بریده‌هایی از کتاب مطالعاتی درباره‌ی فاوست

فاوست گوته و پدیدارشناسی ِ روح هگل به‌منزله بزرگ‌ترین دستاوردهای هنری و فكریِ دوره كلاسیك در آلمان به ترازی واحد تعلق دارند. (ذكر این نكته جذاب است كه پدیدارشناسی روح كمابیش هم‌زمان، ۱۸۰۷، با بخش اولِ فاوست تكمیل شد.) انگلس جنبه روش‌شناختیِ اثر هگل را، كه در این‌جا برای ما اساسی است، به‌مثابه نوعی ’تناظر میان جنین‌شناسی و دیرینه‌‌شناسیِ روح‘ توصیف می‌كند، به‌منزله ’رشد و تحول آگاهی فرد ازخلال مراحل مختلف‌اش، آن‌هم در مقام بازتولیدِ تلخیص‌شده مراحلی كه آگاهیِ انسان، تاریخاً پشت‌سر گذاشته است.‘