بریده‌هایی از کتاب نابخردی‌های پیش‌بینی‌پذیر

«خوشا به حال کسی که چشم انتظار چیزی نیست، زیرا هرگز نا امید نخواهد شد.»

به زبان فروید، هر یک از ما منزلگاه خویشتنی تیره و تار هستیم، نهاد، نابکاری که می‌تواند به طرزی پیش‌بینی‌ناپذیر زمام امور را از چنگ ابرمن به در آورد. بدین ترتیب همسایه‌ای خوش مشرب و دوست داشتنی، در چنگال خشمی در پشت فرمان، خودروی خود را به ماشین جلویی می‌کوبد. نوجوانی اسلحه به دست می‌گیرد و دوستانش را به گلوله می‌بندد. کشیش به پسر بچه‌ای تجاوز می‌کند. همگی این افراد در سایر موارد نیک سیرت، بر این باورند که خودشان را درک کرده‌اند. ولی در گرماگرم شور و شوق، به ناگاه با زدن کلیدی درونی همه چیز دگرگون می‌شود.

بیشتر مردم نمی‌دانند چه می‌خواهند مگر آن را در زمینه‌ای ببینند. ما نمی‌دانیم چه نوع دوچرخهٔ کورسی می‌خواهیم ــ تا این‌که قهرمانی را در توردوفرانس ببینیم که دارد روی مدلی خاص پا می‌زند، ما نمی‌دانیم چه سیستم بلندگویی می‌خواهیم ــ تا این‌که مجموعه بلندگوهایی را ببینیم که صدای بهتری از قبلی دارد. ما نمی‌دانیم که با زندگی‌مان می‌خواهیم چه کنیم ــ تا این‌که دوست یا آشنایی را ببینیم که دارد کاری را می‌کند که ما فکر می‌کنیم خودمان هم باید دست به آن کار بزنیم.

آدم‌ها به ندرت چیزها را در عبارت‌های مطلق انتخاب می‌کنند. ما فاقد سنجه‌ای درونی برای ارزش هستیم تا به ما بگوید چیزها چقدر می‌ارزند. در عوض، ما بر روی مزیت نسبی یک چیز به چیزی دیگر تمرکز می‌کنیم و بر حسب آن ارزش را تخمین می‌زنیم. (مثلاً، ما نمی‌دانیم که یک سواری شش سیلندر چقدر می‌ارزد، ولی می‌توانیم حدس بزنیم که از مدل چهار سیلندر گران‌تر است.)

بنا به تیتری در نیویورک تایمز «در دنیای اینترنتی، اکنون پولدارها به پولدارتر از خود حسد می‌ورزند.»

می‌دانیم که دستمزد به تنهایی باعث نمی‌شود که مردم جان و زندگی خود را به مخاطره بیندازند. مأمورین پلیس، آتش‌نشان‌ها، سربازان ــ آن‌ها به خاطر دستمزد هفتگی جان خود را از دست نمی‌دهند. عامل اصلی همان هنجارهای اجتماعی است ــ افتخار به حرفهٔ خود و احساس مسئولیت ــ که سبب جان بر کفی آنان می‌شود.

به جای متمرکز ساختن توجه آموزگاران، والدین، و بچه‌ها بر روی دستمزد، نمره و رقابت، شاید بهتر باشد که در ذهن همگی ما حسی از اراده، وظیفه، و غرور در آموزش را فرو کنند.

نوآوری و ابداع تنها در گروه‌های کوچک رخ می‌دهد. سه نفر را در کمیته‌ای بگمارید و آنان می‌توانند به چیزی برسند. تعدادشان را ده نفر کنید، و کار دشوارتر می‌شود. سی نفر، چیزی رخ نمی‌دهد. سی میلیون، ناممکن می‌شود.

در ۱۹۴۱ اریش فروم فیلسوف کتابی نوشت به نام گریز از آزادی. او گفت که در دموکراسی نوین، مردم نه از نبود فرصت بلکه به دلیل فراوانی سرسام‌آور آن به ستوه می‌آیند.

مطالعات نشان داده‌اند که کشورهای دارای «خوشبخت‌ترین» آدم‌ها در زمرهٔ آن‌هایی نیستند که بالاترین درآمد فردی را دارند. با این حال، باز هم بر دریافت حقوق بیشتر اصرار می‌ورزیم. بیشتر علت آن را می‌توان ناشی از حسادت محض دانست. همان گونه که اچ. ال منکن، روزنامه‌نگار، طنزپرداز، بدبین، و آزاداندیش سدهٔ بیستم دریافته، رضایتمندی یک مرد از حقوق دریافتی‌اش بستگی به این دارد (آیا آمادهٔ شنیدن‌اید؟) که آیا از باجناقش بیشتر می‌گیرد یا خیر. چرا باجناق؟ چون این مقایسه‌ای است حاضر و آماده