بریده‌هایی از کتاب چهره منافقان در قرآن با استفاده از تفسیر نمونه

گناه اگر از حد بگذرد، حسّ تشخیص را از انسان می‌گیرد، بلکه تشخیص او را واژگونه می‌کند، و ناپاکی و آلودگی به صورت طبیعت ثانوی او در می‌آید.

آیا این سفاهت نیست که انسان خطّ زندگی خویش را مشخّص نکند و در میان هر گروهی به رنگ آن گروه در آید و به جای تمرکز و وحدت شخصیت، دو گانگی و چند گانگی راپذیرا گردد، استعداد و نیروی خود را در طریق شیطنت و توطئه و تخریب به کار گیرد، و در عین حال خود را عاقل بشمرد!

در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله می‌خوانیم: «ثَلاَثٌ مَنْ کنَّ فِیهِ کانَ مُنَافِقآ وَ إِنْ صَامَ وَ صَلَّی وَ زَعَمَ أَنَّهُ مُسْلِمٌ: مِنْ إِذَا ائْتُمِنَ خَانَ، وَ إِذَا حَدَّثَ کذَبَ، وَ إِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ...؛ سه صفت است در هر کس باشد منافق است، هر چند روزه بگیرد و نماز بخواند و خود را مسلمان بداند: کسی که در امانت خیانت می‌کند، و کسی که به هنگام سخن گفتن دروغ می‌گوید، وکسی که وعده می‌دهد و خلف وعده می‌کند.»

استفاده از «مذهب بر ضدّ مذهب» چیز تازه‌ای نیست؛ همواره راه و رسم استعمارگران، و دستگاه‌های جبّار، و منافقان، در هر اجتماعی این بوده که اگر مردم گرایش خاصّی به مطلبی دارند از همان گرایش برای اغفال، و سپس استعمار آنها استفاده کنند، و حتّی از نیروی مذهب بر ضدّ مذهب کمک بگیرند.

وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُوا فِی الاَْرْضِ قَالُوا إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ و هنگامی که به آنها گفته شود در زمین فساد نکنید، می‌گویند ما فقط اصلاح کننده‌ایم!

در هر محیطی رنگ آن محیط را گرفتن و با هر جمعیتی مطابق مذاق آنان حرف زدن، با مؤمنان «آمَنّا» گفتن و با مخالفان «إِنّا مَعَکمْ».

سومین نشانه آنها آن است که هر روز به رنگی در می‌آیند و در میان هر جمعیتی با آنها همصدا می‌شوند، آنچنان که قرآن می‌گوید: «هنگامی که افراد باایمان را ملاقات کنند می‌گوید ایمان آوردیم (وَإِذَا لَقُوا الَّذِینَ ءَامَنُوا قَالُوا ءَامَنَّا).» «اما هنگامی که با دوستان شیطان‌صفت خود به خلوتگاه می‌روند می‌گویند ما با شماییم (وَإِذَا خَلَوْا إِلَی شَیاطِینِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَکمْ)!» «و اگر می‌بینید ما در برابر مؤمنان اظهار ایمان می‌کنیم ما مسخره‌شان می‌کنیم (إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِءُونَ) !»

آیا این سفاهت نیست که انسان خطّ زندگی خویش را مشخّص نکند و در میان هر گروهی به رنگ آن گروه در آید و به جای تمرکز و وحدت شخصیت، دو گانگی و چند گانگی راپذیرا گردد، استعداد و نیروی خود را در طریق شیطنت و توطئه و تخریب به کار گیرد، و در عین حال خود را عاقل بشمرد!

نفاق در واقع یک نوع بیماری است. انسان سالم یک چهره بیشتر ندارد، هماهنگی کامل در میان روح و جسم او حکمفرماست، چرا که ظاهر و باطن و روح و جسم، همه مکمّل یکدیگرند.

چهره نفاق در سوره بقره قرآن آیات بی شماری درباره منافقان دارد و این حکایت از خطر فزاینده خطّ نفاق است که جامعه مسلمین در زندگی امروز خود با آن دست به گریبانند. شناخت نظر قرآن درباره آنها برای همه ـ مخصوصاً جوانان اندیشمند ـ لازم است.