بریده‌هایی از کتاب قوی سیاه

او دربارهٔ کتابش می‌گوید: ایدهٔ من در کتاب قوی سیاه این است که مردم را مجبور سازم دربارهٔ ناشناخته‌ها و قدرت آنها تفکر و تأمل کنند، به‌ویژه دربارهٔ دستهٔ معینی از رویدادها که نمی‌توانیم به تصور و خیال درآوریم، اما می‌تواند هزینهٔ بسیار زیادی برایمان داشته باشد؛ رویدادهایی نادر، اما با تأثیری عظیم

چیزی که می‌دانید، نمی‌تواند چندان آسیبی به شما بزند

اندیشهٔ محوری عدم قطعیت این است که برای گرفتن تصمیم، نیاز داریم بر پیامدها (که می‌توانیم بدانیم) باریک شویم و نه بر احتمالات (که نمی‌توانیم بدانیم)

فیلسوفان از ارسطو تاکنون به ما یاد داده‌اند که ما موجوداتی ژرف‌اندیش هستیم؛ و می‌توانیم با تعقل بیاموزیم. زمانی به درازا کشید تا دریافتیم ما در عمل اهل اندیشیدنیم ولی بیشتر آمادگی داریم رو به عقب قصه‌پردازی کنیم تا به خودمان این توهم را ببخشیم که می‌فهمیم، و برای کردار پیشین خودمان پوششی بسازیم.

هرگاه به‌جای واکنش‌های غریزی، گمان‌پردازی درست به کار گرفته شود، توانایی آینده‌نگری مؤثر، ما را از انتخاب بی‌درنگ نخستین گزینهٔ طبیعی آزاد می‌کند (و فرصت ارزیابی گزینه‌های دیگر را می‌دهد).

از دست دادن قطار تنها هنگامی رنج‌آور است که دنبالش بدوی! به همین سان، نرسیدن به آن درجه از موفقیتی که دیگران از شما انتظار دارند تنها هنگامی دردناک است که شما دنبال چنان هدفی باشید. شما، اگر با اختیار انتخاب کنید، بر فراز دوندگی‌ها و رده‌بندی‌ها می‌ایستید نه در بیرون آنها. ترک یک شغل پردرآمد، اگر با تصمیم شما باشد، سودمندتر از گشایشی است که از پول پدید می‌آید (این شاید نابخردانه به نظر بیاید، ولی من آن را آزموده‌ام، و جواب می‌دهد). این نخستین گام به‌سوی آن خویشتن‌داری است که سرنوشت را دشنام می‌دهد. شما اگر معیارهایتان را خودتان انتخاب کنید کنترل بسیار بیشتری بر زندگی خودتان خواهید داشت.

مایکل مارموت از مرکز پژوهش‌های وایت‌هال نشان داده است صدرنشینان، حتی وقتی آمار را از نظر بیماری تصحیح کنیم، عمر درازتری دارند. کار چشمگیر مارموت نشان می‌دهد چگونه جایگاه اجتماعی به‌تنهایی می‌تواند بر طول عمر اثر داشته باشد. محاسبات نشان داد هنرپیشگان برندهٔ جایزهٔ اسکار، به‌طورمیانگین پنج سال بیش از نابرنده‌ها زندگی می‌کنند. در جوامعی که شیب اجتماعی ملایم‌تر است مردم عمر طولانی‌تری دارند. برنده‌ها همگنان خود را می‌کشند؛ چنان‌که در جوامع با شیب اجتماعی تند، جدا از وضع اقتصادی، مردم زندگی کوتاه‌تری دارند.

گفت‌وگوهای تصادفیِ هدفمندِ مهمانی‌هاست که معمولاً به دستاوردهای بزرگ می‌انجامند، نه گفت‌وگوی تلفنی و مکاتبات خشک. پس به مهمانی بروید! اگر دانشور هستید با به میان آوردن بحثی که به پژوهش نوینی بینجامد می‌توانید به بخت خود دامن بزنید.

همواره برای من شرح این نکته دشوار بوده است که وقتی پای باختی اندک در میان است، باید تا جایی که می‌توانید بی‌پروا، رؤیایی، و گاه «غیرمنطقی» کار کنید.

آزمون‌وخطا یعنی کوشش زیاد. واقعیت این است که ما از نظر روانی و فکری، با آزمون‌وخطا، و با پذیرش این حقیقت مشکل داریم که زنجیره‌ای از شکست‌های کوچک در زندگی لازم است. همکار من مارک اسپیتس‌ناگل دریافت که ما انسان‌ها دربارهٔ شکست، گیرِ ذهنی داریم. شعار او این بود: «آدم نیاز دارد عاشق شکست باشد.»

تولستوی می‌گفت خانواده‌های خشنود همگی مانند هم‌اند ولی هر خانوادهٔ ناخشنود به شیوهٔ خودش ناخشنود است.

ما عیوب دیگران را می‌بینیم ولی از آن خودمان را نه. تکرار می‌کنم، گویا ما ماشین‌های خودفریب شگفت‌آوری هستیم.

پیش‌بینی نیاز به دانستن فناوری‌هایی دارد که در آینده کشف خواهند شد. ولی صرف دانستن همین مطلب کمابیش به‌طورخودکار ما را بر آن خواهد داشت تا پرورش آن فناوری‌ها را بی‌درنگ آغاز کنیم. بنابراین ما نمی‌دانیم که چه چیزهایی را خواهیم دانست.

نفس آگاهی از اینکه راه‌حلی وجود دارد خودش بخش مهمی از راه‌حل است.

درواقع قانونی در آمار داریم به نام قانون انتظارات مکرر که من آن را در شکل پررنگش بیان می‌کنم: اگر من منتظر باشم که انتظار چیزی را در فلان تاریخ در آینده داشته باشم، آنگاه انتظار آن چیز را هم‌اکنون دارم.

پاستور، که او نیز مانند دیگر کاشفان بزرگ چیزی دربارهٔ یافته‌های اتفاقی می‌دانست، گفته بود «بخت یار آماده‌هاست.»

سِر فرانسیس بیکن می‌گفت مهم‌ترین پیشرفت‌ها کمتر از همه قابل‌پیش‌بینی و «در بیرون از مسیر تصورات» بوده‌اند.

گاهی گفته می‌شود «خردمند کسی است که بتواند چیزهایی را که می‌آیند ببیند.» شاید خردمند کسی باشد که می‌داند نمی‌تواند چیزهای دور را ببیند.

ما مرجع‌هایی (مثلاً رقم فروش آینده) را در سرمان به کار می‌گیریم و در پیرامون آن باورهایی می‌سازیم چون مقایسهٔ یک فکر با یک مرجع کوشش ذهنی کمتری لازم دارد تا ارزیابی آن فکر به‌طورمطلق (به‌کاراندازی سامانهٔ شمارهٔ یک (که زیر عنوان میان‌برها در فصل ششم دیدیم)!). ما بدون مرجع نمی‌توانیم کار کنیم. بنابراین، ورود مرجع به ذهن پیشگو شگفتی می‌آفریند. این وضع فرقی با چانه‌زنی ندارد: شما با رقمی بزرگ آغاز می‌کنید «من برای این خانه یک‌میلیون می‌خواهم»؛ و پیشنهاددهنده می‌گوید: «فقط ۸۵۰ تا». روند گفت‌وگو را آن عدد نخستین (مرجع) تعیین می‌کند.

خارپشت و روباه. تتلاک به پیروی از تمایزی که آیزایا برلین رساله‌پرداز به میان آورد، میان دو گروه پیشگو تفاوت قائل است: خارپشت و روباه. چنان‌که در داستان‌های ازوپ می‌خوانیم، خارپشت یک چیز را می‌داند، روباه خیلی چیزها را –از آن نوع چیزهایی که در زندگی روزانه به آن نیاز داریم. بسیاری از شکست‌های پیشگویی از سوی خارپشت‌هایی سر می‌زند که از نظر ذهنی به یک پیشامد قوی سیاه بزرگ دخیل بسته‌اند؛ پیشامد بزرگی که احتمال ندارد روی دهد. خارپشت کسی است که روی یک رویداد یگانهٔ نامحتمل با پیامدهای شدید باریک می‌شود و در دام مغلطهٔ قصه‌پردازی می‌افتد، مغلطه‌ای که چنان ما را به‌وسیلهٔ یک رویداد یگانه کور می‌کند که رویدادهای دیگر را نمی‌بینیم.