بریده‌هایی از کتاب خانه خاموش

من به تو احترام می‌گذارم. به چشم یک انسان آزاد و مستقل به تو نگاه می‌کنم. من مثل دیگران نیستم که زنم را به چشم برده، همخوابه یا زن حرمسرا ببینم. تو همسر من هستی، می‌فهمی؟

زندگی گشت‌وگذار با درشکه‌ای است که وقتی از آن پیاده شدی، دیگر نمی‌توانی برگردی. اما اگر کتابی در دست داشته باشی ــ حتی کتابی پیچیده و درک‌ناپذیر ــ وضع فرق می‌کند. آن‌وقت اگر دلت خواست می‌توانی پس از پایان کار برگردی اولِ کتاب و دوباره آن را بخوانی تا زندگی و هرآنچه را که نفهمیده‌ای درک کنی.

چیزی که ما لازم داریم یک دایرة‌المعارف است. وقتی تمام علوم طبیعی و اجتماعی را بدانیم، هم خدا می‌میرد و هم... اما من دیگر به حرف‌هایت گوش نمی‌دهم. بطری سوم را که می‌نوشید، دیگر به حرف‌های افراطی‌اش توجه نمی‌کردم. بله، خدا وجود ندارد، فاطمه. فقط علم هست و بس. خدای تو مرده، زن احمق! وقتی هم که جز خودپسندی و نفرت چیزی برایش نمی‌ماند، اسیر شهوت می‌شد و می‌رفت سمت کلبهٔ ته باغ. یک خدمتکار! فکرش را نکن... اصلا فکرش را نکن... دو افلیج! به چیز دیگری فکر کن، به صبح زیبا، به باغ‌های قدیمی، به درشکه‌ها... بیا ای خواب، بیا.

دورتادور کارخانه سیم‌خاردار کشیده‌اند. بله، اسمآ کارخانه است و رسمآ یک زندان مدرن که آن برده‌های بدبخت از هشت صبح تا پنج عصر عمرشان را در آن هدر می‌دهند. اگر پدرم می‌توانست پارتی‌ای پیدا کند، درجا قید درس‌خواندنم را می‌زد و مرا می‌فرستاد بین این برده‌ها تا تمام عمرم را پای دستگاه‌های این زندان بگذرانم. خیلی هم خوشحال می‌شد که این‌طوری زندگی پسرش را نجات داده است.

تو تا حالا مسلمانی را دیده‌ای که بتواند از خودش متنفر باشد؟ تا به حال آدمی شرقی را دیده‌ای که از خودش بیزار باشد؟ هیچ توقعی از خودشان ندارند. بلد نیستند از گلّه جدا شوند. خود را به دست جریانی می‌سپارند که نمی‌دانند چیست و هرکس را که جور دیگری رفتار کند منحرف یا دیوانه می‌خوانند! به آن‌ها نه ترس از تنهایی، که ترس از مرگ را یاد خواهم داد، فاطمه! آن‌وقت تحمل تنهایی را پیدا می‌کنند و درد عمیقش را به آرامش ابلهانهٔ جماعت ترجیح می‌دهند.

خدای من! از دیدن آن حرامزاده‌های گریان و خونین چندشم شد.

قسم می‌خورم در چین هم از تخم‌مرغ‌ها جوجه بیرون می‌آید، درست مثل تخم‌مرغ‌های مرغدانی خودمان. اگر در لندن ماشین با بخار آب کار می‌کند، پس این‌جا هم همین‌طور است. اگر خدا در پاریس وجود ندارد، در این‌جا هم وجود ندارد. انسان‌ها در همه‌جای دنیا یکی هستند و جمهوریت همیشه بهترین است و علم سرآمد همه‌چیز.

آن‌وقت درک می‌کنند که هر معلولی علتی دارد و از دست خدایشان هم هیچ کاری ساخته نیست. حتی اگر خدایی هم در کار باشد، جز نشستن و تماشاکردن کاری نمی‌کند.

صبح که می‌شد، صلاح‌الدین می‌گفت هر روزِ تازه یک دنیای جدید است، فاطمه. دنیا هر روز از نو زاده می‌شود، درست مثل خود ما. این مسئله آن‌قدر هیجان‌زده‌ام می‌کند که گاهی پیش از طلوع خورشید بیدار می‌شوم تا با زاده‌شدن خورشید و نوشدن همه‌چیز، خودم هم تازه شوم و چیزهایی را که نمی‌دانم ببینم، بخوانم، یاد بگیرم و آنچه را که می‌دانم از نو ببینم.

بعد شکایت‌نامهٔ خریدار یک بردهٔ عرب را خواندم. او برده را در ازای شش هزار آقچه می‌خرد، اما بعد متوجه زخمی در پای او می‌شود و به قصد پس‌دادنش از فروشنده شکایت می‌کند. از متن شکایت‌نامه و تأکید خریدار بر عمیق‌بودن زخم پای برده معلوم بود طرف چقدر از فریب‌خوردن خشمگین بوده

به نظر شما برای آن‌که بتوانیم مثل آن‌ها زندگی کنیم، اول باید چه کار کنیم؟ مثل آن‌ها پول دربیاوریم یا مثل آن‌ها فکر کنیم؟ یهودی پرسید منظورتان از «آن‌ها» چه‌کسانی هستند و صلاح‌الدین گفت می‌خواهید چه‌کسانی باشند؟ خب روشن است: اروپایی‌ها، غربی‌ها.