کتاب می‌اندیشم، پس طراحی می‌کنم

هوراس فریاد می‌زد: دم را غنیمت بدان! روزت را دریاب!

«اگر عاملی خارجی مسبب ناراحتی شما شود، مشکل از آن عامل نیست بلکه برآورد و قضاوت شما از آن عامل اشتباه است؛ البته همواره قدرت اصلاح خود را دارید.»

بگذارید با پرسش اصلی شروع کنیم: بهترین راه برای زندگی کردن چیست؟ به قول هدونیست‌ها زندگی باید آن‌قدر لذت داشته باشد که بتوانی آن را به‌صورت عملی پیاده کنی.

«یک روز متولد می‌شویم و روز دیگر خواهیم مُرد. همان روز، همان لحظه. آیا همین برایتان کافی نیست؟ هر تولد بشارت مرگی است. یک‌آن نوری می‌درخشد و سپس شب است که دوباره فرا خواهد رسید.»

مارکوزه در کتاب «انسان تک‌ساحتی» می‌نویسد که کارگران خود را همچون اجزای محصولاتی می‌بینند که برای بشر تولید می‌کنند و ازاین‌گذشته با محصولاتی که مصرف می‌کنند نیز هم‌ذات‌پنداری می‌کنند. او می‌نویسد: «مردم خود را با محصولاتشان می‌شناسند و روحشان را در ماشین، لوازم خانگی و خانه‌های چندطبقهٔ خود جست‌وجو می‌کنند...»

هوراس، هم‌میهنانش را مجاب کرد تا دست از کنترل خودشان بردارند و روز را دریابند، هرچند درمورد این حرفی نزد که چطور می‌توان این راهکار را به جایی رساند که تأثیر اجتماعی داشته باشد.

رالز، بیش از همه‌چیز، با آزمایش فکری‌اش، «حجاب جهل»، شناخته می‌شود. او از ما می‌خواهد که وضعیتی را «نخستین» فرض کنیم که در آن چیزی از نقشمان در جامعه نمی‌دانیم و همچنان فرض کنیم که از توانایی‌ها، طبقهٔ اجتماعی یا جایگاه خاص اجتماعی خود (و حتی علایقمان) بی‌خبریم. باید از همین «وضع نخستین» نگرشمان را تعیین کنیم، دربارهٔ اینکه جامعه چگونه باید طبقه‌بندی شود؟ چه کسانی از چه حقوقی برخوردار باشند؟ چه کسانی از چه منابعی بهره ببرند؟ چه کسانی چه جایگاه اجتماعی را به‌دست آورند؟ آیا با علم به اینکه ممکن است در میان بردگان باشیم، بایستی جامعه‌ای را انتخاب کنیم که اساسش برده‌داری است؟ با اینکه می‌دانیم که احتمال دارد در میان نودوپنج درصد باشیم، آیاجامعه‌ای را انتخاب می‌کنیم که پنج درصد افرادش از ثروت بیشتری برخوردارند؟

اثر پروانه‌ای اشاره می‌کند که در طول زمان، واقعه‌ای جزئی می‌تواند به تغییرات بزرگی در دیگر نقاط بینجامد که همواره نیز چنین بوده است. بار دیگری که عطسه می‌کنید بیشتر حواستان را جمع کنید.

«اگر عاملی خارجی مسبب ناراحتی شما شود، مشکل از آن عامل نیست بلکه برآورد و قضاوت شما از آن عامل اشتباه است؛ البته همواره قدرت اصلاح خود را دارید.»

به‌هرصورت، زیگلر نظریهٔ اسکینر را بار دیگر به یادمان می‌آورد. خوب عمل کردن در بازیِ علت و معلول راه پیشرفت در این دنیاست... حالا هر جانوری که می‌خواهید باشید!