بریده‌هایی از کتاب به سوی جانان

یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است

سید رسل (ص) فرمودند که: «احدی نیست که عمل و طاعت او باعث نجات او شود.» عرض کردند که: «تو نیز چنین نیستی؟» فرمود: «نه، من هم چنین نیستم؛ مگر اینکه رحمت خدا مرا فراگیرد.»

اما علاج عجب به عبادت و طاعت، آن است که بدانی که غرض از عبادات و طاعات، اظهار ذلت و مسکنت است

و بدان که خدای تبارک‌وتعالی تکلیف شاق بر تو نکرده و چیزی که از عهدهٔ تو خارج است و در خور طاقت تو نیست، بر تو تحمیل نفرموده؛ لکن شیطان و لشکر او کار را بر تو مشکل جلوه می‌دهند

‫و به‌طور کلی از آنچه گفته شد، به دست می‌آید که عبادت مؤثر در سیروسلوک فقط و فقط عبادت ناشی از میل‌ورغبت است و به این معنی دلالت دارد قوله (ع): و لا تکرهوا علی انفسکم العبادة.

سالک باید وقتی مشغول به عبادت می‌شود، با آنکه هنوز میل‌ورغبت دارد، دست از عمل بکشد تا میل‌ورغبت به عبادت در او باقی مانده، همیشه خود را تشنهٔ عبادت ببیند.

از حضرت صادق (ع) روایت است که: «سزاوار مؤمن نیست که در مجلسی بنشیند که در آن معصیت خدا بشود و نتواند منع کند

‫(مراد از رحمی که صلهٔ آن واجب و قطع آن حرام است) ‫چون وجوب صلهٔ رحم را شناختی و فواید آن را دانستی و ضرر قطع رحم را معلوم کردی، بدان که مراد از رحم که صلهٔ آن واجب و قطع آن حرام است، هر خویش نسبی است که به خویشی معروف باشد؛ گرچه نسبت بسیار دوری داشته باشد و محرمیّتی در میان نباشد. خلاصه اینکه همین که کسی منسوب به دیگری باشد، اگر چه بسیار دور باشد، از جملهٔ ارحام اوست و صلهٔ او واجب و قطع آن حرام است.

‫و بدان که عقوق پدر و مادر عبارت است از: خشم‌آوردن و شکستن دل و آزردن خاطر ایشان و به هر نوع که دل ایشان آزرده شود، عقوق حاصل می‌شود و آدمی مستحق عذاب الهی و بلای غیرمتناهی می‌گردد؛ خواه به زدن باشد، یا دشنام‌دادن، یا صدا به ایشان بلندکردن، یا تیز بر ایشان نگریستن، یا از ایشان روی‌گردانیدن و بی‌اعتنایی یا نافرمانی ایشان نمودن در امری که اطاعت ایشان لازم است.

‫و در اخبار بسیار وارد و به تجربه و عیان ثابت است که هرکه بدی با پدر و مادر، یا یکی از آن‌ها نماید، عمر او کوتاه و زندگانی او به‌تلخی می‌گذرد و فقر و پریشانی به او هجوم می‌آورد و سکرات مرگ بر او شدید می‌گردد و جان‌کندن بر او دشوار می‌شود.

‫و از رسول اکرم (ص) روایت۱۴۳ شده که فرمودند: هیچ‌کس تمام شب را با خواب سپری نمی‌کند؛ مگر اینکه شیطان در دو گوش او بول کند و روز قیامت چنین کسی مفلس و تهی‌دست حضور خواهد یافت و احدی نیست مگر اینکه فرشته‌ای او را هر شب، دو بار بیدار می‌نماید و می‌گوید: «ای بندهٔ خدا! از خواب برخیز و بنشین تا یاد و ذکر خدا نمایی و در بار سوم اگر برنخاست، شیطان در گوش او بول می‌کند.»

‫(کارهایی که خوب است پس از انجام دستور توبه صورت بگیرد) ‫و بعد از آن، دعای توبهٔ صحیفهٔ سجادیه را بخواند

آی جهان من! آهای مخلوقات من! این بنده‌ام را برای خودِ خودم ساختم! ‫می‌دانی خواسته‌اش چیست؟ ‫او که یادت نرود از تمام بزرگان بزرگ‌تر است و از تمام عزیزان عزیزتر ‫تنها و تنها بازگشت... برای یک قرار عاشقانه... یک قرار با طعم ازلیت... به‌درازای ابدیت...

راستی می‌دانی طریق سلوک مقدس است؟ قدم به قدمش خون عاشقی ریخته! پس از همان اول (فاخلع نعلیک...)؛ مباد با کفشِ تعلق، پای در مسیر دلبرانه‌ها بگذاری! مباد یادت برود که خانهٔ دلبر را زیارت‌کردن، شرط احرام است... شرط است که بیارایی خود را به احرام بندگی... .

انسان اگر بخواهد که این عوالم را بالکشف‌والشهود به دست آورد، باید بزرگی مقصود را به‌قدر خود تعیین نماید و بداند که طالب چیست و عظمت مطلوبش به چه اندازه است تا جِدّش در طلب، لایق مطلوب باشد.

یا رب این پردهٔ پندار که در دیدهٔ ماست باز کن تا که ببینیم همه عالم نور است