بریده‌هایی از کتاب پروژه شادی

مطالعات نشان می‌دهد که اگر به مردم برای انجام دادن فعالیتی پاداش بدهید، آن‌ها اغلب از این که آن فعالیت را به طور تفریحی انجام دهند، دست می‌کشند و گرفتن پاداش، آن را به یک «کار» تبدیل می‌کند. به طور مثال، به والدین هشدار داده می‌شود برای کتاب خواندن به کودکان پاداش ندهند، زیرا با این روش به کودکان خواهند آموخت به جای کتاب خواندن برای لذت بردن، برای گرفتن جایزه کتاب بخوانند.

او گفت: «من اصلا نمی‌خوابم. مدتی است کافئین هم مصرف نمی‌کنم. دیگر باید چه کار کنم؟» من که آماده بودم نکته‌هایی را که در پژوهشم به آن‌ها برخورد کرده بودم، تند تند توضیح دهم، گفتم: «خیلی کارها! نزدیک زمان خوابت کارهایی را که به تفکر هوشیارانه نیاز دارد، انجام نده. اتاق خوابت را زیاد گرم نکن. پیش از رفتن به رختخواب چند حرکت کششی انجام بده. این هم مهم است که نور، ساعت شبانه‌روزی بدن را برهم می‌زند، پس پیش از زمان خواب، مثلا وقتی می‌خواهی بروی دستشویی، نور خانه را کم کن. به علاوه، باید مطمئن شوی که وقتی چراغ‌ها را خاموش می‌کنی، اتاقت کاملا تاریک می‌شود، مثل اتاق هتل‌ها.» او پرسید: «واقعآ فکر می‌کنی این کارها فایده‌ای داشته باشد؟» «همه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فایده دارد.»

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که در تعیین سطح شادی هر فرد، ژنتیک ۵۰ درصد نقش دارد، شرایط زندگی مانند سن، جنسیت، قومیت، وضعیت تأهل میزان درآمد، سلامتی، شغل و تعلقات مذهبی ۱۰ تا ۲۰ درصد در ایجاد شادی مؤثر است و نحوه تفکر و عملکرد افراد سهم باقیمانده را در ایجاد شادی دارد. به گفته دیگر، انسان‌ها دارای نوعی خلق و خوی ذاتی هستند که چارچوب مشخصی دارد، اما می‌توانند با نوع عملکرد خود، به بالاترین یا پایین‌ترین سطح شادی خود دست پیدا کنند. نتیجه این تحقیقات، مشاهدات مرا تأیید می‌کرد. روشن است که عده‌ای از افراد ذاتآ شادتر یا غمگین‌تر از دیگران هستند. علاوه بر آن، تصمیم‌هایی که هر فرد در مورد نحوه زندگی خود می‌گیرد، بر میزان شادی او تأثیر می‌گذارد.

یکی از عواقب تمایل انسان به منفی‌گرایی آن است که وقتی ذهن انسان به چیزی مشغول نباشد، به افکار نگران‌کننده یا خشم روی می‌آورد و این افکار (توجه به مسائل بی‌اهمیت، برخوردهای ناخوشایند و رویدادهای غم‌انگیز) به داشتن احساس بد منجر می‌شود. در حقیقت، یکی از علت‌های این که زنان بیش از مردان در معرض افسردگی هستند، آن است که بیش از مردان در مورد چیزی فکر می‌کنند، در حالی که مردان سعی می‌کنند با انجام یک فعالیت دیگر فکر خود را از موضوع منحرف کنند

بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر چه هویت شما از اجزای بیشتری تشکیل شده باشد، وقتی به طور اتفاقی هر یک از این اجزا مورد تهدید واقع شود، هویتتان کمتر با تهدید روبرو می‌شود. از دست دادن کارتان ممکن است اعتماد به‌نفس شما را کاهش دهد، اما اگر سرپرست انجمن محلی هم مدرسه‌ای‌های سابق باشید، منبع آرامش بخشی برای احترام به خود در اختیار خواهید داشت. همچنین یک هویت جدید، شما را با افراد و تجربیات جدید روبرو می‌کند که این خود عامل مهمی برای شادی است.

من در جریان پروژه شادی‌ام به یک حقیقت حیاتی پی بردم: نمی‌توانستم دیگران را عوض کنم. با وجود آن که خیلی وسوسه‌کننده بود، اما نمی‌توانستم فضای زندگی زناشویی‌مان را با تهدید «جمی» به تغییر رفتارش، بهبود ببخشم. من فقط باید روی خودم کار می‌کردم

وقتی انتظار تغییر همسرتان (حتی در حد معقول) را کنار می‌گذارید، خشم و رنجش کم می‌شود و فضای صمیمی‌تری در زندگی زناشویی‌تان ایجاد می‌شود.

آماده بودم که یک انتقاد شدید را شروع کنم که ناگهان فکری به مغزم خطور کرد: «بیرون ریختن ناراحتی‌ها ممنوع!» مکث کردم. چرا باید این فضای آرام را با رنجش‌هایم خراب کنم؟ شنیدن شکایت‌های فرد مقابل خسته‌کننده است، صرفنظر از این که خودمان در شرایط روحی خوبی باشیم یا نباشیم و این شکایت‌ها قابل توجیه باشد یا نباشد. نفس عمیقی کشیدم و در اواسط رجز خوانی‌ام سکوت کردم. بعد با صدایی حاکی از آرامش اجباری، فقط گفتم: «آه، خب».

ما دست‌کم برای شش ثانیه یکدیگر را در آغوش گرفتیم که البته در تحقیقاتم به طور تصادفی متوجه شدم این مدت زمان در آغوش گرفته شدن، حداقل زمان لازم برای افزایش جریان اکسی‌توسین و سروتونین است که عناصر شیمیایی عامل تقویت روحیه هستند و روابط بین فردی را بهتر می‌کنند.

ـ از نق زدن دست بردارم. ـ انتظار تعریف و قدردانی نداشته باشم. ـ درست دعوا کنم. ـ بیرون ریختن ناراحتی‌ها ممنوع. ـ عشق خود را اثبات کنم.

کمتر شدن گزینه‌ها برای انتخاب، به من احساس شادی بیشتری می‌داد. با وجود آن که مردم تصور می‌کنند بهتر است گزینه‌های زیادی برای انتخاب کردن داشته باشند، اما واقعیت آن است که تعداد زیاد گزینه‌ها می‌تواند انسان را دلسرد کند. در این صورت، به جای آن که فرد احساس رضایت کند، به نوعی فلج می‌شود.

به نکته حیرت‌آوری پی‌بردم: «روانشناسان و کارشناسان علوم اجتماعی که در مورد شادی تحقیق می‌کردند، هرگز به ریخت‌وپاش و بی‌نظمی اشاره‌ای نمی‌کردند. آن‌ها هرگز این عامل را در فهرست عواملی که به شاد بودن کمک می‌کرد یا در فهرست راهکارهایی که شادی را افزایش می‌داد، جای نمی‌دادند. فیلسوفان نیز عامل بی‌نظمی را مورد بی‌توجهی قرار داده‌اند.»

افرادی که ورزش می‌کنند، در کنار فواید دیگری که از آن می‌برند، سالم‌ترند، فکر بازتری دارند، بهتر می‌خوابند و دیرتر دچار زوال عقل می‌شوند. ورزش منظم، انرژی را افزایش می‌دهد. با وجود آن که بعضی گمان می‌کنند ورزش کردن، انسان را خسته می‌کند، اما در حقیقت، این کار، به‌خصوص، انرژی افرادی را که کار آن‌ها به صورت نشسته است (که تعداد آن‌ها کم نیست) افزایش می‌دهد.

افراد شاد، نوع دوست‌تر، فعال‌تر، دلسوزتر، خوش برخوردتر، خلاق‌تر، انعطاف‌پذیرتر، نسبت به دیگران مهربان‌تر، صمیمی‌تر و سالم‌ترند. افراد شاد، دوستان، همکاران و شهروندان بهتری هستند. من هم می‌خواستم یکی از این افراد باشم.

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که در تعیین سطح شادی هر فرد، ژنتیک ۵۰ درصد نقش دارد، شرایط زندگی مانند سن، جنسیت، قومیت، وضعیت تأهل میزان درآمد، سلامتی، شغل و تعلقات مذهبی ۱۰ تا ۲۰ درصد در ایجاد شادی مؤثر است و نحوه تفکر و عملکرد افراد سهم باقیمانده را در ایجاد شادی دارد.

«ساموئل باتلر» می‌نویسد: «غم و شادی عبارتست از پیشروی به سوی بهتر یا بدتر. مهم نیست که چقدر در اوج یا چقدر در حضیض باشید. بلکه غم و شادی به مسیری بستگی دارد که شما در پیش گرفته‌اید.»