بریده‌هایی از کتاب پایان یک رؤیا

تاریخ حزب کمونیست روسیه از آغاز روی کار آمدن استالین تا فروپاشی آن تاریخ عوام‌فریبی، خیانت، ناروزدن، کشتار و شخصیت‌پرستی است. نخستین پرده حکومت استالین دستگیری، شکنجه و آزار روحی نزدیکان و اعضا حزب کمونیست شوروی بود،

در حال من از میکربی فکری حرف می‌زنم که منشاء آن در استالینیسم است. ترس از هرگونه اندیشه نو.

اگر بخواهیم استالینیسم را خلاصه کنیم باید بگوییم اساس آن بر چند محور است: اول، دروغ و تزویر؛ یعنی رژیم از گفتن عجیب‌ترین دروغ‌ها پروایی ندارد.

مرگ لنین میدان مناسبی برای ژوزف استالین، دیکتاتور گرجی‌تبار فراهم کرد تا بتواند یکی از دهشتبارترین دوران‌های تاریخی را نه تنها بر روسیه که بر بسیاری از مناطق جهان اعمال کند و در این مسیر برای استقرار مدینه فاضله ذهنی‌اش میلیون‌ها انسان را قربانی کند، میلیون‌ها نفر را سرگردان و آواره در جهان رها سازد و بسیاری مناطق جهان را در جهل و عقب‌افتادگی نگه دارد. تاریخ حزب کمونیست روسیه از آغاز روی کار آمدن استالین تا فروپاشی آن تاریخ عوام‌فریبی، خیانت، ناروزدن، کشتار و شخصیت‌پرستی است.

دوم، مخلوط کردن ایدئولوژی فلسفی با سیاست دولت؛ یعنی هرگونه ایراد و اعتراض به یکی از این دو خیانت به دیگری محسوب می‌شود. مورخین این جنبه از استالینیسم را شبیه سیاه‌ترین ادوار کلیسای واتیکان در دوران انکیزیسیون دانسته‌اند.

زینوویف خدمات گذشته خود را به استالین یادآوری کرده و پرسید: «آیا رفیق استالین معنی وفا و حق‌شناسی را می‌داند؟» استالین با لحن گزنده‌ای پاسخ داد: «بله خوب می‌دانم... این یک نوع بیماری است که معمولا سگ‌ها به آن مبتلا می‌شوند»

کارگر ساده شوروی ماهیانه جمعآ ۷۵ روبل دریافت می‌دارد، حال آن‌که درآمد ماهیانه دولت‌مردان متخصص شوروی بالغ بر ۱۵۰۰ روبل است. آری در دولت کمونیستی چنین نابرابری وحشت‌انگیزی وجود دارد.

یکی از نخستین اقدامات حکومت بلشویکی محدود ساختن آزادی مطبوعات بود.

پنجم، روانداشتن هیچ‌گونه اصول اخلاقی. فریدون آدمیت در تاریخ مشروطیت می‌گوید، لنین که با استالین این مکتب را به وجود آورد، کوچک‌ترین ارتباطی با بنیاد افکار مارکس و انگلس نداشت، ولی هرچه از افکار مارکس دورتر می‌شدند، خودشان را بیش‌تر به آن افکار می‌چسباندند؛ نظیر سران کلیسای واتیکان در قرون وسطی که هر قدر بیش‌تر از افکار و روحیات مسیح دورتر می‌شدند بیش‌تر به آن تظاهر می‌کردند. نتیجه آن‌که استالین طی سالیان دراز با کمک دستگاه مخوف کا.گ.ب موفق شد به مردم جهان بقبولاند که تجلیل از استالین یعنی احترام به حزب کمونیست و دولت شوروی که مظهر ارزش‌های پرولتاریایی است.

چهارم، رفتار دوگانه؛ یعنی تظاهر به یک فکر یا ایده، بدون داشتن اعتقاد به آن. بدون مبالغه می‌توان گفت در تاریخ جهان از نظر تنزل حیثیت اشخاص، عدم رعایت عدالت و انصاف و زیر پا گذاردن تمام اصول اخلاقی، استالینیسم مقام اول را دارد.

سوم، استیلای ترس در جامعه و این‌که هیچ‌کس به فردای خود اطمینان نداشته باشد. در زندان اوین از پزشکی که بیست سال همراه یک عده نوجوان، در سال‌های جنگ و اشغال ایران به‌وسیله ارتش سرخ، برای تحصیل به‌وسیله حزب توده، و سفارت شوروی به روسیه رفته بود، سؤال کردم: «در آن‌جا در بیمارستان، ارتقای پزشکان و پرستاران چگونه بود؟» گفت: «جوّ بیمارستان عینآ شبیه جوّ زندان اوین بود. در این‌جا صبح وقتی بلندگو چند اسم را می‌خواند، هیچ‌کس نمی‌داند که آیا احضار این افراد برای ادامه بازجویی است یا برای رفتن به دادگاه، یا برای آزادی است یا برای انجام مراسم اعدام. برای ما هم که در بیمارستان کار می‌کردیم چنین بود. اگر کسی ارتقای مقام یا تنزل مقام پیدا می‌کرد، هرگز نمی‌توانست حدس بزند که عامل این ارتقا یا تنزل که و چه بوده است.

عده‌ای ماجراجوی بی‌مسئولیت و کوردلان متعصب به نام انقلاب اجتماعی ما را به راهی می‌کشانند که جز هرج و مرج و ویرانی و نابودی پرولتاریا و انقلاب نتیجه دیگری به بار نخواهد آورد. طبقه کارگر نمی‌تواند به لنین و دارودسته او اجازه بدهد که با خون آن‌ها و به قیمت از دست دادن همه آنچه در نتیجه مبارزات گذشته به دست آورده‌اند، شیوه حکومتی را انتخاب کنند که سرانجام آن بر هیچ‌کس معلوم نیست. طبقه کارگر نباید به عده‌ای دیوانه و ماجراجو اجازه بدهد به نام آن‌ها و با ادعای حفظ منافع آن‌ها دست به جنایاتی بزنند که نه فقط شخص لنین و اطرافیان او بلکه همه کارگران روسیه باید روزی حساب آن را پس بدهند.

وقتی زینوویف خدمات گذشته خود را به استالین یادآوری کرده و پرسید: «آیا رفیق استالین معنی وفا و حق‌شناسی را می‌داند؟» استالین با لحن گزنده‌ای پاسخ داد: «بله خوب می‌دانم... این یک نوع بیماری است که معمولا سگ‌ها به آن مبتلا می‌شوند».