بریده‌هایی از کتاب دلایل خوب برای احساس های بد

اضطراب می‌تواند مفید باشد، اما اکثر مردم اغلب بیش از آنچه لازم است دچار اضطراب می‌شوند

درست است که سودهای کلان غول‌های داروسازی در رشته‌ی روان‌پزشکی نسبت به سایر رشته‌های پزشکی فساد بیشتری به بار آورده است، و درست است که تبلیغات و آموزش‌هایی که توسط این صنایع بزرگ حمایت می‌شود، به دنبال ترویج این دیدگاه ساده‌انگارانه است که تمام ناآرامی‌های احساسی، بیماری‌هایی روانی هستند که باید با کمک دارو درمان شوند، اما بیشتر روان‌پزشکانی که من می‌شناسم انسان‌هایی دلسوز، جدی و دقیق هستند که هدفشان کمک به بیماران از هر روش ممکن است.

به گفته‌ی ویلیامز ژن‌هایی که در روند پیر شدن تأثیرگذار هستند، در صورتی که در دوران جوانی کارکردهایی مثبت داشته باشند، می‌توانند همه‌گیر شوند چون پروسه‌ی انتخاب طبیعی در جوانی، که افراد بیشتری آن را تجربه می‌کنند، با قدرت بیشتری عمل می‌کند. به‌عنوان مثال، ترکیب ژنتیکی‌ای که باعث ایجاد کلسیفیکاسیون در عروق قلب می‌شود ممکن است به دلیل اینکه در دوران جوانی به جوش خوردن سریع‌تر استخوان‌های شکسته کمک می‌کند، همه‌گیر شود.

همان‌طور که داروین گفته: «دیدگاه‌های نادرست، تا زمانی که دلایلی برای حمایت از آنها ارائه شود، آسیب چندانی ندارند؛ چراکه اثبات عدم صحت آنها می‌تواند برای هرکس لذتی سودمند باشد و به مجرد اینکه عدم صحتشان به اثبات برسد، دری به سمت خطا و اشتباه بسته شده و اغلب به‌صورت هم‌زمان دری به سمت حقیقت گشوده می‌شود.»

منشأ اختلالات روانی چیست؟ مانند شش مرد نابینایی که هرکدام قسمت متفاوتی از بدن فیلی را لمس می‌کنند، رویکردهای مختلف به اختلالات روانی نیز هرکدام به دسته‌ی متفاوتی از علل این بیماری‌ها و راه‌های درمان متناسب با آنها می‌پردازد. پزشکانی که به علل موروثی و اختلالات ذهنی می‌پردازند، استفاده از دارو را توصیه می‌کنند. روانکاوانی که تجارب کودکی و تضادهای ذهنی را منشأ مشکلات می‌دانند، روانکاوی را توصیه می‌کنند. متخصصانی که تمرکز خاصشان بر نقش یادگیری است، رفتاردرمانی را توصیه می‌کنند. کسانی که تأکیدشان بر الگوهای ذهنی و شناختی نادرست است، شناخت‌درمانی را راه‌حلی مناسب می‌دانند. و روان‌درمان‌گرانی که دینامیک روابط خانوادگی را ریشه‌ساز مشکلات می‌دانند، طبعاً خانواده‌درمانی را بهترین راه‌حل می‌دانند.

فیلسوف فرانسوی، بلز پاسکال، از منطق مشابهی استفاده می‌کند برای اینکه نشان بدهد اعتقاد داشتن به وجود خالق منطقی است. این کار هزینه‌ی چندانی ندارد، در صورتی که هزینه‌ی باور نداشتن می‌تواند سوختن در آتش جهنم باشد.

«بالاخره باید کسی هم باشه که به اونهایی که نمی‌شه براشون کاری کرد، کمک کنه.

«بالاخره باید کسی هم باشه که به اونهایی که نمی‌شه براشون کاری کرد، کمک کنه.

«بالاخره باید کسی هم باشه که به اونهایی که نمی‌شه براشون کاری کرد، کمک کنه.

با این حال، پس از دهه‌ها تلاش بی‌نتیجه، شاید وقت آن رسیده باشد از خودمان بپرسیم چرا برخلاف سایر رشته‌های پزشکی، یافتن منشأ جسمانی برای اختلال‌های روانی تا به این حد دشوار و دست‌نیافتنی است.

پیشرفت‌های حیرت‌انگیز اخیر در زمینه‌ی عصب‌شناسی، زیست‌شناسی مولکولی، و تصویربرداری مغز، که نکات بسیاری درباره‌ی چگونگی کارکرد طبیعی مغز به ما آموخته، هنوز هیچ‌گونه ارتباط مستقیمی با واقعیات روزمره‌ی روش تشخیص روان‌پزشکی ندارد.

«تو واقعاً هیچ چیز راجع به تکامل نمی‌دونی، درست نمی‌گم

«در طول پنجاه سال گذشته پیشرفت چشم‌گیری در درمان بیماری اسکیزوفرنی صورت نگرفته، و در زمینه‌ی درمان افسردگی نیز، در طول بیست سال گذشته، پیشرفت چندانی نداشته‌ایم... این وضعیت پیدا کردن رویکردهایی جدید را ایجاب می‌کند.»

«در طول پنجاه سال گذشته پیشرفت چشم‌گیری در درمان بیماری اسکیزوفرنی صورت نگرفته، و در زمینه‌ی درمان افسردگی نیز، در طول بیست سال گذشته، پیشرفت چندانی نداشته‌ایم... این وضعیت پیدا کردن رویکردهایی جدید را ایجاب می‌کند.»

وی در نظریه‌ای که «مغزهای سه‌گانه» می‌نامدش، مغز را متشکل از سه جزء می‌داند که به ترتیب در روند تکامل ایجاد شده‌اند. قدیمی‌ترین و تحتانی‌ترین بخش مغز، یا همان مغز خزنده، مسئول رفتارهای غریزی ما است. قسمت میانی، یا همان سیستم لیمبیک، منبع احساسات در نظر گرفته می‌شود. آخرین و جوان‌ترین بخش مغز، یا همان قشر مغز، به امور منطقی و انتزاعی می‌پردازد و فقط در پستانداران وجود دارد

در مقاله‌ای که در سال ۱۹۶۳ به چاپ رسید به بسط این تفاوت‌ها از طریق روشی پرداخت که بعدها به نام «چهار پرسش تین‌برگن» معروف شد: پدیده‌ی مورد نظر چگونه عمل می‌کند و مکانیسم آن چیست؟ روند شکل‌گیری این مکانیسم در موجودات چگونه است؟ اهمیت آن از لحاظ سازواری چیست؟ پیشینه‌ی تکاملی آن چیست؟ پس از سال‌ها اتکا کردن به این پرسش‌ها بالاخره پی بردم که دوتای آنها مربوط به توضیحات تکاملی و دوتای دیگر مربوط به توضیحات قریب هستند،

در طی هفته‌های بعد، به لطف همکاران جدیدم در رشته زیست‌شناسی تکاملی با این واقعیت آشنا شدم که هر چیز در دنیای طبیعی نیاز به دو گونه توضیح متفاوت دارد؛ در رویکرد معمول، مکانیسم‌های بدن و چگونگی کارکرد آنها توضیح داده می‌شود؛ زیست‌شناسان به این گروه توضیحات قریب می‌گویند. دسته‌ی دیگری از توضیحات به این امر می‌پردازند که این مکانیسم‌ها چگونه به وجود آمده‌اند. زیست‌شناسان، این دسته از توضیحات را توضیحات تکاملی یا نهایی می‌نامند. تحصیلات پزشکی من همه به ساحت دلایل قریب زیست‌شناسی مربوط می‌شد که به توضیح مکانیسم‌ها می‌پردازد اما توضیح نمی‌دهد این مکانیسم‌ها در طول زمان چرا و چگونه به وجود آمده‌اند.

«اگر برای حل یک مشکل که حیات و مماتم به آن وابسته بود تنها یک ساعت فرصت داشتم، پنجاه‌وپنج دقیقه‌ی اول را صرف پیداکردن پرسش صحیحی می‌کردم که باید مطرح شود، چون اگر پرسش صحیح را پیدا کنم، حل آن بیش از پنج دقیقه زمان نمی‌برد.» آلبرت انیشتین

جان هارتنگ، مردم‌شناس، به‌صورت مستقل گونه‌ی دیگری از همین نظریه را با نام‌گذاری جذاب «فریب نزولی» مطرح کرد. به عقیده‌ی او، قرار گرفتن تحت فرمان کسی که توانایی‌های کمتری دارد، یک وضعیت خطرناک محسوب می‌شود. در این وضعیت خطرناک، تمایل طبیعی به نشان دادن توانایی‌ها و داشته‌های خود، به چشم تهدید نگریسته می‌شود و می‌تواند حتی باعث طرد شدن از گروه شود.

از سر گذراندن یک دوره‌ی افسردگی، احتمال ابتلا به افسردگی در آینده را افزایش می‌دهد. این پدیده را آتش‌افروز می‌نامند، چراکه عملکردی شبیه به چوب‌های کوچکی دارد که به شعله‌ور شدن تکه‌چوب‌های بزرگ‌تر کمک می‌کند. این نظریه با مشاهده‌ای در ارتباط است که نشان می‌دهد پس از اولین حمله‌ی صرع، حمله‌های بعدی راحت‌تر اتفاق می‌افتند. در رابطه با افسردگی، معمولاً اولین دوره‌ها به واسطه‌ی اتفاقات زندگی فرد بروز می‌کنند و با هر دوره‌ی جدید، نقش حوادث زندگی کاهش پیدا می‌کند تا جایی که عاقبت به نظر می‌رسد دوره‌ها بدون داشتن دلیل خاصی تجدید می‌شوند. گاهی برای توجیه این مشاهدات استدلال می‌شود که افسردگی به گونه‌ای باعث آسیب به مغز می‌شود که بروز دوره‌های بیشتر افسردگی را تسهیل می‌کند.