بریده‌هایی از کتاب معمای چشم لندن

من معمولاً شب‌ها نمی‌خوابم. همهٔ واقعیت‌های عجیب دنیا مغزم را پر می‌کند. چراغ مطالعه را روشن می‌کنم و به برنامهٔ پیش‌بینی آب‌وهوای رادیو با صدای کم گوش می‌دهم. کتاب‌های هواشناسی‌ام را بیرون می‌آورم. نمودارهای خطوط هم‌فشار و هم‌دما را می‌خوانم.

تشخیص پنج احساس اصلی یک چیز است و فهمیدن چگونگی ترکیب شدن آن‌ها با یکدیگر چیز دیگر. مثل دانستن رنگ‌های ثانویه بعد از رنگ‌های اصلی است. آبی و زرد رنگ‌هایی هستند که تشخیصشان آسان است. اما به‌آسانی نمی‌توان پیش‌بینی کرد اگر آن‌ها را باهم ترکیب کنیم، به رنگ سبز می‌رسیم.

«ما انسان‌ها حتی نمی‌تونیم مطمئن باشیم که خورشید فردا طلوع می‌کنه. فرض ما دربارهٔ طلوع خورشید بر پایهٔ فرایند استقرایی بنا شده. در این فرایند، احتمال ناشی از مشاهدات قبلی به ما اجازه می‌ده چیزهایی مثل الگوهای آب‌وهوایی رو پیش‌بینی کنیم...»

«نمی‌خوام با بقیه فرق داشته باشم. نمی‌خوام توی مغزم باشم. گاهی مثل یه فضای بزرگ خالیه که خودم هستم و خودم. هیچ‌چیز دیگه‌ای نیست، فقط خودم.»

«سندرم من یعنی کارم توی به خاطر سپردن چیزهای بزرگ خوبه، مثلاً واقعیت‌های مهم دربارهٔ آب‌وهوا. ولی همیشه چیزهای کوچک رو فراموش می‌کنم، مثل کیف ورزش مدرسه‌م. مامان می‌گه مغز من مثل غرباله. منظورش اینه که یه چیزهایی از سوراخ‌های حافظه‌م پایین می‌افتن.»

طرد شدن اجتماعی کمی شبیه طرد شدن از مدرسه است. به‌جای اینکه معلم به شما بگوید باید بروید، این شکلی است که افراد جامعه طوری رفتار می‌کنند که انگار شما وجود خارجی ندارید. درنهایت با بقیهٔ کسانی که نادیده گرفته شده‌اند یک جا زندگی می‌کنید. آن‌قدر از این برخورد جامعه با خود خشمگین می‌شوید که برای انتقام سراغ دله‌دزدی و تشکیل دارودسته‌های خیابانی می‌روید.

از آدمی که برای درک احساسات دیگران مشکل دارد، به‌سختی می‌توان شخصیتی دوست‌داشتنی خلق کرد و همین نشان می‌دهد شیوان چه نویسندهٔ خوبی بوده که بی‌دردسر موفق به انجام چنین کاری شده است.

این کتاب نمونهٔ واقعی و درست داستان خانواده‌ای درگیر بحران است که در کنار عنصر معما به عنوان کلید موفقیت کتاب عمل می‌کند.

نویسندهٔ داستان‌های معمایی باید بازی جوانمردانه را رعایت کند، اما ضمناً حقه‌هایی هم سوار کند: همهٔ سرنخ‌ها باید جلوی چشم باشند و در عین حال خواننده قانع شود آن‌ها را نادیده بگیرد تا زمانی که دیر شده باشد.

مردی را دیدم که چهارچشمی به تبلیغ بیمهٔ ماشین زل زده بود. او زیر همان طرح روی شیشه نشسته و ابروهایش درهم رفته بود. پیشانی‌اش چین افتاده و لب‌هایش به‌هم فشرده شده بود که یعنی عصبانی بود. روی صورتش پانسمان بود. یادم آمد که یک بار شرلوک هولمز چطور با پیش‌بینی قطار افکار واتسون او را شگفت‌زده کرد. (قطار افکار اصطلاح خوبی برای توصیف مجموعه‌ای از افکار مرتبط یک آدم است، چون آن‌ها مثل واگن‌های قطار با قلاب به‌هم وصل می‌شوند.) هولمز این کار را با تماشای چهرهٔ واتسون و چیزهایی که او نگاه می‌کرد و از راه استنتاج انجام داده بود. من هم به این نتیجه رسیدم قطار افکار مرد روبه‌رویم دربارهٔ تصادف ماشین بود، چون صورتش زخمی بود و تبلیغ بیمهٔ ماشین عصبانی‌اش کرده بود چون او بیمه نداشت. از این فکر استنتاجی به‌قدری خوشحال شده بودم که وقتی قطار ایستاد داشت یادم می‌رفت پیاده شوم

تفاوت بین قهقهه و عربده این است که در اولی آدم خوشحال است و در دومی خشمگین. من از قهقههٔ آدم‌ها خیلی بیشتر خوشم می‌آید.

استراق‌سمع کلمهٔ عجیبی است. استراق یعنی دزدیدن و سمع یعنی گوش. مگر ما وقتی یواشکی به حرف‌های دیگران گوش می‌دهیم، گوش آن‌ها را می‌کنیم و می‌دزدیم؟

بعد صداهایی شنیدم که وقتی همه ساکت بودند، خانه‌ها از خودشان درمی‌آوردند. تخته‌های روی پی خانه جیرجیر می‌کردند. لوله‌ها داخل دیوارها قل‌قل می‌کردند. گرمایش مرکزی وزوز می‌کرد.

هیچ‌کس حرفم را نمی‌شنود.

برای شناختن یک نفر باید مثل او شوی

«دستور؟» «آره. من دستور می‌دم. چون بزرگ‌ترم.»

«یه دروغ دیگه گفتی، تد. به‌زودی می‌شی یه آدم عادی.»

او زن بود، نه مرد. مؤنث یا مذکر، بستگی دارد چطور نگاه کنی

. کلی شاید هست.

بفهمم مهم است یا نه. مامان به من گفته استراق‌سمع کار زشتی است. (استراق‌سمع کلمهٔ عجیبی است. استراق یعنی دزدیدن و سمع یعنی گوش. مگر ما وقتی یواشکی به حرف‌های دیگران گوش می‌دهیم، گوش آن‌ها را می‌کنیم و می‌دزدیم؟)