بریده‌هایی از کتاب پی گیر اخبار نباشید

احمقانه است که درگیر مسائلی شویم که تحت اختیار ما نیستند.

به جای عرض، به عمق بپردازید.

صنعت اخبار آپاندیس جامعه است، همیشه ملتهب و کاملاً به‌دردنخور. به نفع‌تان است که از شرش خلاص شوید.

برای دیدن تصویر کلان، نیازمند خطوط اتصال هستید و به شناخت زمینهٔ وقوع رخدادها، وابستگی‌های متقابل‌شان، تأثیرشان بر یکدیگر، پیامدهای آنی و بلندمدت آن‌ها احتیاج دارید. اخبار در تقابل با درک جهان است چون این باور را القا می‌کند که هیچ‌چیزی جز رخدادها وجود ندارد؛ رخدادهایی بدون زمینه. بااین‌حال، برعکس این امر درست است: تقریباً هر آن‌چه در جهان رخ می‌دهد پیچیده است. اشارهٔ تلویحی به مجزا بودن این پدیده‌ها از یکدیگر دروغ است؛ دروغی که تولیدکنندگان اخبار انتشار می‌دهند تا اشتهای ما را تحریک کنند. این یک فاجعه است: پی‌گیری اخبار برای «فهمیدن جهان» بدتر از پرهیز محض از دنبال کردن اخبار است. توماس جفرسون، یکی از پدران بنیان‌گذار ایالات متحدهٔ امریکا، در سال ۱۸۰۷ متوجه این نکته شده بود: «فردی که هرگز حتی به روزنامه نگاه هم نمی‌اندازد مطلع‌تر از کسی است که آن را می‌خواند.» حقایق سدّ راه تفکر می‌شوند و ممکن است مغزتان را در خود غرق کنند. اگر اخبار را پی‌گیری کنید، این توهم به شما دست خواهد داد که جهان را می‌فهمید؛ توهمی که سبب اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد می‌شود.

از صحبت دربارهٔ سبک جدید زندگی‌تان خجالت نکشید. مردم از شنیدنش به وجد خواهند آمد. اگر مکالمه‌های‌تان به بن‌بست رسید، هیچ راه بهتری از شروع مجدد آن با این سؤال نیست: «خب به نظر شما مهم‌ترین عنوان‌های خبری این هفته چه خواهد بود؟» خواهید دید بیش‌تر مردم عاشق توضیح دادن مسائل گوناگون به شما هستند. آن‌ها شیفتهٔ شما خواهند شد، چون به آن‌ها فرصت می‌دهید که ماجراهای مفصل اما کم‌اهمیت‌شان را با شما در میان بگذارند. با یک لبخند آگاهانه به استقبال آن بروید!

در چند سال آینده، تشخیص این محصولات مصنوعی از مطالب واقعی غیرممکن خواهد بود. اخبار جعلی از اخبار واقعی جذاب‌تر خواهد شد. منطقی است. چرا که آن‌ها فقط و فقط برای جلب‌توجه طراحی شده‌اند. دیگر نیازی ندارند که نگران حقیقت باشند. ممکن است با خودتان بگویید چه کسی ممکن است از انتشار اخبار جعلی بهره ببرد؟ ساده است؛ هر مؤسسه‌ای که می‌خواهد توجه شما را هر چه بیش‌تر در اختیار بگیرد تا بتواند تبلیغات مدنظرش را به شما قالب و مغزتان را تخلیه کند.

اخبار به طور مداوم سیستم عصبی سمپاتیک ما را، که خود بخشی از دستگاه عصبیِ خودگردان است، تحریک می‌کند. عوامل روانی استرس‌زا سبب ترشح آدرنالین از غدهٔ هیپوتالاموس می‌شوند. آدرنالین سپس کورتیزول را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، هر گزارشِ پُرزرق‌وبرقی می‌تواند منجر به ترشح این هورمون استرس‌زا شود. جریان خون ما از کورتیزول اشباع و از این طریق، موجب تضعیف سیستم ایمنی و مانع تولید هورمون‌های رشد می‌شود. با پی‌گیری اخبار، بدن‌تان را در معرض اضطراب قرار می‌دهید. استرس مزمن منجر به اضطراب، مشکلات گوارشی و رشد می‌شود و ما را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیر می‌کند. سایر عوارض جانبی پی‌گیری اخبار، وحشت‌زدگی، پرخاش، از دست دادن دید محیطی و حساسیت‌زدایی عاطفی است. خلاصه این‌که پی‌گیری اخبارْ سلامت جسمی و روانی شما را به خطر می‌اندازد.

کسی که در حیطهٔ تخصصش بهترین است به خبرگی دست یافته است. کسی هم که به صدها موضوع گوناگون سرک کشیده و هر تکهٔ لذیذ خبری دهانش را آب می‌اندازد قرار نیست ناگهان به یک نابغهٔ خلاق تبدیل شود. شاید چنین کسی تک‌بُعدی نباشد (البته این کلمه از دید من یک جور تعریف محسوب می‌شود)، اما همیشه یک ابله متوسط خواهد بود.

من حتی یک فرد خلاق را هم نمی‌شناسم که معتاد به اخبار باشد؛ هیچ نویسنده، آهنگساز، ریاضی‌دان، فیزیک‌دان، دانشمند، موسیقیدان، معمار و نقاشی چنین نیست. از طرف دیگر، اشخاص بی‌نهایت غیرخلاقی را سراغ دارم که حجم عظیمی از اخبار را مصرف می‌کنند.

تبلیغات تلاش می‌کند محصولاتی را به ما قالب کند که یا به کارمان نمی‌آید یا توان پرداخت هزینه‌شان را نداریم. اگر جز این بود که خودمان بدون تبلیغات آن‌ها را می‌خریدیم. تبلیغات به اندازهٔ اخبار زائد است.

ما خودمان را با کسانی مقایسه می‌کنیم که مطلقاً هیچ ارتباطی با ما ندارند. در نتیجه حس می‌کنیم از آن‌چه واقعاً هستیم کوچک‌تریم.

صنعت اخبار آپاندیس جامعه است، همیشه ملتهب و کاملاً به‌دردنخور. به نفع‌تان است که از شرش خلاص شوید.

مغزهای ما انباشته شده‌اند. باید آن‌ها را پاک‌سازی و سم‌زدایی کرده و از هر زباله‌ای خالی کنیم، نه این‌که مرتباً چیزهای بیش‌تری در آن فروکنیم. کاستن به‌مراتب مهم‌تر از افزودن است. از حالا، کم‌تر یعنی بیش‌تر.

اپیکتتوسِ فیلسوف دوهزار سال پیش، استدلال مهم دیگری مطرح کرد: «شما به همان چیزی تبدیل خواهید شد که توجه‌تان را صرف آن می‌کنید… اگر خودتان افکار و تصاویری را که در معرض‌شان هستید انتخاب نکنید، فرد دیگری این کار را برای‌تان خواهد کرد.»

ماکس فریشِ نمایش‌نامه‌نویس دربارهٔ رسانه نوشت: «به‌آرامی متوجه می‌شوید هیچ‌چیز جدیدی در کار نیست.» تشخیصی برای همهٔ دوران‌ها.

به قول فریدریش نیچه، «برای زاییدن ستاره‌ای رقصان» به اندکی آرامش و سکوت در زایشگاه نیاز است.

ترس از کم‌سواد جلوه کردن در این صنعت فراگیر است. در نتیجه خبرنگاران رنج می‌کشند، افسرده یا منفی‌نگر می‌شوند و چه‌بسا به هر دوی این‌ها مبتلا شوند. جای تعجب ندارد که اکثرشان پس از چند سال تغییرِ شغل می‌دهند و، در ازای استرس کم‌تر و دستمزد بالاتر و ساعات کاری منظم‌تر، در روابط‌عمومی شرکت‌ها مشغول به کار می‌شوند. آن‌ها دیگر به دنبال نجات دنیا نیستند.

بنابر تجربهٔ من، مغز شما به یک سال دوری از اخبار نیاز دارد تا بتواند متون طولانی را بدون خستگی بخواند. هر چه زودتر شروع کنید، سریع‌تر تمرکزتان را به دست می‌آورید. ضمناً اگر در ابتدا سخت به نظر می‌رسد، تسلیم نشوید. این توصیه برای هر چیز ارزشمندی صادق است.

هر چه تناوبِ استفادهٔ هم‌زمانِ یک نفر از رسانه‌های گوناگون بیش‌تر باشد، سلول‌های مغزی کم‌تری در قشر سینگولیت قدامی (بخشی از مغز که از جمله مسئولیت‌هایش حفظ حواس، تأملات اخلاقی و کنترل امیال آنی است) به چشم می‌خورد.

نیکلاس کارِ پژوهشگر می‌گوید: «وقتی آنلاین هستیم، پا به فضایی می‌گذاریم که مطالعهٔ سرسری، تفکر شتاب‌زده و بدون تمرکز و یادگیری سطحی را رواج می‌دهد. اینترنت دسترسی آسان به حجم زیادی از اطلاعات را برای‌مان فراهم می‌کند، اما از ما متفکرینی سطحی می‌سازد و ساختار مغزمان را به معنی واقعی کلمه عوض می‌کند.»