بریده‌هایی از کتاب قوی سیاه

جان استیوارت میل زمانی گله آورد که: «منظور من هرگز این نبوده که محافظه‌کاران عموماً احمق‌اند. منظورم این است که مردم احمق عموماً محافظه‌کارند.» این مشکلی مزمن است. اگر به مردم بگویید مهارت‌ها همیشه کلید موفقیت نیستند؛ گمان می‌برند می‌گویید، هیچ‌گاه مهارت‌ها کلید موفقیت نبوده‌اند و همیشه شانس بوده است.

واقعیت بارها ما را ناچار می‌کند باورهایمان را بازنگری کنیم. بسیاری از این بازنگری‌ها سخت چشمگیرند. درواقع، بنیاد جهانِ جویای دانش، یکسره بر این است که خرد رایج و باورهای پذیرفته‌شدهٔ علمی را با آورده‌های ضدشهودی در هم بکوبد، چه در مقیاس خُرد (هر کشف علمی کوششی است برای تولید یک قوی سیاه ریز)، و چه در مقیاسی کلان‌تر (مانند نسبیت پوانکاره و اینشتاین).

برخی حرفه‌ها، مانند دندان‌پزشکی، مشاوره، یا ماساژ، نمی‌توانند ببالند چون شمار بیماران یا مشتریانی که در یک زمان معین می‌توان دید حدی دارد.

ذهن آدمی در برداشت از تاریخ، از سه بیماری رنج می‌برد، چیزی که من آن را مثلث تیرگی می‌نامم: ۱‌) توهم درک. همه گمان دارند آنچه را که در جهان می‌گذرد می‌فهمند، جهانی که پیچیده‌تر (یا بختی‌تر) از آن است که در کمند فهم افتد. ۲‌) تحریف پس‌نگرانه. ما تنها پس از رخ دادن پیشامدها می‌توانیم وضع را ارزیابی کنیم؛ چنان‌که گویی آنها را در آینهٔ دید عقب می‌بینیم. تاریخ در کتاب‌های درسی آراسته‌تر و روشن‌تر از واقعیت تجربی است. ۳‌) قائل بودن به اعتباری بیش از اندازه برای اطلاعاتِ مربوط به رویدادها، و ناتوانی مراجع و اهل علم، به‌ویژه در هنگام مقوله‌بندی –یعنی «افلاتونی» سازی آنها.

اجازه دهید آدم شکاک تجربه‌گرا را، یعنی کسی را که بر کتاب‌های نخوانده باریک می‌شود، و نمی‌کوشد با دانسته‌هایش مانند گنج، یا دارایی، یا حتی ابزاری برای ارضای حس احترام به خویش، رفتار کند، «نادانش» ور (یعنی کسی که با نادانسته‌ها سروکار دارد) بنامیم.

اگر می‌خواهید دربارهٔ خوی و اخلاق و برازندگی دوست خود چیزی بدانید باید او را در وضع دشوار بیازمایید، نه در زندگی عادی روزانه که همه‌چیز خوش‌وخرم است. آیا می‌توان تنها با ارزیابی کارهای یک تبهکار در یک روز «عادی»، میزان خطری را که او برای جامعه دارد برآورد کرد؟ آیا می‌توان بدون ملاحظهٔ امراض و بیماری‌های واگیردار، سلامتی را فهمید؟ به‌راستی گاه چنین می‌نماید که وضعیت عادی ارزش بررسی ندارد. در زندگی اجتماعی، کمابیش همه‌چیز در پی تکانه‌ها و پرش‌های کمیاب اما پی‌درپی پدید می‌آید.

جورج سوروس پیشگو، هنگامی‌که شرط مالی می‌بندد، دنبال مواردی می‌گردد که فرضیهٔ آغازین او را ابطال نماید. شاید اعتمادبه‌نفس حقیقی همین باشد: نگاه به جهان، بدون نیاز به یافتن نشانه‌هایی برای ارضای خودخواهی خویش

نسیم نیکلاس طالب که با نوشتن این کتاب به شهرت جهانی رسید می‌گوید توانسته در بازار بورس اندوخته‌ای فراهم آورد به‌اندازه‌ای که ناچار نباشد برای گذران زندگی وقتش را به دیگران بفروشد؛ ازاین‌رو می‌تواند با فراغ خاطر علاقه‌هایش را دنبال کند که عمدتاً عبارت‌اند از: فهم مسئلهٔ بخت، احتمال، خطای انسانی، تصمیم‌گیری، و فلسفهٔ علم. اما شاید بتوان گفت طالب هم‌زمان به سه حرفه اشتغال دارد: یکی مدیریت ریسک، دوم نویسندگی و گویندگی، و سوم تدریس ریاضیات

شانس حتی از هوش برابرتر تقسیم شده است. اگر به هرکس درست به اندازهٔ توانایی‌اش پاداش داده می‌شد هنوز جهان بی‌عدالت می‌بود –کسی توانمندی خودش را انتخاب نمی‌کند. بختی بودن وضع این اثر سودمند را دارد که ورق‌های اجتماع را بُر می‌زند و گنده‌ها را فرومی‌افکند.

خودبینی معرفتی اثری دوگانه دارد: ما دانسته‌های خود را دست‌بالا، و نادانسته‌های خودمان را دست‌کم می‌انگاریم،