بریده‌هایی از کتاب حرف‌هایی برای امروزی‌ها

افزایش محصول، باعث شد که انسان‌ها مازاد بر آنچه صرف کارهای ضروری و استراحت ضروری می‌کردند، «وقت» پیدا کنند. وقتی که در آن فارغ‌اند و «مجبور» به انجام کاری نیستند. به گفتهٔ ویل دورانت: «تمدن محصول اوقات فراغت است». انسان‌ها برای این «وقت اضافی» بازی‌ها، آیین‌ها و هنرها را آفریدند.

قانونی در زمینهٔ «خلاقیت» می‌گوید: «وقتی ۲ راه در پیش داری، از راه سوم برو!»

بسیاری از ما تصور می‌کنیم «انتخاب کردن» فقط به معنی این است که بدانیم چه چیزی را قرار است به دست بیاوریم در حالی‌که بخش مهمی از انتخاب، این است که بدانیم چه چیزهایی را قرار است از دست بدهیم.

«ما تنهاییم، بدون دستاویزی که عذرخواه ما باشد. این معنی همان است که من با جملهٔ «بشر محکوم به آزادی است» بیان می‌کنم. بشر محکوم است زیرا خود را نیافریده و در عین حال آزاد است زیرا همین که پا به جهان گذاشت مسئول همهٔ کارهایی است که انجام می‌دهد.»

«لازمهٔ روشنفکری این است که شخص با هیچ رأی و عقیده، عقد اخوت دایم نبندد بلکه التزام خود به هر رأی و عقیده‌ای را مشروط به برهانی بودن، استدلالی بودن، معقول بودن و رجحان معرفتی آن رأی و عقیده بداند.»

تعاملی که بتواند نیاز «درک شدن، عشق و احترام» را برای انسان‌ها برآورده کند نیاز به ظرافت خاصی دارد: نه خیلی دور، نه خیلی نزدیک! تشخیص این فاصلهٔ ظریف کار آسانی نیست چراکه این فاصله در هر فرد و هر ارتباط ممکن است متفاوت باشد. در مورد برخی افراد دیدار هفتگی ممکن است فاصلهٔ مناسب را حفظ کند و در مورد افراد دیگر فاصلهٔ ماهانه یا حتی فصلی!

«یکی از بزرگترین خطاهای تفکر، استفاده از آن در دفاع از عقیده‌ای است که قبلاً شکل گرفته است. این یکی از خطاهای بزرگ ناشی از دام هوش است و افراد بسیار باهوش حتی بیش از دیگران دچار این خطا می‌شوند.» ادوارد دوبنو

اگر «مرگ» قابل توقف گردد تکلیف گزاره‌های مذهبی در مورد دنیای بعد از مرگ چه خواهد بود؟!

پیش از نیچه، بسیاری از اندیشمندان، به تأسّی از «امانوئل کانت» آلمانی، اعتقاد داشتند که «اخلاق» امری «پیشینی» و «مطلق» است یعنی پیش از وجود بشر، اصول اخلاقی وجود داشته‌اند و انسان، تنها «کاشف» اخلاقیات است و نه «مخترع» آن. لذا اعمال انسان دارای «حسن و قبح ذاتی» هستند و انسان نمی‌تواند اصول اخلاقی را مورد چالش معرفتی قرار دهد بلکه تنها می‌تواند از اصول اخلاقی تبعیت یا تمرّد کند.

The God is not a being, God is being خداوند «یک موجود» نیست، خداوند «خود وجود» است.

فقها، شیخ شهاب‌الدین سهروردی و حسین ابن منصور حلاّج را به اعدام محکوم کردند.

مهم‌ترین لذت زندگی من این است که صاحب «وقت» خود هستم. می‌توانم آزادانه تصمیم بگیرم که چه زمانی کار کنم، چه زمانی با دوستان همدل به گفتگو بپردازم و چه زمانی از طبیعت لذت ببرم و به تأمل و تفکر در هستی بپردازم. اگر قرار بود صاحب قصر و حرمسرا و سفره‌خانه باشم تمام زندگی‌ام را باید صرف به دست آوردن، انباشتن، تکثیر و حفظ ثروت می‌کردم.

این پدیده، که «استعاره‌سازی» نام دارد، جهان را برای بشر قابل فهم می‌سازد. بشر از این طریق «جهان را اهلی می‌کند» تا از اُبهّت، پیچیدگی و راز آلودگی آن بکاهد و احساس کند بر آن سوار است!

«ما تنهاییم، بدون دستاویزی که عذرخواه ما باشد. این معنی همان است که من با جملهٔ «بشر محکوم به آزادی است» بیان می‌کنم. بشر محکوم است زیرا خود را نیافریده و در عین حال آزاد است زیرا همین که پا به جهان گذاشت مسئول همهٔ کارهایی است که انجام می‌دهد.» ژان پل‌سارتر

«جبران خلیل جبران» نیز در فصل ازدواج در کتاب «پیامبر» آورده است، آنجا که به‌همسران توصیه می‌کند: «جام‌های یکدیگر را پر کنید اما از یک جام منوشید!»

آیا نمایش‌نامهٔ «هملت» اثر «ویلیام شکسپیر»، نمایش‌نامه‌نویس برجستهٔ انگلیسی، را خوانده‌اید؟ «هملت» ولیعهد دانمارک است که پدرش به طرزی مشکوک در خواب فوت می‌کند و مادر و عمویش با هم ازدواج می‌کنند و قدرت را به دست می‌گیرند. «روح پادشاهِ درگذشته» به ملاقات با هملت می‌آید و ماجرای مسموم شدن خود توسط برادرش و همدستی مادر و عموی هملت را برای او روایت می‌کند. هملت به این تجربهٔ غیرعادی اعتماد نمی‌کند و با کمک هنرپیشه‌های تئاتر صحنهٔ قتل را بازسازی می‌کند تا با دیدن واکنش مادر و عمویش از تردید رهایی یابد. واکنش آنها هملت را قانع می‌کند که در حالی‌که پدرش در باغ خوابیده بود، عمویش به خوابگاه وی رفته و زهر در گوش او ریخته و او را به قتل رسانده است. اکنون زمان عمل است. هملت باید «کاری» بکند. اما او آنقدر در مرحلهٔ «طراحی» گیر می‌کند که همهٔ فرصت‌های عمل را از دست می‌دهد.