بریده‌هایی از کتاب همرزمان حسین (ع)

تو را خواستند تا اینکه تو را میله‌ای قرار بدهند که بر این میله، سنگ آسیای مظالم خود را بگردانند؛ میله‌ای که اگر نباشد، سنگ آسیا نمیگردد و آسیا به کار نمی‌افتد. ای محمّدبن شهاب! تو همان میله‌ای هستی که سنگ آسیای مظالم بنی‌امیّه بر روی گردن تو و بر محور تو میچرخد.

امّا با اینکه در جبههٔ عبدالملک بود، یقیناً امام سجّاد (علیه‌السّلام) را از اعماق دل دوست هم میداشت. آن دوستی‌های خشک و خالی، آن دوستی‌های بی‌اثر و ثمرنابخش قیمتی ندارد. دوستی یعنی هم‌جبهگی.

تو گمان میکنی که محمّدبن شهاب زُهْری واقعاً عبدالملک را دوست میداشت؟ نه، هیچ دوست نمیداشت؛ یقین دارم. چرا عبدالملک را دوست داشته باشد؟ صرفهٔ او اقتضا میکند که برود آنجا. امّا امام میگوید که او را دوست گرفتی. یعنی چه دوست گرفتی؟ یعنی همسطح و هم‌جبههٔ او هستی، ولو دوستش هم نداشته باشی، ولو در دلت به او فحش هم بدهی، امّا عملاً در جبههٔ او هستی یا نه؟

کسی را دوست خود گرفتی که او خدا را دشمن خود گرفته است.

کمترین چیزی که تو پوشانده‌ای و سبک‌ترین گناهی که تو متحمّل شده‌ای، این است که با همراهی خود وحشت ظالم را از بین برده‌ای، ای ابن‌شهاب! اگر تو در کنار ظالم نمی‌نشستی، اگر تو در جبههٔ ظالم قرار نمیگرفتی، او از خشم و عصیان مردم میترسید

اجمالاً این را بدانید که مقام علمی‌اش مورد قبول و اعتراف تمام علما و محدّثین و فقهای زمان خودش بوده است _ در این هیچ تردیدی نیست _ و هرجا شما اسم ابن‌شهاب زُهْری را در کتب رجال و حدیث و تاریخ ببینید، با تجلیل می‌بینید. این از لحاظ مقام علمی؛ و امّا وضعش و موضع‌گیری‌اش با حکومت چگونه بوده؟ این دو روایت کوتاه را بخوانم تا بعد نامهٔ امام سجّاد (علیه‌السّلام) را که میخوانم، شما بدانید امام سجّاد (علیه‌السّلام) با چه کسی دارد حرف میزند.

برخورد خشن ائمّه (علیهم‌السّلام) با علمای درباری

عبدالله‌عمر و محمّدبن شهاب زُهْری و بعد از محمّدبن شهاب زُهْری، در زمان امام باقر (علیه‌السّلام)، علمای زمان، فقهای بزرگ، دین‌شناسان عالی‌قدر، در اختیار قدرتهای شیطانی قرار گرفتند؛ قرآن در اختیار شیطان قرار گرفت، خدا در اختیار ظلم، بغی و عدوان قرار گرفت؛ و این رشته تا زمان امام صادق (علیه‌السّلام) ادامه داشت.

عبدالله‌بن زبیر آدم مورد قبولی نیست، آدم بسیار بدی است، صفات روانی‌اش هم بد است، جبهه‌گیری و موضع‌گیری فکری و مذهبی‌اش هم بسیار بد است و ضدّ علی و ضدّ حسین (علیهماالسّلام) است؛ لیکن او علیه حکومت یزید و بعد از یزید، علیه مروان و بعد از مروان، علیه عبدالملک، شورشی به پا کرد و این شورش تا حدودی هم موفّق شد؛ یعنی مکّه را گرفت و حتّی بخشی از شهرهای حجاز را و یک مدّتی از زمان، کوفه را به‌وسیلهٔ برادرش مصعب تصرّف کرد

بی‌فایده بودن محبّت‌های ظاهری به ائمّه (ع)

با اینکه محبّت او را هم دارد؛ و اینجا بفهمیم که این محبّتها _ محبّت خشک و خالی _ چقدر میتواند ارزش داشته باشد. محمّدبن شهاب زُهْری و امثال او در زمان عبدالملک مروان کارشان این است که تشکیلات سیاسی عبدالملک مروان و بازماندگان حکومت معاویةبن ابی‌سفیان را برای مردم از نظر مذهبی توجیه کنند.

آنچه زور را پایدار میکند، آنچه امکان ادامهٔ قدرتهای استبدادی را به آنها میبخشد، آنچه مردم را آماده میکند که تخت روان جبّاران را در طول تاریخ بر دوشهای برهنه و عریانشان بکشند و آن را بر زمین نیندازند و واژگون نکنند، یک عامل معنوی است، یک عامل روحی است؛ عاملی است که به نام مکتب و به‌عنوان دین به کار گرفته میشود؛ مردم را قانع میکند که باید این‌جور اختلاف طبقاتی وجود داشته باشد.

ضامن اختلافات طبقاتی، مقدار زیادی عامل مذهبی بوده است. ضامن تخدیرها و بدبختی‌ها و احساس نکردن‌ها و از قدرت خارج نشدن‌ها و تن به قدرت دادن‌ها، مقدار زیادی همین عامل مذهبی بوده است

استفادهٔ از قدرتهای روحانی نه مخصوص معاویه است و نه مخصوص قدرتمندان ستمگر دورهٔ اسلام؛ این از آغاز بوده.

اگر معاویه بیت‌المال را به همهٔ مصارف برساند، پس این پولهای گزافی که باید به ابوهریره‌ها، به کعب‌الأحبارها، به عمروعاص‌ها، به زیادبن ابیه‌ها و دیگر کسانی که در اطرافش هستند، داده شود تا تخت حکومت او را استوار و برقرار کنند، از کجا بیاید؟ پس مجبور است که به مردم ندهد، به حق‌دار ندهد تا بتواند در مصارفی که به نظر خودش برای حفظ حیثیّتش لازم است، مصرف کند.

ابوهریره از همه بیشتر نقل میکند و این به‌خاطر فعّالیّت معاویه است.

امروز متأسّفانه وقتی‌که شما نگاه میکنید به چندین هزار حدیثی که از طریق اهل سنّت در کتابهای حدیث نقل شده، می‌بینید بسیاری از آنها به ابوهریره برمیگردد

دیگری ابوهریره است؛ ابوهریره‌ای که بعضی از محقّقین حساب کرده‌اند و دیده‌اند که اگر این آدم شب و روز هم پهلوی پیغمبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) باشد، باز هم زمان مجاورت و معاشرت او با پیغمبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، گنجایش این همه حدیث را ندارد! او در صدر اوّل، در زمان پیغمبر، آدم باارزشی نبوده، امّا در زمان خلیفهٔ اوّل و خلیفهٔ دوّم با یک سلسله فعّالیّتها، یک مختصر قیمت و ارزشی در جامعهٔ اسلامی پیدا کرده و در زمان معاویه شده محدّث بزرگ؛ شده روحانی درجهٔ اوّل عالی‌قدر در دستگاه معاویه! ابوهریره ضمناً شاگرد کعب‌الأحبار هم هست.

کعب‌الأحبار حتّی پیغمبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) را درک نکرده؛ و این از عجایب است! او یک ملّای یهودی بوده و در زمان خلیفهٔ دوّم مسلمان شده. با اینکه یک حدیث هم از پیغمبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) نشنیده، امّا یکی از محدّثین و راویان عالی‌قدر دستگاه معاویه است!

«مآ ءاتٰکم الرّسول فخذوه و ما نهٰکم عنه فانتهوا» _ نتیجه‌اش این شد که عدّه‌ای که از گفتار و اعمال و کردار پیغمبر مطالبی را نقل میکنند، بشوند سررشته‌دار فکر و فرهنگ و عقیده و در نتیجه عمل مردم مسلمان، و بالطّبع یک‌چنین وضعی به‌وجود آمد. در چنین وضعی برای قدرتهای زمان، مخصوصاً قدرتهای باطل، امکان بهره‌برداری از این وضعیّت و این قبول و اعتراف مردم خیلی به‌وجود می‌آید.