بریده‌هایی از کتاب رؤیاهای فلسفی یک روانکاو: کتابی درباره روانکاوی قهرمان درون

چه بسیار مردمان که روانشان بسیار زودتر از جسمشان درگذشته است و هیچ وقت هم متوجه آن نشده‌اند.

"من شاید دستاویزی در مسیر سیل باشم اما چوب زیر بغل هرگز. "

" ارزش‌های والا نیستند که جنگ را مقدس می‌کنند بلکه این جنگیدن خوب برای هر چیز است که آن را مقدس می‌کند. "

«تو جنگجوی جنگ‌های بهتری»

بارها شده است که وقتی باز می‌خواهم به همان مسائل مهم بیاندیشم خنده‌ام می‌گیرد و دست به تحقیر خودم می‌زنم. اما وقتی پله به پله از سطح دور می‌شوم، عناصر تمسخر کننده و دفاع‌های ذهنی ام آرام آرم کنار می‌روند و باز هم می‌توانم در آب‌های عمیق‌تر شنا کنم.

مثل شناگری که کمربند نجات به کمر بسته، سخت می‌توانم به عمق رسوخ کنم. در مقابل کافی است دست از تفکر بردارم تا به سرعت به سطح بازگردم.

از روان درمانی صرفا به عنوان «ابزاری که باید بیشترین سود را در کمترین زمان ممکن، در راه نابودی نشانه بیماری داشته باشد» استفاده می‌شود.

«هراس‌ها مانند ستارگان اند» ؛ در صبحگاه هم وجود دارند فقط خورشید آگاهی اجازه رؤیت آنها را نمی‌دهد و شب با خاموش شدن این نور، می‌توانیم هراس‌هایمان را روشن و در بالای سرمان ببینیم.

جانور سرزنش گر درون ما، که به طرز عجیبی شبیه منابع قدرت اولیه زندگی ماست و مدعی ارزش‌های قدرتمند اجتماعی است، بزرگترین برهم زننده طرح‌های بزرگ، و در صف جدی‌ترین دشمنان قهرمان درون ما قرار دارد. سلاح اصلی اش تمسخر خویشتن و خجالت زدگی است و اگر این ابزارش کارگر نیفتد هیچ ابایی ندارد که از ترفندهای کشنده تری استفاده کند و دست آخر هم مانند هر والد شکست خورده‌ای از آخرین اسلحه، یعنی تهدید به طرد کردن استفاده می‌کند.

بسیاری بر این اند که هر که پرهیاهوتر است، مؤثّرتر نیز خواهد بود و جهان به دست هیاهوگران به جلو می‌رود. حال آنکه هیاهوگران با تمامی صداهای بلند و نعره‌های گوش خراششان اکثراً چیزی جز شیپوری، برای درون سخیفشان نیستند. آنان که با صداهای بلند مدّعی اصلاح مردمانند و پرشور‌ترین سرها و مصمّم‌ترین عقاید را دارند، خود بزرگترین مغاک برای سعادت مردمانند، چه که فردیّت را بی هیچ شرمی قربانی جماعت کولونی مانند خود و عقاید پوچ اجتماع محور کرده‌اند.

است: «اگر خویشتن را نپایی، کسی را هم پاس نخواهی داشت.» اگر نتوانی به خود و سرنوشتت مهر بورزی، کینه‌ای نهفته خواهی بود در پس هر تزویر، و ریاکاری خواهی بود در بهترین یا بدترین روابط اجتماعی.

برای خود و برای چون خودی بنویسید که در خلوت از جام سخنان شما جانش گرم شود و در همان خلوت و پنهانی این خوشی را پایان دهد و بار دیگر که به سمت شما آمد، نوشته شما را همچون گپی با خویشتن دریابد و آن را چون سایه خنکی در آفتاب مرداد ماه ببیند، جایی برای آرمیدن و اندیشیدن و خرسند شدن.

آن جا که قهرمانت به جای نوازش در پی چالش باشد، اتفاقی نو برایت افتاده است که جهان را به کلی جای دیگر، و معنای خوش بینی و بدبینی را به معانی دیگر تغییر داده است.

جهان از هر چیز تهی شود از رنج خالی نخواهد شد و این همان بزرگترین درس است: اگر از رنج‌هایت بگریزی، از تمام هستی و واقعیتش گریخته‌ای و این خود باعث رنجی سترگ‌تر و احوالی افسوس برانگیز‌تر می‌شود.

غالباً تصور می‌شود که مطالعه زیاد و تحقیق و جستجو در منابع متعدد باعث می‌شود ذهنی پویا‌تر و خلاق تری داشته باشیم. اما این حقیقت پنهان از نظر دور می‌ماند که مطالعه باید زمانی صورت گیرد که ذهن ما آبستن تفکری باشد و قبل از مطالعه وقت مناسبی را صرف اندیشیدن به آن موضوع کرده باشیم. مطالعه قبل از اندیشیدن، می‌تواند بیش از سود زیان به همراه آورد و باعث شود که تمام ذهن ما از آراء دیگران پر شود و فرصت زایش تفکر خودمان برای همیشه از بین برود. به قول شوپنهاور «هنر مطالعه نکردن بسیار مهم‌تر از هنر مطالعه کردن است.»

بهتر است با کسی که می‌خواهیم یاری اش کنیم اصیل باشیم و از همان ابتدا با عهده دار شدن مسئولیت فردی او، مسیر را به اشتباه و بر خلاف مصالح او انتخاب نکنیم. چه بسیار کمک‌های ما که صدماتی بیش از مواهب به بار می‌آورند. نشانه بارز بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی خیرخواهانه امروزی این است که افراد صرفا برای آرام کردن میل سودمند بودن خود و اینکه معنایی برای خود دست و پا کنند، دست به فعالیت اجتماعی می‌زنند و اکثراً انگیزه اول آنها، خودخواهانه‌تر از آن است که بتوانیم با صفات بشردوستانه و عوام فریبانه از آن بگذریم. نمونه بارز این دسته آنهایی هستند که فعالیت‌های اجتماعی خود را در بوق و کرنا کرده و پرچم اصلاحات اجتماعی را با سر و صدا به دوش می‌کشند و در واقع در پی آرام کردن شهوت شهرت و مخفی کردن درون خالی از معنای خود هستند.

آن که بند خود را با قهرمان درونش اشتباه می‌گیرد، ممکن است تمام عمر به والدین خود و والدینِ والدین خود خدمت کرده باشد. پس باید نخست بند ناف قهرمانت را ببری و او را از آن خود کنی. این بزرگترین شناخت است که تلاش‌های فرد را از پرداختن به اهداف بیهوده دور نگاه می‌دارد و او را یاری می‌دهد تا بداند بند کدام است و توانایی رستن از بند کدام. آن که فیلش از بند رهانده شود باید خود را آفریننده ارزش‌های نوین ببیند و گرنه بند در ذهن بسیار است و اشتیاق در بند بودن در ذهن ما بسیار قوی‌تر از آن است که به سادگی دست از آن بشوییم.

آن کس که تنها برای دیده شدن دیگری و تحسین شدن می‌نویسد و خلق می‌کند در این خطر بزرگ قرار دارد که سلیقه عوام را برتر از سلیقه قهرمان خود و جان‌های بزرگ دریابد و این کج سلیقگی باعث استفاده ابزاری از اندیشیدن و آفرینش، برای جلب توجه و نوازش می‌شود و این همان عوام زدگی است.

مرگ-آگاهی همیشه زندگی را پربار‌تر و فرد را برای استفاده از آن کوشا‌تر می‌کند.

کسی که آن بخش وجودش معطوف به معشوقه‌ای می‌شود به آن دلیل که معشوقه همیشه و همه جا در دسترس نیست و به آسانی از حیطه امن قابل کنترل خارج می‌شود، اضطراب شدیدی را تجربه می‌کند که در خیلی از جهات همانند اضطراب مواجهه با مرگ خویشتن است. فرد تقریباً دست به هر کاری می‌زند تا معشوقه را به هر طریقی در حیطه امن خود نگاه دارد و از آنجا که بخش محافظت کننده جان ما نمی‌تواند از پس نگاهبانی از چیزی غیر از خود ما برآید، دستپاچه شده و فرد را درگیر بحرانی عمیق و آزاردهنده می‌کند.