که کلمهٔ نمی‌دانم و بلد نیستم کمتر از هر کلمهٔ دیگری به گوشتان می‌خورد.

من نمی‌دانم اگر این همسایه شرقی و درد کشیدهٔ ما افغانستان نبود، آن وقت تکلیف روحیه‌امان چه می‌شد

«بیچاره ملتی که قهرمانش را از دست بدهد»

وای به حال مردمی که کلامشان را حرمت ننهند، و از واژه‌های حتی مقدس سوء استفاده کنند.

و از کتاب خلقیات ما ایرانیان: «با همه قیافه که به خود می‌گیرند هیچ کار دنیا را به جد نمی‌گیرند مگر در سه مورد مخصوص یکی شکم، و یکی کیسه، و یکی تنبان. وقتی پای این سه چیز به میان آید یوسف را به کلافی و خدا را به خرمایی می‌فروشند. چطور می‌خواهی دلم به حال این مردم دوز و کلکی مزاج نسوزد که برای حل و فصل معضلات امور و مشکلات دنیا تنها به سه طریقه معتقدند که عبارتست از «سرهم بندی»، «ماست مالی» و روش مرضیه «ساخت و پاخت». این هر سه از مبتکرات فکر بدیع و از کشفیات قریحه سرشار خودشان است و در این میدان الحق که گوی سبقت را از جهان و جهانیان ربوده‌اند».

تمامی رویدادهای دیگر را از یاد برده‌اند و نهایتاً تقریباً رسیده‌اند به کی بود؟ کی‌بود؟... حداقل ما نبودیم.

دعای داریوش بزرگ توجه کنید: «خدا این کشور را از دشمن، از خشکسالی و از دروغ نگاه‌دارد...»

ما ایرانی‌ها با تمامی ابراز قدرتمان ترسو هستیم و شجاعت را در مورد اخلاق خیلی لازم نمی‌دانیم.

از دیگر خصلت‌هایمان کلی‌نگری است... همه چیز به‌صورت مطلق یا سفید است یا سیاه، یا خوبِ خوب است یا بدِ بد. دوست و رفیقمان در رفاقت یا بی‌نظیر است یا کلاً غیرقابل اعتماد. رهبرهای سیاسی‌مان هم همین طور... یا تقریباً پرستششان می‌کنیم یا از آنها نفرت داریم.

مرحوم «ملک‌الشعراء بهار» را که در حدود نود سال پیش سروده شده است، برایتان بیاورم. این دود سیه‌فام که از بام وطن خاستاز ماست که بر ماست وین شعلهٔ سوزان که برآمد ز چپ و راستاز ماست که بر ماست جان گر به لب ما رسد، از غیر ننالیمبا کس نسگالیم از خویش بنالیم که جان سخن این‌جاستاز ماست که بر ماست ما کهنه‌چناریم که از باد ننالیمبر خاک ببالیم لیکن چه کنیم، آتش ما در شکم ماستاز ماست که بر ماست اسلام گر امروز چنین زار و ضعیف استزین قوم شریف است نه جرم ز عیسی، نه تعَدی ز کلیساستاز ماست که بر ماست گوییم که بیدار شدیم! این چه خیالی‌ستبیداری ما چیست؟ بیداری طفلی است که محتاج به لالاستاز ماست که بر ماست

جمیز موریه انگلیسی دربارهٔ هموطنان من می‌گوید: «دروغ ناخوشی ملی و عیب فطری ایشان است و قسم شاهد بزرگ این معنی. قسم‌های ایشان را ببینید سخن راست که احتیاج به این همه قسم ندارد. به جان تو، به جان خودم، به مرگ اولادم، به روح پدر و مادرم، به شاه به جقه شاه، به ریش، به سبیل، به سلام و علیک، به نان و نمک، به پیغمبر، به ائمه، به قبله، به دوازده امام و هر آنچه که به زبانشان بیاید براحتی سوگند می‌خورند تا دروغ خود را به کرسی بنشانند.»

یادمان باشد همیشه از شعارهای یک مخالف حکومت و به گفتهٔ فرنگی‌ها «اپوزیسیون» است که می‌توان به کاستی‌های آن حکومت پی برد. ببینید در ایران امروز هرکس می‌خواهد شعار قشنگ بدهد و مورد توجه قرار گیرد بلافاصله سراغ «عدالت» می‌رود، حتی آنهایی که اولِ کارْ خود مروّج بی‌عدالتی‌ها بودند.

در مجموع ما ایرانی‌ها علاقهٔ چندانی به روبرو شدن با حقایقی که به‌هر دلیلی مطابق میل و سلیقه‌مان نباشد نداریم.

این‌جاست که می‌گویم ما چه در سطح شخصی و چه در سطح مملکتی برنامه نداریم. فعلاً بگذارید ببینیم امروز به خیر می‌گذرد؟...

مرحوم دکتر رضازاده شفق شنیدم که می‌گفتند: انتقاد ورزش ملی ایرانی‌هاست.