بریده‌هایی از کتاب آدمی

در مکانی که والدین بی‌نظمی می‌بینند، کودکان امکانات می‌بینند. بزرگ‌ترها کثیفی را نمی‌توانند تحمل کنند، کودکان کسالت را.

آموزش و پرورش چیزی شده که باید آن را تاب آورد. نسل جدیدی دارد می‌آید که در حال درونی کردن قواعد اجتماع موفقیت‌محور ماست. نسلی است که دارد می‌آموزد که چگونه در مسابقه‌ای شرکت کند که معیارهای اصلی آن برای موفقیت، سابقهٔ کار شما و فیش حقوقی شماست. نسلی که کمتر تمایل دارد پا را از محدوده بیرون بگذارد، کمتر تمایل دارد رؤیا داشته باشد یا جرأت کند که خیال ببافد یا اکتشاف کند. خلاصه، نسلی که در حال فراموش کردن بازی است.

هیچ‌چیز نیرومندتر از مردمانی نیست که کاری را به این دلیل انجام می‌دهند که خودشان می‌خواهند آن را انجام دهند.

در واقع آرنت یکی از آن فلاسفهٔ نادری بود که اعتقاد داشت اغلب مردم، ته دلشان، خوب هستند. (۳۷) استدلال می‌کرد که نیاز ما به عشق و دوستی انسانی‌تر از هرگونه تمایلی به نفرت و خشونت است. و وقتی مسیر شرّ را انتخاب می‌کنیم، حس می‌کنیم مجبوریم پشت دروغ‌ها و کلیشه‌هایی پنهان شویم که به ما ظاهری درستکار می‌دهند.

مرد پیری به نوهٔ خود می‌گوید: «درونم غوغایی است. نبردی هولناک است میان دو گرگ. یکی شرور است ـ‌عصبانی، طمع‌کار، حسود، خودبین و بزدل. دیگری نیک است ـ‌صلح‌جو، مهرورز، فروتن، دست‌ودل‌باز، شریف و طرف اعتماد. این دو گرگ درون تو نیز در نبردند. و درون هر فرد دیگر.» پسرک بعد از لحظه‌ای می‌پرسد: «کدام گرگ پیروز می‌شود؟» پیرمرد لبخند می‌زند. «همانی که به او غذا بدهی.»

فاجعه‌ها باعث می‌شوند که بهترین خصوصیات افراد ظاهر شود. من هیچ یافتهٔ جامعه‌شناختی که تا این حد تأیید محکم داشته باشد و تا این حد به‌راحتی نادیده گرفته شده باشد ندیده‌ام. تصویری که رسانه‌ها به خورد ما می‌دهند دائماً برعکس چیزی است که بعد از وقوع فاجعه اتفاق می‌افتد.

مردم‌سالاری‌های سراسر جهان مبتلا به حداقل هفت بلا هستند: فرسایش احزاب؛ شهروندانی که دیگر به هم اعتماد ندارند؛ اقلیت‌هایی که بیرون مانده‌اند؛ رأی‌دهندگانی که منفعل شده‌اند؛ سیاست‌پیشگانی که فاسد از آب درمی‌آیند؛ ثروتمندانی که مالیات نمی‌دهند؛ و این آگاهی رو به رشد که مردم‌سالاری مدرن ما سرشار از نابرابری است.

مرد پیری به نوهٔ خود می‌گوید: «درونم غوغایی است. نبردی هولناک است میان دو گرگ. یکی شرور است ـ‌عصبانی، طمع‌کار، حسود، خودبین و بزدل. دیگری نیک است ـ‌صلح‌جو، مهرورز، فروتن، دست‌ودل‌باز، شریف و طرف اعتماد. این دو گرگ درون تو نیز در نبردند. و درون هر فرد دیگر.» پسرک بعد از لحظه‌ای می‌پرسد: «کدام گرگ پیروز می‌شود؟» پیرمرد لبخند می‌زند. «همانی که به او غذا بدهی.»

لیندمن در مباحثهٔ پرشور بر سر راهبرد نیروی هوایی بر نظر خود پابرجا ماند: بمباران کار می‌کند. او مثل لوبون نظری منفی به توده‌ها داشت و آنها را موجوداتی بی‌اهمیت و بزدل می‌دانست که به‌راحتی به وحشت می‌افتند.

«استخوان شکسته بهتر از روحیهٔ شکسته است.