بریده‌هایی از کتاب چگونه سخنگوی خوبی باشیم

وقتی صحبت به انتقاد یا غیبت کردن می‌کشد، بهتر است آن را متوقف کنیم. شایعه‌پراکنی، سوءاستفاده از اعتمادها، یا غیبت اعمالی هستند که هم باعث رنجش می‌شوند و هم بزدلی ما را نشان می‌دهند. هر وقت متوجه می‌شوید در چنین گفت‌وگوهایی گرفتار شده‌اید موضوع را عوض کنید یا وارد آن نشوید و بعد هم موضوع را عوض کنید. اگر چیزی شنیدید که می‌دانید صحت ندارد، در صورت امکان همان جا آن را تصحیح کنید. حتی اگر دربارهٔ کسی که برایتان اهمیتی ندارد بد حرف زدند سعی کنید چیزی مثبت برای گفتن پیدا کنید.

شوخی‌های مرتبط با نژاد، مذهب، یا جنسیت می‌توانند موجب رنجش دیگران شوند و باعث شوند شما فردی بی‌ملاحظه، یا بدتر از آن مرتجع به نظر برسید. بعضی از افراد شاید متوجه شوخی شما نشوند، به خصوص اگر شوخی در ارتباط با گروهی خاص باشد، و از طعنه و کنایه هم به راحتی سوءبرداشت می‌شود. تا زمانی که افراد را خوب نشناخته‌اید با آن‌ها شوخی نکنید.

مذهب و سیاست و بعد روابط جنسی و مسائل مالی موضوعات ممنوع در گفت‌وگو قرار هستند. در مناسبت‌های اجتماعی از صحبت دربارهٔ چنین موضوعاتی خودداری کرده و از بالا گرفتن چنین بحث‌هایی جلوگیری کنید. اگر متوجه شدید در حال گرفتار شدن در بحثی هستید که در حال داغ شدن است، همیشه می‌توانید بگویید: «ظاهراً در این مورد به توافق نخواهیم رسید و عقیدهٔ یکدیگر را هم نمی‌توانیم تغییر دهیم. بهتر است دربارهٔ موضوع دیگری صحبت کنیم»، و سپس موضوع را عوض کنید. گاهی بهتر است کلاً بحث را تعطیل کنید. وقتی عصبانیت‌ها در حال اوج گرفتن و صداها در حال بلند شدن است، و افراد رشتهٔ کلام را از دست یکدیگر می‌گیرند، وقت آن است که موضوع را عوض کنید. زمانی که درگیر بحث داغی هستید قطع کردن آن کار سختی است، ولی با گفتن جملهٔ «بیایید موافقت کنیم که با هم مخالفیم»، و رها کردن بحث هم به خودتان لطف می‌کنید و هم به طرف مقابلتان.

دربارهٔ موضوعات خانوادگی جدی‌تر فقط با دوست نزدیکتان صحبت کنید، آن هم وقتی می‌خواهید مشورت کنید یا کسی را می‌خواهید که برای او درددل کنید. صحبت دربارهٔ مسائل مالی با کسی غیر از اعضای خانواده معمولاً موضوعی سطح پایین به نظر می‌رسید. ولی استثناهایی هم وجود دارد فقط مراقب باشید صحبت دربارهٔ مسائل مالی را شخصی نکنید. جزئیات روابط عاشقانه و جنسی و از این قبیل، مسائلی بسیار خصوصی هستند که نباید دربارهٔ آن‌ها با کسانی که زیاد نمی‌شناسید صحبت کنید. گذشتهٔ شما و سوابق خانوادگی‌تان تنها زمانی می‌تواند موضوع خوبی برای صحبت کردن باشد که به صحبتی که در جریان است ارتباط داشته باشد یا کسی از شما در این‌باره سؤال کند.

یکی از موضوعاتی که باید با احتیاط با آن برخورد کنید موضوع «خود شماست». یک سخنگوی خوب می‌داند که دو کلمهٔ «من» و «خودم» نباید بخش عمدهٔ کلماتش را تشکیل دهد. اینکه تا چه حدی می‌خواهید وارد زندگی خصوصی‌تان شوید ـ از اطلاعاتی دربارهٔ وضعیت جسمانی‌تان تا آخرین رابطهٔ عاشقانه‌ای که داشتید ـ به خودتان بستگی دارد، ولی این حرف‌ها برای کسی غیر از دوست صمیمی‌تان جالب نیست.

به این نکات توجه کنید تا بتوانید موضوعی برای صحبت کردن پیدا کنید: از اتفاقات روز باخبر باشید. علایق، عادات، شغل و موفقیت‌های طرف مقابلتان را در نظر داشته باشید. سؤال کردن ساده‌ترین راه برای شروع یک گفت‌وگو و/ یا ادامهٔ آن است. شنوندهٔ خوبی باشید و روی فردی که با او صحبت می‌کنید تمرکز کنید و تمرکزتان را حفظ کنید. اگر خجالتی هستید خودتان را عادت بدهید در محیط‌هایی امن با افراد غریبه سر صحبت را باز کنید.

در صحبت کردن میانه‌روی را پیشه کنید: صحبت کنید، ولی به دیگران هم فرصت حرف زدن بدهید. پابرهنه وسط حرف کسی ندوید و بگذارید مردم حرفشان را تمام کنند. تکراری و درگوشی حرف نزنید. مراقب آهنگ صدایتان باشید و آن را به‌موقع تغییر دهید. حد خودمانی حرف زدن را رعایت کنید. از عبارات و کلمات خارجی بجا استفاده کنید. جالب‌تر یا روان‌تر کردن گفت‌وگو با استفاده از کلمات و عبارات خارجی می‌تواند خودنمایانه یا متکبرانه به نظر برسد، ولی استثنا هم وجود دارد: ۱. وقتی کلمه یا عبارت متعلق به زبان مادری شماست. ۲. وقتی زیاد از آن استفاده می‌شوند و همه معنی آن را درک می‌کنند. مثل کلمات «کامپیوتر» به جای رایانه، یا «سیستم» به جای سامانه. معلم دیگران نباشید. یک فرد باملاحظه فقط زمانی اشتباهات دستوری یا تلفظی طرف مقابل خود را تصحیح می‌کند که آن فرد همسر، فرزند یا دوست یا خویشاوندی بسیار نزدیک و صمیمی باشد ـ و آن هم فقط به طور خصوصی نه در مقابل دیگران.

در انتخاب کلماتتان به خصوص عادت‌های زیر را درهم بشکنید: استفادهٔ زیاد از کلمات پرکننده یا بی‌معنی در جملات، برای مثال «می‌دانی ...» یا «مثلاً ...» یا «اوم ...» استفادهٔ بیش از حد از کلماتی مانند مطلقاً، کاملاً، درواقع، جالب است، خوب است، عالی است یا شگفت‌انگیز است. اشتباهات مکرر در استفادهٔ کلمه‌ای به جای کلمهٔ دیگر ـ برای مثال «من» وقتی که باید از کلمهٔ «خودم» استفاده کنید. انتخاب کلماتی که متکبرانه یا خودستایانه به نظر می‌رسند. «حالم خوب است» وضعیت سلامتی شما را توضیح می‌دهد، «من خوبم» اشاره به رفتار شما دارد.

زیاد بلند حرف زدن می‌تواند باعث عصبی شدن طرف یا تهدیدآمیز باشد. زیاد آهسته حرف زدن باعث می‌شود طرف مقابل مجبور شود از شما بخواهد حرفتان را تکرار کنید که این وضعیت برای او خوشایند نخواهد بود. بالا و پایین بردن آهنگ صدا به حرف زدن شما جان می‌دهد، ولی صحبت کردن با لحنی یکنواخت آن را کسل‌کننده می‌سازد. زیاد تند حرف زدن درک حرف‌های شما را برای طرف مقابل دشوار می‌کند، و از سوی دیگر زیاد آهسته حرف زدن هم صبر و تحمل طرف را تمام می‌کند.

اشاره کردن به دیگران از قدیم نشان‌دهندهٔ حالتی منفی یا خصمانه بوده، و از این رو می‌تواند باعث سوءبرداشت شود. اشاره کردن هم‌چنین توجه را به سمت کسی جلب می‌کند که احتمالاً نمی‌خواهد هدف نگاه‌های کنجکاو باشد.

قوز کردن یا خمیدگی در هنگام صحبت کردن با کسی حاکی از تنبلی، بی‌علاقگی و بی‌احترامی است.

سخنگوی خوبی بودن مستلزم توجه به دو نکته است: «قبل از آنکه حرف بزنید فکر کنید» و «شنوندهٔ خوبی باشید».

در مقابل سؤالات کنجکاوانه چه واکنشی نشان دهیم بعضی از افراد، اغلب افراد کاملاً غریبه، هیچ ابایی در مورد پرسیدن چیزهای خصوصی ندارند. شما می‌توانید مؤدبانه پاسخ بدهید: «به شما مربوط نیست»، ولی هم‌چنین می‌توانید به شوخی برگزار کنید، موضوع را عوض کنید، یا بگویید: «اگر اشکالی ندارد ترجیح می‌دهم در این‌باره صحبت نکنم».