بریده‌هایی از کتاب نیچه و پست مدرنیسم

من مسیحیت را نفرینی عظیم می‌خوانم، بزرگ‌ترین و ریشه‌ای‌ترین انحراف، غریزه‌ای سرشار از انتقام‌جویی که برایش هیچ وسیله‌ای آن‌چنان‌که باید کینه‌توزانه، مخفیانه‌، مرموزانه و کوته‌نظرانه‌ نیست، مسیحیت به باور من لکه‌ی ننگی ابد‌ی برای نوع بشر است. (۴)

مسیحیت به باور من لکه‌ی ننگی ابد‌ی برای نوع بشر است.

انسان‌ها صرفاً حقایقی را برای خودشان خلق می‌کنند که برایشان سودمند باشد و به آن‌ها در بقایشان به‌مثابه یک‌گونه کمک کند.

گرچه ما تاکنون معلولی را تجربه نکرده‌ایم که مقدم بر علت خود باشد اما هیچ تضمینی برای ناممکن بودن این امر وجود ندارد.

«هیچ‌چیزی از هیچ، پدید نمی‌آید»

نسل بعدی آتنی‌ها انسان‌هایی‌ فرومایه بودند چون به چیزهایی نظیر اخلاقیات مطلق، جاودانگی روح، واقعیت‌های استعلایی و قدرت عقل انسان باور داشتند.

تمدن در برهوت بی‌اعتقادی رها و نابود خواهد شد.

زندگی نیچه به طرز چشم‌گیری پس از مطالعه‌ی نسخه‌ای از کتاب جهان همچون اراده و تصوّر شوپنهاور (۱۸۱۸) متحول شد، کتابی که بر الحاد وی صحه می‌گذاشت و او را قادر می‌ساخت تا افکارش را به‌مثابه نوعی جهان‌بینیِ منسجم، نظام‌مند سازد.

نیچه فیلسوف مهمی است زیرا نخستین کسی بود که پی‌برد «مدرن» بودن برای اروپایی‌ها چه معنایی دارد. او می‌دید که دو هزار سال ایمان به ارزش‌های مسیحی در شرف پایان است و این بدان معنا بود که زندگی بشر دیگر از هرگونه هدف و معنایی تهی شده است. دردناک‌تر این‌که نیچه معتقد بود تقریباً تمام باور‌ها و ارزش‌های بنیادین اندیشه‌ی غربی صرفاً چیزی جز «متافیزیکِ» بی‌پایه و اساس نیست و باید صادقانه با این واقعیت ویرانگر روبرو شد. وی در نهایت نیاز به «انسانی جدید» را مطرح ساخت که این شرایط جدید و اهمیت آن را درک کند. نیچه همه‌ی این ایده‌های ناراحت‌کننده را به شیوه‌‌ای فوق‌العاده بیان کرد: سرانجام افق بار دیگر بر روی ما گشوده خواهد شد، حتی اگر کورسویی بیش نباشد، سرانجام کشتی‌هایمان بادبان خواهند برافراشت... دریا، دریای ما دوباره پدیدار می‌شود، شاید هرگز چنین دریای بی‌کرانی وجود نداشته است. (۱) نیچه می‌دانست که پیامبر است. تصاویر به‌جامانده از وی معمولاً مردی را با سبیل‌های پرپشت مضحک و چشمان خیره‌ی وحشی نشان می‌دهد. او همواره باور داشت که برای مخاطبان قدرشناس‌تر آینده می‌نویسد و خود را «فیلسوف نسل‌های بعد» توصیف می‌کرد؛ بنابراین، شاید امروز که صدسال از مرگ نیچه می‌گذرد ما همان مخاطبان باشیم و او نخستین پست‌مدرن بزرگ.

به باور نیچه دستیابی به اندیشه‌های عینی برای نوع بشر غیرممکن است یعنی مردم همواره به‌واسطه‌ی عواطف و امیال خود که اغلب نسبت به آن ناآگاه‌اند انگیخته می‌شوند. منطق صرفاً انعکاسی از چگونگی عملکرد ذهن ماست و ربطی به معرفت عینی یا حقیقت ندارد.