بریده‌هایی از کتاب آیه های نامدار

«فَتَلَقّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کلِماتٍ فَتابَ عَلَیهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیمُ»؛ سپس آدم از پروردگارش کلمه‌هایی را دریافت، و[ خدا ]بر او ببخشود. آری، او[ ست که ]توبه‌پذیر مهربان است.

آیه‌الکرسی سید آیه‌ها و برترین آیه قرآن است و همه خیرهای دنیا و آخرت را در بر دارد و نزد ساق عرش، خداوند را تقدیس می‌کند و از گنجینه رحمت در زیر عرش الهی نازل و به پیامبر اعطا شده است. از امیر مؤمنان، امام علی علیه‌السلام نقل شده که فرمود: پس از شنیدن این سخن از پیامبر، هیچ شبی را بدون قرائت آن به سر نیاوردم و هر شب سه بار، در دو رکعت بعد از عشا و در نماز وتر و هنگام خواب، آن را می‌خواندم. در بیانی از امام صادق علیه‌السلام، آیة الکرسی، «قلّه رفیع قرآن» معرفی شده است.

طبق روایتی از پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله قرائت آیة الکرسی، با قرائت ربع قرآن برابر است و در نقل دیگر است که هرکس آیه‌الکرسی را صد بار بخواند، چنان است که خداوند را در همه عمر خود، عبادت کرده باشد. از حضرات معصومان علیهم‌السلام برای قرائت این آیه آثار و برکاتی نقل شده است؛ مانند: قرائت آیه‌الکرسی، شخص و فرزندان و خانه او را از برخی حشرات موذی حفظ می‌کند. قرائت آن پس از نماز واجب، قاری را تا نماز دیگر در پناه خداوند قرار می‌دهد. قرائت آن پیش از خواب، شخص را در محافظت دو فرشته درمی‌آورد و چیزی جز مرگْ مانع ورود او به بهشت نیست و خداوند خود، او را قبض روح خواهد کرد و چونان کسی باشد که در رکاب پیامبران به شهادت رسیده است. این آیه در هر خانه‌ای خوانده شود، شیطان و جنّیان از آن دور می‌شوند. آیه‌الکرسی پنجاه کلمه در بر دارد و هر کلمه، پنجاه برکت دارد.

و هرکس به عبادت غیر خدا کافر شود و به خداوند ایمان آورد، به دستگیره محکمی چنگ زده که هرگز قطع نمی‌شود و خدا شنوا و داناست: «فَمَنْ یکفُرْ بِالطّاغُوتِ وَ یؤْمِنْ بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَک بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی لاَ انْفِصامَ لَها وَ اللّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ». خداوند، یاور و عهده‌دار امور مؤمنان است و آنان را از تاریکی‌ها و گمراهی‌ها خارج ساخته و به سوی روشنایی هدایت می‌کند: «اللّهُ وَلیُّ الَّذینَ آمَنُوا یخْرِجُهُمْ مِنْ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ»؛ امّا سرپرست کافران شیطان است و آنها را از روشنایی خارج ساخته و به سوی تاریکی‌ها می‌برد و اینان در آتش جاودانه‌اند: «وَ الَّذینَ کفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمْ الطّاغُوتُ یخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلماتِ أُولئِک أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ»

آیه وُدّ آیه ۹۶ مریم[ ۱۹ ]را آیه «وُدّ» گفته‌اند: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً»؛ کسانی‌که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، به زودی[ خدای ]رحمان برای آنان محبّتی[ در دلها ]قرار می‌دهد. به نقلی، این آیه در شأن امیر مؤمنان، علی علیه‌السلام و پس از آن نازل شد که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: ای علی! بگو: اللّهُمَّ اجْعَلْ لی عِنْدَک عَهْداً وَ اجْعَلْ لی فی صُدُورِ الْمُؤْمنینَ مَوَدَّةً»؛ خدایا برای من نزد خویش عهدی قرار ده و محبّت مرا در دل مؤمنان بیفکن. بر اساس روایتی از امام صادق علیه‌السلام آیه بدین معناست که خدا برای آنان ولایت امیرمؤمنان علیه‌السلام را قرار می‌دهد. ابن‌عبّاس نیز این آیه را در شأن علی علیه‌السلام دانسته و گفته است: هیچ مؤمنی نیست مگر اینکه در قلب وی محبّت علی علیه‌السلاموجود دارد. شیعه و سنّی از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله روایت کرده‌اند که به حضرت علی علیه‌السلام فرمود: یا عَلیُّ! لا یحِبُّک إِلاّ مُؤْمِنٌ وَ لا یبْغَضُک إلاّ مُنافِقٌ؛ ای علی! محبّت تو را در دل ندارد، مگر آن که مؤمن باشد و کینه تو را به دل نمی‌گیرد، مگر آن که منافق باشد.

درباره فضیلت و منزلت این آیه، از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نقل شده که آیه‌الکرسی با فاتحة الکتاب و آیه ملک و آیه شهادت، پیش از نازل شدن، به عرش خداوند آویختند و بین آنها و خداوند حجابی نبود. آیه‌الکرسی سید آیه‌ها و برترین آیه قرآن است و همه خیرهای دنیا و آخرت را در بر دارد و نزد ساق عرش، خداوند را تقدیس می‌کند و از گنجینه رحمت در زیر عرش الهی نازل و به پیامبر اعطا شده است. از امیر مؤمنان، امام علی علیه‌السلام نقل شده که فرمود: پس از شنیدن این سخن از پیامبر، هیچ شبی را بدون قرائت آن به سر نیاوردم و هر شب سه بار، در دو رکعت بعد از عشا و در نماز وتر و هنگام خواب، آن را می‌خواندم. در بیانی از امام صادق علیه‌السلام، آیة الکرسی، «قلّه رفیع قرآن» معرفی شده است.

آیه فِطْرت آیه ۳۰ روم[ ۳۰ ]را آیه «فطرت» گفته‌اند. این آیه با اشاره به آفرینش انسان با سرشتی الهی، می‌فرماید: «فَأَقِمْ وَجْهَک لِلدّینِ حَنیفاً فِطْرَتَ اللّهِ الَّتِی فَطَرَ النّاسَ عَلَیها لاَ تَبْدیلَ لِخَلْقِ اللّهِ ذلِک الدِّینُ الْقَیمُ وَ لکنْ أَکثَرَ النّاسِ لاَیعْلَمُونَ... »؛ پس روی خود را با گرایش تمام به حق، به سوی این دین کن با همان سرشتی که خدا مردم را بر آن سرشته است. آفرینش خدا تغییرپذیر نیست. این همان دین پایدار است؛ ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.... بر اساس این آیه، احکام و قوانین دین، به‌ویژه احکامِ ریشه‌ای و پایه‌ای آن، مانند دستور خداپرستی، دادگری، پرهیز از ستم، بهره‌بری از پاکی‌ها و دوری گزیدن از پلیدی‌ها، با فطرت الهی انسان موافق است و خواستی در درون انسان است که همه این‌ها را می‌طلبد.

نعمان بن حرث یا نضربن حارث بود که پس از منصوب شدن امام علی علیه‌السلام به مقام ولایت و جانشینی پیامبر در روز غدیر و پخش شدن این خبر، بسیار خشمگین شد و خدمت پیامبر آمد و گفت: آیا این سخن (انتصاب) از ناحیه تو است یا از سوی خدا؟ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: سوگند به خدایی که معبودی جز او نیست، این سخن از ناحیه خداست. نعمان روی برگرداند، در حالی که می‌گفت: خداوندا! اگر این سخن حق است و از سوی تو است، سنگی از آسمان بر ما بباران. در این هنگام، سنگی بر سر او فرود آمد و او را کشت. این شأن نزول را بسیاری از اهل‌سنّت نیز گفته‌اند.

هرکس چهار آیه از اوّل بقره و آیه‌الکرسی با دو آیه پس از آن و سه آیه آخر بقره را بخواند، در جان و مالش بدی نبیند و شیطانی به او نزدیک نشود و قرآن را فراموش نکند. گویا همین حدیث که به قرائت دو آیه بعد از آیة الکرسی نیز سفارش می‌کند، سبب شد تا بعدها آیه‌الکرسی در میان شیعیان، عنوانی برای هر سه آیه تلقّی شود. آن دو آیه، پیوندی عمیق با آیه‌الکرسی و تأثیری شگرف در تربیت روح انسان دارد و بیان می‌دارد که هیچ اجباری از جانب خداوند در پذیرش دین نیست، زیرا راه رشد و هدایت، از گمراهی، بازشناخته شده است: «لاَ إِکراهَ فِی الدّینِ قَدْ تَبَینَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ»