بریده‌هایی از کتاب هنر عشق‌ورزیدن (خلاصه کتاب)

وقتی روح نادیده گرفته شود، دستیابی به عشق سخت خواهد شد.

عشق و زندگی از هم جدا نیستند، همانطوری که زندگی کردن هم به نوعی هنر است، عشق ورزیدن هم یک هنر تلقی می‌شود.

در جامعه امروز که روی مصرف‌گرایی و کالا بودن بشر تاکید دارد، برای پیدا کردن عشق باید در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تغییراتی ایجاد کنیم. اگر قرار باشد انسان بتواند دوباره عشق بورزد باید در جایگاه برتر و متعالی خودش قرار بگیرد.

انسان عصر سرمایه‌داری به مصرف‌گرایی روی آورده است. او همیشه در حال مصرف محصولاتی چون غذا، لباس، نوشیدنی و خوراکی است. ما منتظریم که همیشه مصرف کنیم و همیشه هم در حالت نرسیدن و ناامیدی به سر می‌بریم. فرقی هم نمی‌کند که چه چیزی را مصرف کنیم، مادی و معنوی بودن آن اهمیتی ندارد. چیزی که در این بین اهمیت دارد این است که ما به همه چیز به شکل یک کالا نگاه می‌کنیم. متاسفانه این وضعیت در مورد عشق هم صدق می‌کند. انسان‌های ماشینی نمی‌توانند به دیگران عشق بورزند. یکی از روشن‌ترین مظاهر عشق در ساختار انسان عصر سرمایه‌داری، اصل تیم است.

عشق تنها در صورتی رخ می‌دهد که دو نفر بتوانند از عمق کانون هستی خود با دیگری وارد رابطه شوند. در این کانونِ واحد است که بشر می‌تواند واقعیت‌های عشق را به طور کلی احساس کند. عشق به عنوان یک چالش دائمی است. هر دو طرف باید برای آن حرکت، رشد و کار کنند و لحظه‌ای متوقف نشوند.

انسان می‌داند که به نوعی همیشه تنهاست و این تنهایی در کنار همه نیروهای طبیعت و فشارهایی که از جامعه دریافت می‌کند، باعث می‌شود که خود را در زندانی تاریک ببیند. او باید به نوعی خودش را از این زندان بیرون بکشد و با دیگران ارتباط برقرار کند. اگر این کار را انجام ندهد، بدون شک دیوانه خواهد شد. جدا بودن از دیگران انسان‌ها را دچار اضطراب می‌کند، چون در استفاده از قدرت‌های بشری ناتوان می‌شود.

عشق در هر جامعه‌ای معنا و مفهومی متفاوت و همراه با فرهنگ آن جامعه دارد. اینجا می‌خواهیم از عشق در فرهنگ غرب حرف بزنیم. آیا فرهنگی که در غرب وجود دارد و ساختارهایی که به خاطر این فرهنگ در جامعه به وجود آمده، به رشد عشق کمک می‌کند یا آن را به نابودی می‌کشاند. اگر از هر جامعه‌شناس و روانشناس غربی این سوال را بپرسید می‌گوید که عشق از هر نوع آن «برادرانه، مادرانه، پدرانه، اروتیک و...» تنها شبه عشق هستند و جای عشق‌های حقیقی را گرفته‌اند. عشق‌های امروزی، خودِ مفهوم فروپاشی را در جامعه غرب تداعی می‌کند که نشان می‌دهد پدیده نادرستی شکل گرفته است. در جامعه سرمایه‌داری روی اصل آزادی سیاسی و اصل بازار تاکید می‌شود.

اما در زندگی این «دادن» می‌تواند معنایی انسانی‌تر داشته باشد. فردی که به سمت عشق می‌رود، از زندگی‌اش می‌بخشد. چه چیزی ارزشمندتر از زندگی است؟ این افراد چیزهایی که درون خودشان زنده است را به دیگری می‌دهند. از منفعت‌های شخصی، خوشی‌های زندگی، شادی و ناراحتی و هر چیزی که وجود او را تشکیل می‌دهد به دیگری می‌بخشند. دادنی که از ته وجود باشد و فرد از آن لذت ببرد، به همان اندازه هم دریافت خواهد کرد.

«عشق احساساتی» نوع دیگری از شبه عشق است. ریشه اصلی این عشق بر این اساس است که تنها می‌توانیم طعم آن را در خیالات شیرین دنبال کنیم. این افراد عشق را در پرده سینما دنبال می‌کنند. به رابطه خود اهمیت نمی‌دهند ولی وقتی رابطه عشقی در یک فیلم، ناراحت کننده باشد، اشک می‌ریزند. برخی از زوج‌هایی که در دام عشق احساساتی گیر کرده‌اند، در گذشته و آینده زندگی می‌کنند. مثلا ممکن است در دام عشق گذشته خود یا خیال‌پردازی برای آینده زندانی شوند. این افراد در حال زندگی نمی‌کنند، همانطوری که در گذشته زندگی نمی‌کردند و در آینده هم زندگی نخواهند کرد.

اگر واقعا کسی را دوست داریم، نشان دهنده این است که باید زندگی و دیگران را هم دوست داشته باشیم. ضمن عشق ورزیدن به شخص خاص باید بتوانیم عشق خود را به نوع بشری و طبیعت و جهانی که در مقابل‌مان قرار دارد هم ابراز کنیم.

یکی دیگر از عشق‌های غیرواقعی این است که فرد ایرادها و کاستی‌های خود را فراموش می‌کند و به مشکلات و ضعف‌های معشوق می‌پردازد. چنین افرادی از ساز و کارهای فرافکنانه برای آزاد شدن از مشکلات خود استفاده می‌کنند. چنین افرادی همیشه در حال تذکر دادن، ایراد گرفتن و متهم کردن طرف مقابل خود هستند.

عشق می‌تواند در سایه ایمان به شکل مطمئنی خود را نشان دهد.

ایمان داشتن به شهامت نیاز دارد. فرد باید به دریا بزند و با دردها روبرو شود. اگر در زندگی فقط به ایمنی و امنیت توجه کنید، نمی‌توانید به ایمان برسید. در این صورت خود را زندانی می‌کنید و نمی‌توانید به کشف ناشناخته‌ها بپردازید.

تاریخ بشر ثابت کرده نظام‌های سیاسی که برپایه ایمان شکل گرفته‌اند و بعد از مدتی وارد قدرت می‌شوند، فساد همه آن دستگاه نظام سیاسی را آلوده خواهد کرد.

در حال حاضر، بالاترین درجه ایمان، خود را در قالبِ ایمان به نوع بشر نشان می‌دهد. این ایمان به نقش حقوق بشر تاکید می‌کند و باور دارد که بشر می‌تواند با ایمان به ایجاد نظم اجتماعی، برابری و عدالت بپردازد که با اصلی به نام عشق اداره شود. با وجود این سطح از پیشرفت، انسان نتوانسته که چنین کاری را انجام دهد.

ایمان داشتن به دیگری یعنی ما به فرد، شخصیت و عدم تغییرپذیری‌اش ایمان داریم. ممکن است فرد در طول یک رابطه دیدگاهش تغییر کند، اما تغییری در انگیزه‌های بنیادی او ایجاد نمی‌شود.

عشق به عدم خودشیفتگی نیاز دارد و اگر بخواهد رشد کند به فروتنی و عینیت‌گرایی نیازمند است. اگر می‌خواهید که هنر عشق ورزیدن را یاد بگیرید باید برای دستیابی به عینیت‌گرایی تلاش کنید. همچنین موقعیت‌هایی که در آن عینیت‌گرا نیستید را مورد بررسی قرار دهید و نسبت به آن حساس شوید.

همانطوری که باید از حرف زدن‌های بیهوده خودداری کنیم، باید از آدم‌هایی که ذهن و قلب ما را مسموم می‌کنند هم فاصله بگیریم. منظور من این است که از کسانی دوری کنیم که مانند مرده‌های متحرک هستند، دائم در مورد موضوعات سطحی حرف می‌زنند و اضافه‌گویی می‌کنند و دائم به دفاع از عقاید خود می‌پردازند. چنین افرادی تمرکز و آسایش فکری را از شما دور می‌کنند.

وقتی قرار است که یک هنر را بیاموزید، باید همه زندگی خود را صرف آموختن آن کنید. هر فردی باید در هنر مورد علاقه‌اش حل شود. بنابراین کسی که می‌خواهد هنر عشق ورزیدن را بیاموزد باید منظم بودن، تمرکز و صبر را به خوبی بیاموزد.

بیشتر مردم معتقد هستند که عشق تنها به دست معشوق ایجاد می‌شود و در این بین قوه ذهنی هیچ نقشی ندارد. این افراد معتقدند که عشق خالص و حقیقی تنها زمانی اتفاق می‌افتد که افراد تنها به معشوق خود عشق بورزند و به دیگران اهمیتی ندهند. چنین رفتاری مانند این است که فردی می‌خواهد هنر نقاشی کردن را یاد بگیرد. اما تمایل به یادگیری ندارد و اصرار می‌کند که تنها در صورتی می‌تواند یک نقاشی خوب بکشد که یک تصویر زیبا در مقابل چشمانش قرار داشته باشد. عشق معنای وسیعی دارد.