بریده‌هایی از کتاب چند خوردی چرب و شیرین از طعام؟!

مولوی داستانی نقل می‌کند که کسی زمینی خرید و در آن خانه‌ای ساخت. بعد از اتمام بنا، متوجه شد که افسوس! آن خانه را در زمین فرد دیگری ساخته است! در زمین دیگران خانه مکن کار خود کن کار بیگانه مکن کیست بیگانه؟ تنِ خاکی تو کز برای اوست غمناکی تو اگر فقط به بدن خود (و حتی به معلومات و محفوظات و هنرهای خود) بپردازیم، معلوم می‌شود که خودمان را نشناخته‌ایم.

ظهر بود و مشغول خوردن غذا نان خشک و دوغ. ظرف غذا جلویش بود که نوکر ارباب شهر آمد و ورقه‌ای را گذاشت جلوی او - ارباب گفته این را امضا کنید. مرحوم میرزا ابوالقاسم کبیر قمی نگاه کرد و دید یک حکم ظالمانه است. رو کرد به نوکر ارباب - این چیست من می‌خورم؟ - نان و دوغ است. - برو به اربابت بگو میرزا ابوالقاسم نان و دوغ می‌خورد تا این چیزها را امضا نکند! * کسی که شکم خودش را نگه دارد، می‌تواند این طور محکم حرف بزند.

ضرر پنجم پرخوری (که از بزرگ‌ترین مضرات است): گرایش به تمام گناهان سرچشمهٔ بیشتر گناهان شهوت است و اساس شهوت، خورد و خوراک است. کم خوردن غذا باعث کاهش شهوت و تسلط بر نفس اماره است. همان‌طور که بر یک اسب چموش وقتی می‌توان مسلط شد که با گرسنگی او را ضعیف کرد، چون وقتی سیر شد و نیرو گرفت، سرکش می‌شود و چموشی می‌کند. ذوالنون گوید هرگز سیر نشدم، مگر این‌که مرتکب گناه شدم یا قصد گناه کردم.

مهم‌تر این‌که زیاد خوابیدن موجب تباه شدن عمر و زندگی است و شخص نسبت به این‌که سرمایهٔ وقت خویش را چنین ارزان از دست می‌دهد که مثلاً بجای کار و فعالیت، یا مطالعه و عبادت، روزانه ده ساعت یا بیشتر می‌خوابد بی‌تفاوت می‌شود. فرد پس از پرخوری هم از نظر بدنی سنگین می‌شود و هم از نظر ذهنی. مثل مست‌ها!

مرد، اعتراض خود را به سلمان تکرار کرد. سلمان چنین پاسخ داد آن‌طور که تو گمان کردی نیست. من در هر ماه سه روز روزه می‌گیرم و قرآن کریم می‌فرماید هر کسی کار نیکی بیاورد، ده برابر پاداش دارد. (انعام ۱۶۰) بنابراین با سه روز روزه در ماه، من مانند کسی هستم که تمام ماه را روزه دارد. و من از حبیبم رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود هر کس شب با وضو بخوابد مانند کسی است که تا صبح عبادت کرده و من همیشه با وضو می‌خوابم. و همچنین آن حضرت فرموده هر کس سورهٔ توحید (قل هو الله احد) را سه بار بخواند، مانند کسی است که تمام قرآن را خوانده و من هر روز سه بار این سوره را می‌خوانم.

تا کسی منظم نباشد، تربیت نمی‌شود. روح نامنظم، تربیت‌پذیر نیست و تا جسم منظم نشود، روح منظم نمی‌شود. انسان باید نظم را در چیزهایی که دائم با آن ارتباط دارد مثل غذا خوردن رعایت کند. کسی که هر وقت دلش خواست و هر چه دلش خواست بخورد، آدم منظمی نیست. (استاد محمدتقی فیاض‌بخش)

جنید گفت برخی از سالکان بین خود و خدا انبانی از غذا مانع و حامل قرار می‌دهند و می‌خواهند شیرینی مناجات را هم در یابند. هیهات. (محجه البیضاء، ج ۵، ص ۱۵۵)

کُلُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَلَا تَطْغَوْا فِیهِ فَیَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبِی وَمَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَوَی (طه ۸۱) از نعمت‌های پاکیزه‌ای که به شما داده‌ایم بخورید، اما طغیان و تجاوز نکنید که در این صورت غضب من شما را می‌گیرد و هر کس غضب من بر او وارد شد سقوط می‌کند.